Donmuş toprak - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Kaynakça
  • 2 Dış bağlantılar

Donmuş toprak

  • Afrikaans
  • العربية
  • Asturianu
  • Žemaitėška
  • Беларуская
  • Беларуская (тарашкевіца)
  • Български
  • भोजपुरी
  • Буряад
  • Català
  • کوردی
  • Čeština
  • Чӑвашла
  • Dansk
  • Deutsch
  • Ελληνικά
  • English
  • Esperanto
  • Español
  • Eesti
  • Euskara
  • Estremeñu
  • فارسی
  • Suomi
  • Français
  • Frysk
  • Gaeilge
  • Galego
  • עברית
  • हिन्दी
  • Hrvatski
  • Kreyòl ayisyen
  • Magyar
  • Հայերեն
  • Bahasa Indonesia
  • İtaliano
  • 日本語
  • ქართული
  • Қазақша
  • 한국어
  • Кыргызча
  • Latina
  • Limburgs
  • Lietuvių
  • Latviešu
  • Bahasa Melayu
  • Nederlands
  • Norsk nynorsk
  • Norsk bokmål
  • Occitan
  • Polski
  • Português
  • Română
  • Русский
  • Саха тыла
  • سنڌي
  • Srpskohrvatski / српскохрватски
  • සිංහල
  • Simple English
  • Slovenčina
  • Slovenščina
  • Српски / srpski
  • Svenska
  • தமிழ்
  • ไทย
  • Українська
  • اردو
  • Oʻzbekcha / ўзбекча
  • Tiếng Việt
  • 吴语
  • 中文
  • 閩南語 / Bân-lâm-gí
  • 粵語
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Wikimedia Commons
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Permafrost sayfasından yönlendirildi)
Kuzey Yarımküre'de yer alan donmuş topraklar

Donmuş toprak veya permafrost, jeolojide iki veya daha fazla yıl suyun donma noktası veya altında yer alan topraktır.[1] Sürekli olarak donmuş halde bulunan toprak ve/veya kayaçlardan müteşekkil zemini ifade etmek için kullanılan bir terim. Terim ilk kez 1947 yılında S.W. Muller tarafından ortaya atılmıştır. Permafrost alanlarının bir kısmında, donmuş olan zemin, yaz mevsiminde, süresi ve derinliği yerden yere değişmek üzere, üst kısmından çözülür, buzundan kurtulur. Bu tür permafrosta süreksiz permafrost (discontinuous permafrost) adı da verilmektedir. Bunun tersi ise, sürekli permafrost (continuous permafrost) olarak isimlendirilmektedir.[2] Çoğu donmuş toprak (Arktik ve Antarktik bölgelerinde ve civarında) yüksek enlemlerde yer alır, ancak alp permafrostu çok daha düşük enlemlerde yer alabilmektedir. Zeminde buz her zaman olmayabilir, ancak sık sık meydana gelir ve zemin malzemesinin potansiyel hidrolik doygunluğunu aşmayan miktarlarda olabilir. Donmuş topraklar yeryüzündeki toplam suyun %0.022'sini[3] ve Kuzey Yarımküre'nin %24'ünü oluşturmaktadır.[4][5]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Osterkamp, T. E. (2001), "Sub-Sea Permafrost" (PDF), Academic Press, ss. 2902-12, 8 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)1 Ekim 2016 
  2. ^ HOŞGÖREN, M.YILDIZ. JEOMORFOLOJİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ. 
  3. ^ Shiklomanov, Igor (1993), "World fresh water resources", Gleick, Peter H. (Ed.), Water in Crisis: A Guide to the World's Fresh Water Resources, New York: Oxford University Press, 10 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi1 Ekim 2016 
  4. ^ "Siberian permafrost thaw warning sparked by cave data". BBC News. 22 Şubat 2013. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2016. 
  5. ^ Harvey, Fiona (21 Şubat 2013). "1.5C rise in temperature enough to start permafrost melt, scientists warn". The Guardian. 23 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2013. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Donmuş toprak ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.
  • International Permafrost Association (IPA) 23 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Center for Permafrost 25 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Map of permafrost in Antarctica. 29 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Taslak simgesiJeoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.
