Potasyum siyanür
 | Bu maddenin veya maddenin bir bölümünün gelişebilmesi için alakalı konuda uzman kişilere gereksinim duyulmaktadır. (Haziran 2020) |
| |
| Adlandırmalar | |
|---|---|
Potasyum siyanür | |
| Tanımlayıcılar | |
| ChemSpider | |
| ECHA InfoCard | 100.005.267 |
PubChem CID
|
|
| RTECS numarası |
|
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
|
|
| Özellikler | |
| Molekül formülü | KCN |
| Molekül kütlesi | 65.12 g/mol |
| Görünüm | Beyaz kristal katı |
| Yoğunluk | 1.52 g/cm³ |
| Erime noktası | 634.5 °C (1,174.1 °F; 907.6 K) |
| Kaynama noktası | 1,625 °C (2,957 °F; 1,898 K) |
| Çözünürlük (su içinde) | 71.6 g/100 ml (25 °C) 100 g/100 mL (100 °C) |
| Tehlikeler | |
| GHS etiketleme sistemi: | |
| Piktogramlar |    
|
| NFPA 704 (yangın karosu) |
|
| Parlama noktası | Yanmaz |
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
| |
| Bilgi kutusu kaynakları | |
Potasyum siyanür kimyasal formülü KCN olan bir bileşiktir. Bu renksiz kristal tuzu, görünüş olarak şekere benzer, suda yüksek oranda çözünebilir ve çok zehirlidir. KCN çoğu zaman altın madenciliği, organik sentez ve elektrikle kaplamada kullanılır. KCN'nin kullanıldığı daha küçük uygulamalar mücevher yaldızlama ve cilalamadır.[1]
Potasyum siyanür yüksek oranda zehirlidir. Nemli katı, bileşikte meydana gelen hidrolizle beraber az miktarda, kokusu acı bademe benzeyen hidrojen siyanür gazını yayar.[2] Bu kokuyu sadece belli bir genetik özelliğe sahip olanlar koklayabilir.
Yenildiğinde yanma hissi veren potasyum siyanürün tadı, keskin ve acı olarak tanımlanmıştır.[3] Her yıl yaklaşık 50.000 ton potasyum siyanür üretilir.
Sentez
[değiştir | kaynağı değiştir]Potasyum siyanür, hidrojen siyanürün potasyum hidroksit ile tepkimeye sokulması ve ardından çözeltinin vakumlu ortamda buharlaştırılması yolu ile elde edilir.[4]
![{\displaystyle {\mathrm {HCN} {}+{}\mathrm {KOH} {}\mathrel {\longrightarrow } {}\mathrm {KCN} {}+{}\mathrm {H} {\vphantom {A}}_{\smash[{t}]{2}}\mathrm {O} }}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/cae5b4656c4e224aad8baed1971eb0f5c71dd4a3)
Toksiklik
[değiştir | kaynağı değiştir]Potasyum siyanür oksijenli solunumun güçlü bir durdurucusudur, mitokondriyal sitokrom c oksidaza etki eder ve oksidatif fosforilasyonu engeller. Bu, vücudun gıdaları oksitlemesini ve yararlı enerji üretmesini engeller. Bunun sonucunda oksijensiz solunumla beraber laktik asidoz gerçekleşir. Başlangıçta, akut siyanür zehirlenmesi kurbanda kırmızı veya kırmızımsı bir cilde neden olur çünkü dokular kandaki oksijeni kullanamaz. Potasyum siyanür ve sodyum siyanürün etkileri aynıdır ve zehirlenme belirtileri tipik olarak maddeyi içtikten birkaç dakika sonra ortaya çıkar: kişi bilincini yitirir ve sonrasında beyin ölümü gerçekleşir. Bu süre zarfında kurban havale geçirebilir. Ölüm serebral hipoksi sonucu gerçekleşir. İnsan için ortalama ölümcül doz 200–300 mg arasında değişmektedir.[5]
Potasyum siyanür kullanılarak bazı önde gelen kişiler intihar etmiş veya öldürülmüştür. Örnek olarak Genç Bosna üyeleri ve Nazi Almanya'sındaki bazı tanınmış kişiler verilebilir: Erwin Rommel, Adolf Hitler'in uzun süreli hayat arkadaşı Eva Braun, Joseph Goebbels, Heinrich Himmler ve Hermann Göring; bilgisayar bilimci Alan Turing, polimer kimyageri Wallace Carothers ve Alman kimyager Viktor Meyer.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Andreas Rubo, Raf Kellens, Jay Reddy, Joshua Wooten, Wolfgang Hasenpusch "Alkali Metal Cyanides" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry 2006 Wiley-VCH, Weinheim, Germany. DOI:10.1002/14356007.i01_i01
- ^ "Suicide note reveals taste of cyanide". 8 Temmuz 2006. 27 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2019.
- ^ "The only taste: Cyanide is acrid". hindustantimes.com. Hindustan Times. 8 Temmuz 2006. 20 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2019.
- ^ Pradyot Patnaik. Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill, 2002, 0-07-049439-8
- ^ John Harris Trestrail III. Criminal Poisoning - Investigational Guide for Law Enforcement, Toxicologists, Forensic Scientists, and Attorneys (2nd edition). p. 119
- ^ "Top 10 Scientists who Committed Suicide". 7 Ekim 2007. 20 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2019.