Praefectus
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Temmuz 2024) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Praefectus (Latince praefectus), Antik Roma'da çok çeşitli tipleri bulunan bir tür resmî görevli.
Bir praefectus'unmakamı, bölümü ya da kontrol ettiği alan prefecture olarak adlandırılır, ancak Roma sonrası dönemlerde bazı durumlarda prefecture veya aksine (vice versa) sahip olmayan praefectuslara da rastlanır.
Antik Roma
[değiştir | kaynağı değiştir] |
|---|
| Dönemler |
|
| Roma Anayasası |
| Teamül ve hukuk |
|
|
| Meclisler |
| Olağan makamlar |
| Olağanüstü makamlar |
| Ünvanlar |
Praefectus, Roma İmparatorluğunda genellikle ilave yetkilere sahip, alt sınıftan üst sınıfa kadar pek çok derecesi bulunan askeri ve sivil memurlara verilen çok sayıda resmi unvandan biridir. Bu memurların yaptırım gücü, kendi makamlarından ziyade daha üst bir otorite tarafından verilen yetkilere dayanırdı (Bu makama genellikle vir Magistra tarafından seçilirlerdi.).
Praefectus praetoriolar
[değiştir | kaynağı değiştir]Praefectus praetoriolar, başlangıçta, generallerin arazide kişisel güvenliklerini sağlamakla yükümlü birliklerin komutanıyken sonradan önemleri artmış ve Roma İmparatorluğu'nda İmparatorları görevden alan ve yerlerine yenilerini çıkartabilen bir güç konumuna ulaşmışlardır. İmparator Diokletian'ın tetrarşi kurumunu (300 civarı) oluşturmasından sonra ortaya çıkan dört praefectus praetorio yöneticisi olmuşlardır.
Zengin ve stratejik bir tahıl ambarı olduğundan, İmparatorlar tarafın paranoyaklık derecesinde sevilen ve önem verilen bir kraliyet mülkü olan Mısır, Praefectus augustalis adı verilen, doğrudan İmparator Augutus'a bağlı ve onun adına eyaleti yöneten bir praefectus praetorioya sahipti.
Polis ve sivil praefectuslar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Praefectus urbi ya da Praefectus urbanus: Şehir praefectusu, Roma şehrinin yönetilmesiyle görevliydi.
- Praefectus vigilum: Vigiles komutanı.
- Praefectus aerarii: Soylular arasından atanan devlet hazinesi muhafızları.
Askeri praefectuslar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Praefectus alae: Süvari taburu komutanı.
- Praefectus castrorum: Kışla komutanı.
- Praefectus cohortis: Kohort komutanı.
- Praefectus classis: Donanma komutanı.
- Praefectus equitatus: Süvari komutanı.
- Praefectus equitum: Süvari komutanı.
- Praefectus fabrum: Fabri görevlisi subay, iyi eğitimli mühendis ve zanaatçı.
- Praefectus legionis: Equestrian lejyon komutanı.
- Praefectus legionis agens vice legati: Equestrian yardımcı lejyon komutanı.
- Praefectus socium (sociorum): Ala sociorum için komutan yetkisiyle atanan Romalı subay (socii olarak biline İtalik kökenli ve imtiyazlı kişiler arasından seçilen askerlerden oluşan bir birlik).
Yardımcı birlikler için kendi halklarına vurgu yapan özel unvanlar:
- Praefectus Laetorum (Germanik, özellikle Galya kökenli)
- Praefectus Sarmatarum gentilium (steplerden, özellikle İtalya'dan)
Dinsel praefectuslar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Praefectus urbi: Moun Alban'daki geleneksel feriae latina kurban törenlerinde kentin güvenliğinden sorumlu olan praefectus. Önceki unvanı "custos urbi" ("şehrin koruyucusu") şeklindeydi.