  • g
  • t
  • d
İklim değişikliği
Genel bakış
  • Son iklim değişikliğinin ilişkilendirilmesi
  • İklim sistemi
  • İklim değişikliğinin etkileri
  • İklim değişikliğini hafifletme
  • İklim değişikliği adaptasyonu
  • Ülke ve bölgelere göre iklim değişikliği
Sebepler
Genel bakış
  • Son iklim değişikliğinin ilişkilendirilmesi
  • Dünya atmosferindeki karbondioksit
  • Ekstrem olay ilişkilendirmesi
  • Sera etkisi
  • İklim değişikliği konusunda bilimsel fikir birliği
Kaynaklar
  • Sera gazları
    • Karbon hesaplaması
  • Sera gazı emisyonları
    • Tarım
    • Sulak alanlar
  • Fosil yakıt
  • Ormansızlaşma ve iklim değişikliği
  • Arazi kullanımı, arazi kullanım değişikliği ve ormancılık
  • Temsili Konsantrasyon Yolu
  • Paylaşılan Sosyoekonomik Yollar
  • Dünya enerji tüketimi
Tarih
  • İklim değişikliği biliminin tarihi
  • İklim değişikliği siyasetinin tarihi
  • Svante Arrhenius
  • James Hansen
  • Charles David Keeling
  • Birleşmiş Milletler konferansları
  • İklim değişikliğinde yıllar
    • 2019
    • 2020
    • 2021
    • 2022
    • 2023
Etkiler ve sorunlar
Fiziksel
  • Ani iklim değişikliği
  • Anoksik olay
  • Arktik metan emisyonları
  • Arktik deniz buzunda azalma
  • Atlantik meridyonel devridaim sirkülasyonu
  • Kuraklık
  • Ekstrem hava olayları
  • Sel
    • Kıyı taşkını
  • Buzulların geri çekilmesi
  • Sıcak hava dalgası
    • Kentsel ısı adası
    • Deniz
  • Okyanuslar
    • Asitlenme
    • Deoksijenasyon
    • Isı içeriği
    • Deniz yüzeyi sıcaklığı
    • Tabakalaşma
    • Sıcaklık
  • Ozon deliği
  • Donmuş toprak çözülmesi
  • İklim sistemindeki devrilme noktaları
  • Deniz seviyesinin yükselmesi
  • Sezon sürünmesi
  • Tropikal siklonlar
  • Su döngüsü
  • Orman yangınları
Flora ve fauna
  • Ekosistemler
    • Toplu ölüm olayı
  • İstilacı türler
  • Bitki biyoçeşitliliği
  • Deniz yaşamı
  • Karasal hayvanlar
  • Kuşlar
  • İklim değişikliğinden kaynaklanan yok olma riski
  • Orman ölümü
Sosyal etkiler
  • Tarım
  • Şehirler
  • Çocuklar
  • Engellilik
  • Ekonomik etkiler
  • Balıkçılık
  • Cinsiyet
  • İnsan sağlığı
  • İnsan hakları
  • Yerli halklar
  • Bulaşıcı hastalıklar
  • Ada ülkeleri
  • Ruh sağlığı
  • Göçmen
  • Yoksulluk
  • İklim direnci
  • Risk değerlendirmeleri
  • Güvenlik ve çatışma
  • Kentsel su baskını
  • Kırılganlığı
  • Su kıtlığı
  • Su güvenliği
Ülke ve bölgelere göre
  • Afrika
  • Amerika
  • Antarktika
  • Kuzey Kutbu
  • Avustralya
  • Karayipler
  • Avrupa
  • Orta Doğu ve Kuzey Afrika
  • Küçük ada ülkeleri
  • Güney Asya
  • Ülkelere göre
Toplum ve iklim değişikliği
Toplum
  • İş dünyası yanıtları
  • İklim eylemi
  • Ekolojik yas
  • İklim hareketi
    • Okul grevi
  • İklim acil durum bildirgesi
  • İnkâr
    • Yumuşak inkâr
    • Komplo teorisi
  • Tartışmalar
  • Yönetim
  • Adalet
  • Davalar
  • Ulusal Olarak Belirlenen Katkı
  • Politikalar
  • Kamuoyu grüşü
  • Kadınlar
İletişim
  • Eğitim
  • İklim sarmalı
  • Popüler kültür tasvirleri
    • sanat
    • İklim kurgusu
    • Oyunlar
  • İklim Değişikliği Performans Endeksi
  • İklim krizi (terim)
  • Medya
  • Isınma şeritleri
