Pars foku

Pars foku
Antarktika Boğazında, Tabarin Yarımadası, Brown Bluff yakınlarında
1.82 m boyunda insanla boyut karşılaştırması
Korunma durumu
Asgari endişe altında (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia Şube: Chordata Sınıf: Mammalia Takım: Carnivora İnfra takım: Arctoidea Klad: Pinnipedia Familya: Phocidae Oymak: Lobodontini Cins: Hydrurga Gistel, 1848 Tür: H. leptonyx
İkili adlandırma
Hydrurga leptonyx (Blainville, 1820)
Dağılımı
Sinonimler
homei (Lesson, 1828) leptonyz (de Blainville, 1820)

Pars foku (Hydrurga leptonyx), fokgiller (Phocidae) familyasından monotipik Hydrurga cinsinde sınıflandırılan, Güney Kutbu sularında yayılmış bir fok türü. İsmini lekeli derisi ve tüm foklar içinde en yırtıcısı olmasından alır. Penguenler ve genç foklar gibi sıcak kanlı diğer omurgalılar ile beslenmeyi tercih ederler.

Özellikleri

Pars fokları son derece hidrodinamik bir vücuda sahiptirler. Bu, onların su içinde fevkalade hızlara ulaşmalarına olanak verir. Kafası o kadar yassıdır ki neredeyse sürüngen şeklinde bir etki bırakır. Ön yüzgeçler uzun olduğundan, pars foku bu ön yüzgeçlerin aynı anda güçlü çırpılmasıyla suyun içinde hareket eder. Bir erkek pars foku 3 m uzunluğunda iken, dişiler hemen hemen 4 m gelebilirler. Ağırlık erkeklerde 270 kg, dişilerde ise yaklaşık 400 kg dır. Renk üst kısımda koyu gri, alt kısımda ise gümüş beyaz olup, başında ve yanlarında gri lekeler vardır.

Yaşam alanı

Pars foku Antarktika denizlerinde bulunan bir hayvandır. Antarktika Kıtası'nın civarında parça buzların kenarında hareket eder. Genç hayvanlar sıklıkla Subantarktika adalarında karaya gider ve buralarda onlara tüm yıl boyunca rastlanır. Ender olarak, dolaşan ya da şaşırmış olan hayvanlar Yeni Zelanda, Avustralya ya da Ateş Toprakları'na ulaşırlar.

Yaşam tarzı

Beslenme

Katil balinanın yanında pars foku, güney kutup dairesinin baskın yırtıcı hayvanıdır. Yengeç yiyen fok (Lobodon carcinophagus), vedel foku (Leptonychotes weddellii), deniz aslanları (Otariidae) ve penguenleri takip ederler. Diğerleri genelde penguenleri avlarken, pars foklarının çoğu, fok avcılığında uzmanlaşmıştır. Avlanan hayvanlar mümkün olduğunca suyun içinde yakalanır ve öldürülürler. Eğer hayvanlar buz parçasının üstüne kaçarsa, pars foku onları orada yine de takip eder. En başta yengeç yiyen foklar, sıklıkla pars fokları saldırılarının yaralarını taşırlar.

Takdire şayan şekilde pars fok, büyük omurgalılarla aynı oranda krill, planktonların küçük kabuklu türleriyle de beslenir. Buna karşın balıklar besinlerinde çok küçük bir rol oynar.

Pars fokunun ortalama besinleri, % 45 krill, % 35 foklar, % 10 penguenler ve % 10 diğer hayvanlardan (balıklar ve kafadan bacaklılar) oluşur.

Üreme

Pars foklar yalnız dolaşan hayvanlar olup, yalnızca genç hayvanlar bazen küçük gruplarda bir araya gelirler. Çiftleşme Kasım ve Şubat arasında suyun içinde meydana gelir. Bundan başka erkekler ve dişiler temas kurmazlar. Tek bir yavru buz parçasının üstünde dünyaya getirilir. Yavru, dört hafta emzirilir. Üç ile dört yaşında pars fok cinsel erişkinliğe ulaşmış olur. Türün ortalama yaşam süresi 26 yıldır.

Diğer

Yengeç yiyen fok ve vedel fokundan sonra pars foku, Antarktika'nın en sık rastlanan fokudur. 400.000 bireyin güney kutup denizlerinde yaşadığı tahmin edilir. Günümüzde tür tehdit altında değildir. 22 Temmuz 2003 tarihinde İngiliz bilim insanı Kirsty Brown araştırma istasyonu Rothera yakınlarındaki dalışta bir pars fokun saldırısına uğramış ve öldürülmüştür. Bu, geçmişte sıkça insanlara saldırı olmasına rağmen bilinen tek ölümcül vak'adır. Foklar teknelere saldırarak, bir uzuv yakalamak için direkt sudan sıçrarlar. Araştırma istasyonun çalışanlarını bu durumla karşılaşmışlardır.

Literatür

• Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World. 6th Edition. Johns Hopkins University Press, Baltimore 1999, ISBN 0-8018-5789-9
• Hayvanlar Ansiklopedisi. Parıltı Yayıncılık. 2013. ss. 134-135. ISBN 978-605-100-090-9. 

Dış bağlantılar

• Tod von Kirsty Brown durch einen Seeleoparden29 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (englisch)
• Seal Specialist Group (1996). Hydrurga leptonyx. Tehlike altında olan türlerin 2006 IUCN Kırmızı Listesi. IUCN 2006. 12 May 2006 tarihinde alınmıştır.

Resimler

• 
• 
•