Radyatör
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Temmuz 2024) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Radyatör, ısı eşanjörlerinin bazı tipleri için kullanılan genel bir terimdir. Radyatörler otomobil, binalar ve elektronikte kullanılırlar.
Motor soğutma
[değiştir | kaynağı değiştir]
Radyatörler, özellikle otomobillerde ve aynı zamanda piston motorlu uçaklarda, demiryolu lokomotifilerinde, motosikletlerde, sabit jeneratör tesislerlerinde ve ısı motorlarının kullanıldığı diğer yerlerde içten yanmalı motorları soğutmak için kullanılır.
Isı motorunu soğutmak için, motordan ısıyı emdiği motor bloğu içinden soğutma sıvısı geçirilir. Sıcak soğutucu daha sonra radyatörün giriş tankına beslenir (radyatörün üstünde veya bir tarafında bulunur), buradan radyatör göbeği boyunca borular yoluyla radyatörün karşı ucundaki başka bir tanka dağıtılır. Soğutucu, karşı tanka giderken radyatör borularından geçerken, ısısının çoğunu borulara aktarır, bu da ısıyı her bir boru sırası aralarında bulunan kanatlara aktarır. Kanatlar daha sonra ısıyı ortam havasına bırakır. Kanatçıklar, boruların hava ile temas yüzeyini büyük ölçüde artırmak için kullanılır, böylece değişim verimliliği artar. Soğutulan sıvı motora geri verilir ve döngü tekrarlanır. Normalde radyatör, soğutma sıvısının sıcaklığını ortam hava sıcaklığına kadar indirmez ancak motorun aşırı ısınmasını önlemek için yine de soğutma sıvısını yeterince soğutur.
Bu soğutucu genellikle su esaslıdır ve donmayı önlemek için etilen glikol (antifriz) ve korozyon, erozyon ve kavitasyonu sınırlamak için diğer katkı maddeleri eklenir. Bununla birlikte, soğutucu aynı zamanda bir yağ da olabilir. İlk motorlarda, soğutucuyu dolaştırmak için termosifonlar kullanıldı; bugün ise, en küçük motorlar dışında hepsi pompa kullanır.
1980'lere kadar, radyatör petekleri genellikle bakır (kanatlar için) ve pirinç'den (borular, başlıklar ve yan plakalar için) yapılırken, tanklar pirinç veya plastik genellikle de poliamid) kullanıldı. 1970'lerden başlayarak, alüminyum kullanımı arttı ve sonunda araç radyatör parçalarının çoğu alüminyum oldu. Alüminyum için ana teşvikler, azalan ağırlık ve maliyettir.
Hava, sıvı soğutuculardan daha az ısı kapasitesi ve yoğunluğu olduğundan radyatörden gelen ısıyı yakalamak için radyatör peteğinden oldukça büyük bir hacim debili (soğutucuya göre) hava üflenmelidir. Radyatörlerde genellikle radyatörden hava üfleyen bir veya daha çok fan bulunur. Araçlarda fan gücü tüketiminden tasarruf etmek için radyatörler genellikle aracın önündeki ızgaranın arkasındadır. Ram havası, soğutma suyu sıcaklığı sistemin tasarlanan maksimum sıcaklığının altında kaldığında ve fan devre dışı kaldığında gerekli soğutma havası akışının bir kısmını veya tamamını verebilir.
Binalarda kullanılan radyatörler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Binalarda, ısıtma aleti olarak kullanılan radyatörlere kalorifer denir. Bir kazanda ısıtılarak pompalanan sıcak sudan aldığı ısıyı ortama iletir. Radyatörler, ısı transferini konveksiyon yolu ile yaparlar.
Elektronikte kullanılan radyatörler
[değiştir | kaynağı değiştir]Elektronikte, radyatör bir yayınım elemanı olarak bilinir. Yayınım elemanı, bir antenin basit bir parçasıdır. Yayınım elemanları, elektromanyetik enerjiyi alma veya yayma yeteneğine sahiptir.