Uluslararası anlaşmalar
  • Glasgow İklim Paktı
  • Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi 13
  • Kyoto Protokolü
  • Paris Anlaşması
    • Paris Anlaşması'nın 6. Maddesi Kapsamındaki İşbirliği Mekanizmaları
  • Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi
Hafifletme
Ekonomi ve finans
  • Karbon bütçesi
  • Karbon kredisi
  • Karbon dengelemesi
    • Altın Standart (karbon dengeleme standardı)
  • Karbon vergisi
  • İklim borcu
  • İklim riski
  • İklim riski sigortası
  • İklim finansmanı
  • İklim değişikliğini hafifletmenin eş faydaları
  • Fosil yakıtların elden çıkarılması
  • Hafifletmenin ekonomisi
  • Emisyon ticareti
    • Karbon emisyon ticareti
  • Yeşil İklim Fonu
  • Düşük karbonlu ekonomi
Enerji
  • Karbondioksitin jeolojik depolanması
  • Enerji dönüşümü
    • Fosil yakıtların kullanımdan kaldırılması
  • Nükleer enerji
  • Yenilenebilir enerji
  • Sürdürülebilir enerji
Karbon yutaklarının korunması ve iyileştirilmesi
  • Mavi karbon
  • Karbondioksit giderme
    • Karbondioksitin jeolojik depolanması
    • Karbon tutma
  • Karbon çiftçiliği
  • İklim dostu tarım
  • Doğa temelli çözümler
  • Ormansızlaşma ve orman bozulmasından kaynaklanan emisyonların azaltılması
  • Yeniden ağaçlandırma
Kişisel
  • Karbon nötrlük
  • İklim değişikliği konusunda bireysel eylem
    • Karbon ayak izi
    • Bitki temelli beslenme
Arkaplan ve teori
Ölçümler
  • Küresel yüzey sıcaklığı
  • Enstrümantal sıcaklık kaydı
  • Uydu ölçümleri
Teori
  • Yansıtabilirlik
  • Karbon döngüsü
    • Biyolojik pompa
    • Okyanus karbon döngüsü
    • Donmuş toprak karbon döngüsü
  • Karbon yutağı
  • İklim duyarlılığı
  • İklim değişkenliği ve değişiklikleri
  • Bulut geri bildirimi
  • Bulut zorlaması
    • Iris hipotezi
  • Geri bildirimler
  • Dünya'nın enerji bütçesi
  • Küresel ısınma potansiyeli
  • İklim değişikliği üzerindeki sera etkisinin açıklayıcı modeli
  • Yörüngesel zorlama
  • Radyatif zorlama
Araştırma
  • İklim değişikliği senaryosu
  • İklim modeli
  • Birleştirilmiş Model Karşılaştırma Projesi
  • Hükûmetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC)
    • IPCC Altıncı Değerlendirme Raporu
  • Paleoklimatoloji
  • Paleotempestoloji
  • Solar jeomühendislik
Liste Sözlük  • Liste İndeks  • Kategori Kategori
Otorite kontrolü Bunu Vikiveri'de düzenleyin
  • GND: 4129794-5
  • LCCN: sh2005001377
  • NDL: 00573185
  • NKC: ph262228
  • NLI: 987007542211705171
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Donmuş_toprak&oldid=32762330" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
  • Jeoloji taslakları
  • Donmuş toprak
  • Arktika coğrafyası terminolojisi
  • Jeomorfoloji
  • Dağ ekolojisi
  • Desenli zeminler
  • Pedoloji
  • Fiziki coğrafya
Gizli kategoriler:
  • Commons kategori bağlantısı Vikiveri'de tanımlı olan sayfalar
  • Webarşiv şablonu wayback bağlantıları
  • Tüm taslak maddeler
  • GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • NDL tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • Sayfa en son 15.05, 12 Mayıs 2024 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Donmuş toprak
Konu ekle