Part atışı
Part vuruşu tarihte, Orta Asyalı göçebeler tarafından kullanılan ünlü bir savaş taktiğidir. Taktiği Batılılara karşı ilk kez etkin biçimde kullanan kavim Partlar olduğu için Batı'da bu isimle anılır. Atlı okçulara özgüdür.
Taktiğin esası şudur: Atlı okçular önce düşmana saldırıp kızıştırır ve sonra aniden geri çekilir. Düşman, atlı okçuları takip etmeye başlar. Kovalamaca sırasında atlı okçu, at sırtında geri dönüp ok atar. Bir yandan düşmanı yormakta, bir yandan onu istediği yere (asıl taktiklerini uygulayacağı yere) çekmekte ve bir yandan sinirlerini yıpratmaktadır.
Part vuruşunu yapabilmek büyük ustalık gerektirir. Hem binicilikte, hem okçulukta uzmanlaşmak ve bu ikisini harmanlayabilmek şarttır. Atışın hedefi vurabilmesi için sarsıntının en aza inmesi gerekir, bu da ancak atın dört ayağı da yerden kesildiği anda mümkündür; binici, bu kısacık zaman dilimini yakalayıp atışını yapmalıdır. Atın da bu esnada galopta olması tercih edilir.
Part vuruşunda kullanılacak yay, atın koşum takımlarına takılmamak için mümkün olduğunca kısa olmalıdır. Bu da ancak Asyalı göçebelerin icadı olan bileşik yay ile mümkündür. Avrupa'da kullanılan uzun yay (İng:long bow) ile Part vuruşu yapılamaz.
Vuruş esnasında yayı tutan kol gerginken oku çeken el kulak hizasına kadar getirilir.
Part vuruşunu yapmak, üzenginin icadından önce oldukça zordu ve büyük tecrübe gerektiriyordu. Binici, geri dönerken bacaklarını atın karnına bastırarak dengesini korumaya çalışırdı. Üzenginin icadından sonra ise at sırtında geri dönmek kolaylaştı ve vuruş, daha etkin biçimde uygulanır oldu.[1]
İskitler, Sarmatlar, Urartular,[2] Alanlar, Partlar, Cücenler, Hiung-nu, Hunlar, Akhunlar, Hazarlar, Göktürkler, Avarlar, Macarlar, Büyük Selçuklular, Anadolu Selçukluları, Osmanlılar ve hatta onlardan öğrenen Sasaniler ve Bizanslılar tarafından kullanılmıştır. Avar Hanlığı'nın bayrağında, Part vuruşu yapan bir süvarinin resmi vardır.
Harran Savaşı'nda Partlar, Romalıları bu taktikle yendiği için Batı'da uzun süre korku ve saygıyla anılmıştır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Rostovtzeff, M. (1943). "The Parthian Shot". American Journal of Archaeology. 47 (2): 174-187. doi:10.2307/499806. ISSN 0002-9114. 17 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi17 Temmuz 2024.
- ^ Belis, Alexis M.; Colburn, Henry P. (2020). "An Urartian Belt in the J. Paul Getty Museum and the Origins of the Parthian Shot". Getty Research Journal. 12 (1): 195-204. ISSN 2329-1249. 17 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi17 Temmuz 2024.