Nuri Said Paşa

Nuri el-Said Nuri Said Paşa
Irak Başbakanı
Görev süresi 3 Mart 1958 - 18 Mayıs 1958
Hükümdar	II. Faysal
Yerine geldiği	Abdulvahap Mercan
Yerine gelen	Ahmed Muhtar Baban
Görev süresi 4 Ağustos 1954 - 20 Haziran 1957
Hükümdar	II. Faysal
Yerine geldiği	Arşad el-Ömeri
Yerine gelen	Ali Cevdet el-Eyyubi
Görev süresi 15 Eylül 1950 - 12 Temmuz 1952
Hükümdar	II. Faysal
Yerine geldiği	Tevfik es-Süveydi
Yerine gelen	Mustafa el-Ömeri
Görev süresi 6 Ocak 1949 - 10 Aralık 1949
Hükümdar	II. Faysal
Yerine geldiği	Muzahim el-Paçacı
Yerine gelen	Ali Cevdet el-Eyyubi
Görev süresi 21 Kasım 1946 - 29 Mart 1947
Hükümdar	II. Faysal
Yerine geldiği	Arşad el-Ömeri
Yerine gelen	Seyyid Salih Cebr
Görev süresi 10 Ekim 1941 - 4 Haziran 1944
Hükümdar	II. Faysal
Yerine geldiği	Hamdi el-Paçacı
Yerine gelen	Cemil el-Midfai
Görev süresi 25 Aralık 1938 - 31 Mart 1940
Hükümdar	Gazi
Yerine geldiği	Cemil el-Midfai
Yerine gelen	Reşid Ali Geylani
Görev süresi 23 Mart 1930 - 3 Kasım 1932
Hükümdar	I. Faysal
Yerine geldiği	Naci es-Süveydi
Yerine gelen	Naci Şevket
Kişisel bilgiler
Doğum	Nuri Said 1888 Bağdat Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	15 Temmuz 1958 (70 yaşında) Bağdat, Irak
Partisi	Anayasal Birlik Partisi
Dini	Sünni İslam

Nuri Said Paşa (d. 1888 - ö. 15 Temmuz 1958), Uzun yıllar ülke yönetiminde etkili olmuş Iraklı asker ve siyasetçi.

Hayatı

1888 yılında o zamanlar Osmanlı hakimiyetinde bulunan Bağdat'ta Sünni bir ailede dünyaya geldi. Askeri okulda eğitimini tamamlamasından sonra 1909'da Osmanlı ordusuna subay olarak katıldı. Trablusgarp Savaşı'nda İtalyanlara karşı görevlendirilen subaylar arasında yer aldı. I. Dünya Savaşı sırasında Britanya ile yapılan çarpışmalarda görev aldı. İngilizlere tutsak düşmesinin ardından, 1916'da Britanya'nın desteklediği Arap Ayaklanmasına önderlik eden Hüseyin bin Ali'nin kuvvetlerine katıldı. Hüseyin'in oğlu Faysal'ın yanında görev alarak Osmanlılara karşı sürdürülen askerî harekâta katıldı. Savaş sonunda Faysal'ın Şam'da kurduğu kısa ömürlü Suriye Arap Krallığı devletinin yöneticileri arasında yer aldı. Bu devletin 1920'de Fransızlarca yıkılmasından sonra, Faysal 1921'de Britanya'nın denetimindeki Irak'ta I. Faysal adıyla tahta çıktı. Faysal, en güvendiği adamlarından Nuri Said'e de başta Irak ordusunun ve kolluk kuvvetinin kurulması olmak üzere bir dizi etkili ve önemli görevler verdi. 1930'da da başbakan oldu. Bu görevi sırasında Britanya ile, ülkedeki Britanya nüfuzunun güvence altına almakla birlikte Irak'ın bağımsızlığını da öngören 20 yıllık bir antlaşma imzaladı.

1930 ile 1958 arasında 8 kez başbakanlık yapan Nuri Said her zaman Britanya yanlısı politikasını ve Faysal'ın temsil ettiği Haşimi hanedanına olan bağlılığını sürdürdü. II. Dünya Savaşı'nın başlarında Britanya'yı desteklemek amacıyla Almanya'ya savaş ilan etti ve İtalya ile diplomatik ilişkileri kesti. Bu politikaya karşı çıkan ordudaki etkili subaylar Nisan 1941'de Raşid Ali Geylani önderliğinde bir darbe düzenledi. Nuri Said daha çocuk yaşta olan kral II. Faysal'la birlikte yurt dışına kaçtı. Britanya'nın doğrudan müdahalesiyle Raşid Ali hükûmetinin devrilmesinin ardından Irak'a döndü. Britanya'nın desteğiyle 1941-1944 arasında başbakanlığı yeniden üstlendi. Bu dönemde Arap ülkelerinin tek bir devlet altında birleşmesini savundu. Polisi ve basını etkili biçimde kullanarak muhalefeti denetim altında tuttu ve orduya müdahale bulunma fırsatı vermedi.

1955'te ABD'nin desteğiyle imzalanan Bağdat Paktı'nı etkin biçimde destekleyerek Irak'ın Arap ülkeleri arasındaki konumunu güçlendirmeye, böylece halkın desteğini kazanmaya çalıştı. Ama ülkede Batı karşıtı milliyetçi akım giderek güç kazandı. 14 Temmuz 1958'de, Ürdün ile birleşme girişimleri sırasında Abdülkerim Kasım yönetimindeki askerî darbe (1958 Irak Darbesi) monarşiyi yıktı. Said, darbeden bir gün sonra kadın kılığında kaçmaya çalışırken yakalandı, aynı gün vurularak öldürüldü ve defnedildi. Ancak daha sonra kızgın bir kalabalık tarafından cesedi gömüldüğü yerden çıkarıldı, sokaklarda sürüklendikten sonra bir direğe asılarak yakıldı.