Suren Hanedanı
| Suren Hanedanı | |
|---|---|
| Ülke | Sistan |
| Aktif bölge(ler) | Sistan |
| Ünlü üyeleri | Surena, Aziz Krikor, Chihor-Vishnasp, Mehr Narseh, Mahbod |
| Güncel durumu | aktif değil |
| Alt kolları | Gondofaridler |
Suren veya Surenas Hanedanı[1][2] (Partça: 𐭎𐭅𐭓𐭉𐭍 Surēn, Orta Farsça : 𐭮𐭥𐭫𐭩𐭭) Arsak dönemine tarihlendirilebilen kaynaklarda isimleri açıkça belirtilen iki Part soylu hanedandan birisidir. Part İmparatorluğu içinde önemli bir etkiye sahiptiler ve Sistan'ın hükümdarlarıydılar.[3][4]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Suren Hanedanı reisi, MÖ 3. yüzyılda ilk Part kralını taçlandırma ayrıcalığına sahipti ve bu, onun torunları tarafından sürdürülen bir geleneğin başlangıcıydı.[5][3][a] MS 3. yüzyılda Arsakların yenilgisi ve ardından Sasanilerin yükselişinin ardından Surenalar taraf değiştirerek Sasanilere hizmet etmeye başladılar;[6][7] Sasani sarayında sözde "Part klanlarından" biri olarak tanımlandılar. Ailenin son belgelenmiş varisi, 9. yüzyılda Kuzey Çin'de faaliyet gösteren bir askeri komutandır.[8]
Surenaların Sistan'da, yani günümüz güneydoğu İran'ı ile Güney Afganistan'daki Arahosia ve Drangiana arasındaki bölgede toprak sahibi olmaları muhtemeldir,[6] Surenaların, Sistan'ı (adını 'Sakastan'dan alan ve bir zamanlar günümüz eyaletinden çok daha büyük bir bölge olan) kişisel derebeylikleri olarak yönetmiş gibi görünmektedir.[6]
Hanedanının önemli üyeleri arasında MÖ 1. yüzyıl süvari komutanı Surena, Aziz Krikor[9][10][11] ve Ermenistan'ın 6. yüzyıldaki valisi ve o ülkede Zerdüştlüğü kurmaya çalışan Chihor-Vishnasp[12] yer almaktadır.
Dört Sasani kralının bakanı olan Mehr Narseh[13] ile I. Hüsrev (h. 531-579) ve IV. Hürmüz (h. 579-590) dönemlerinde elçilik yapan Mahbod[14] Suren Hanedanı'ndandır.
Gondofaridler
[değiştir | kaynağı değiştir]Hint-Part krallığının yönetici hanedanı Suren Hanedanı'nın parçası olabilir.[15] "Ernst Emil Herzfeld, [Hint-Part imparatoru] Gondofarid Hanedanı'nın Suren Hanedanı'nı temsil ettiğini ileri sürmüştür."[16]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Bivar 1983, s. 41.
- ^ Herzfeld 1929, s. 70.
- ^ a b Lukonin 1983, s. 704.
- ^ dabrowa, edward (2014). "6, THE ARSACID EMPIRE". Daryaee, Touraj (Ed.). The Oxford Handbook of Iranian History. Oxford University Press. s. 182. ISBN 978-0199390427.
- ^ Vesta Sarkhosh Curtis, Sarah Stewart (2007). The Age of the Parthians. I.B. Tauris & Co Ltd. s. 4. ISBN 978-1-84511-406-0.
- ^ a b c Lendering 2006.
- ^ Frye 1983, s. 130.
- ^ Perikanian 1983, s. 683.
- ^ Terian, Patriotism And Piety In Armenian Christianity: The Early Panegyrics On Saint Gregory, p. 106
- ^ Lang, David Marshall (1980). Armenia, cradle of civilization. Allen & Unwin. s. 155. ISBN 9780049560093.
- ^ Russell, James R. (2004). Armenian and Iranian Studies. Department of Near Eastern Languages and Civilizations, Harvard University. s. 358. ISBN 9780935411195.
- ^ Frye 1983, s. 159.
- ^ Pourshariati 2008, s. 60.
- ^ Martindale 1992, s. 868.
- ^ Gazerani 2015, s. 26.
- ^ Bivar 2003 cf. Bivar 1983, s. 51.
- Genel
- Bivar, A. D. H. (1983), "The Political History of Iran under the Arsacids", Yarshater, Ehsan (Ed.), Cambridge History of Iran, 3 (1), London: Cambridge UP, ss. 21-100
- Bivar, A. D. H. (2003), "Gondophares", Encyclopaedia Iranica, 11 (2), Costa Mesa: Mazda, 8 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi25 Mayıs 2013
- Frye, R. N. (1983), "The Political History of Iran under the Sassanians", Yarshater, Ehsan (Ed.), Cambridge History of Iran, 3 (1), London: Cambridge UP, ss. 116-181
- Gazerani, Saghi (2015). The Sistani Cycle of Epics and Iran's National History: On the Margins of Historiography. BRILL. ss. 1-250. ISBN 9789004282964.
- Herzfeld, Ernst Emil, (Ed.) (1929), "Das Haus Sūrēn von Sakastan-->", Archæologische Mitteilungen aus Iran, I, Berlin: Dietrich Reimer, ss. 70-80
- Justi, Ferdinand (1895), "Sūrēn", Iranisches Namenbuch, Leipzig/Marburg: Elwert, ss. 316-317.
- Lang, David M. (1983), "Iran, Armenia and Georgia", Yarshater, Ehsan (Ed.), Cambridge History of Iran, 3 (1), London: Cambridge UP, ss. 505-537
- Lendering, Jona (2006), Surena, Amsterdam: livius.org, 12 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi26 Mart 2020
- Lukonin, V. G. (1983), "Political, Social and Administrative Institutions", Yarshater, Ehsan (Ed.), Cambridge History of Iran, 3 (2), London: Cambridge UP, ss. 681-747
- Martindale, John R., (Ed.) (1992). The Prosopography of the Later Roman Empire: Volume III, AD 527–641 (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-20160-8.
- Plutarch, "Marcus Crassus", in Langhorne, John; Langhorne, William, (Ed.) (1934), Plutarch's Lives, London: J. Crissy
- Pourshariati, Parvaneh (2008). Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian-Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran. London and New York: I.B. Tauris. ISBN 978-1-84511-645-3.
- Rawlinson, George (1901), The Seven Great Monarchies Of The Ancient Eastern World, 6, London: Dodd, Mead & Company
- Perikanian, A. (1983), "Iranian Society and Law", Yarshater, Ehsan (Ed.), Cambridge History of Iran, 3 (2), London: Cambridge UP, ss. 627-681
- Schippmann, K. (1987), "Arsacid ii: The Arsacid Dynasty", Encyclopaedia Iranica, 2, New York: Routledge & Kegan Paul, ss. 525-536, 19 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi25 Mayıs 2013