Dominik Cumhuriyeti
Dominik Cumhuriyeti República Dominicana (İspanyolca) Dominik Cumhuriyeti | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Slogan "Dios, Patria, Libertad" (İspanyolca) ("Tanrı, Vatan, Özgürlük") | |||||||
.svg) | |||||||
| Başkent ve en büyük şehir | Santo Domingo 19°00′K 70°40′B / 19.000°K 70.667°B | ||||||
| Resmî dil(ler) | İspanyolca | ||||||
| Etnik gruplar | |||||||
| Demonim | Dominikli | ||||||
| Hükûmet | Üniter başkanlık cumhuriyeti | ||||||
| |||||||
| Tarihçe | |||||||
| |||||||
| Yüzölçümü | |||||||
• Toplam | 48.671 km2 (131.) | ||||||
• Su (%) | 0,7 | ||||||
| Nüfus | |||||||
• 2018 tahminî | 10.878.246[1] (86..) | ||||||
• 2010 sayımı | 9.445.281[2] | ||||||
• Yoğunluk | 220/km2 (65.) | ||||||
| GSYİH (SAGP) | 2020 tahminî | ||||||
• Toplam | 196,493 milyar $[3] (65.) | ||||||
• Kişi başına | 18.783 $[3] (68..) | ||||||
| GSYİH (nominal) | 2020 tahminî | ||||||
• Toplam | 77,883 milyar $[3] (67.) | ||||||
• Kişi başına | 7.445 $[3] (76.) | ||||||
| Gini (2018) | ▲ 43.7[4] orta | ||||||
| İGE (2019) |  0.756[5]yüksek · 88. | ||||||
| Para birimi | Dominik pesosu (DOP) | ||||||
| Zaman dilimi | UTC-4 (Atlantik) | ||||||
| Trafik akışı | sağ | ||||||
| Telefon kodu | +1-809, +1-829, +1-849 | ||||||
| İnternet alan adı | .do | ||||||
Dominik Cumhuriyeti (İspanyolca República Dominicana, okunuşu 'Republika Dominikana'), Karayiplerdeki Hispanyola adasında yer alan bir ülkedir. Hispanyola, Porto Riko'nun batısında, Küba ve Jamaika'nın doğusunda yer alır. Venezuela ile deniz sınırı vardır. Adanın batı kısmında ülkenin tek kara komşusu olan Haiti bulunur.
Dominik Cumhuriyeti Avrupalıların Amerika kıtalarında ilk oluşturdukları yerleşimdir. Başkenti, Santo Domingo da Amerika kıtasındaki ilk sömürge başkentiydi.[6][7] Bağımsızlığının büyük bir bölümünde ülkede siyasi buhran yaşanmış, halkı temsil etmeyen ve baskıcı pek çok hükûmet tarafından idare edilmiştir. 1961'de diktatör Rafael Leonidas Trujillo Molina'nın ölümünden sonra Dominik Cumhuriyeti temsili demokrasiye geçmiştir.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir]Dominik Cumhuriyeti'nin tropik bir iklimi vardır. Fakat mevsimsel sıcaklık değişimlerinden çok bölgesel sıcaklık farklılıkları görülmektedir. Ağustos ayı bunaltıcı şekilde sıcak olur. Ülkede iki yağmurlu mevsim vardır; Ekim'den Mayıs'a kadar kuzey kıyıları, Mayıs'tan Ekim'e kadar güney kıyıları yağmurlu olur. Bu yağmurlar, sadece serinletici etkilidir ve yarım gün sürer. Haziran-Eylül ayları kasırga mevsimidir.
Yönetim
[değiştir | kaynağı değiştir]Para birimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Dominik Cumhuriyeti'nin resmî para birimi Dominik Pesosu'dur. Doğu Karayip Doları da kullanılmaktadır.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]Ülkenin 2007 yılında nüfusu Birleşmiş Milletler tarafından 9.760.000 olarak tahmin edilmiştir.[8] Ortalama ömür 73,7 yıl (2002 tahmini), okur yazarlık oranı %82,1 (1995 tahmini).
Turizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Kristof Kolomb'un yeni dünyayı keşfinde ilk ayak bastığı yer Bahamalar'da San Salvador adasıdır. Daha sonra Küba'nın kuzeyini gezmiş ve Dominik Cumhuriyeti'nin ve Haiti'nin bulunduğu Hispanyola adasına geçmiştir. Son yıllarda geçirdiği değişim zinciriyle Karayipler'in en lüks tatil mekanlarından biri hâline gelmiştir. Dünya Turizm Örgütü istatistiklerine göre Dominik Cumhuriyeti Karayipler'in en popüler turizm yeridir.[9] Turizm, Dominik Cumhuriyeti'nin ekonomisinde önemli yer tutar.
Doğal çevre
[değiştir | kaynağı değiştir]Dominik Cumhuriyeti geçmişte yoğun yağmur ormanları ve başka hiçbir yerde bulunmayan 1500 türü kapsayan çeşitli bitki örtüsü ile kaplıydı. Bugün birçok bataklık kurumuş ve ağaçlar kömür için kesilmiştir fakat hala korunmuş kesimler vardır. Ülkede yoksulluk ve aşırı nüfus gibi ciddi problemler vardır. Dominik Cumhuriyeti'ndeki birçok örgüt artan nüfus ile ekosistem üzerindeki baskı arasında sağlam bir ilişki kurmak için çalışmaktadır. Tüm bunlara rağmen Dominik Cumhuriyeti sahip olduğu ciddi güzellikteki sayfiye yerleri, mangrov bataklıkları, dağlık ormanları, çiçek açan düzinelerce ağaçları ve 218'den fazla kuş türü bulunmaktadır.
Hükûmet ve Politika
[değiştir | kaynağı değiştir]
Dominik Cumhuriyeti temsili bir demokrasi veya demokratik cumhuriyettir, ülke üç güç koluna sahiptir: yürütme, yasama ve yargı. Dominik Cumhuriyeti cumhurbaşkanı yürütme organının başkanlığını yapar ve kongre tarafından geçirilen yasaları yürütür, kabineyi atar ve silahlı kuvvetlerin baş komutanıdır. Başkan ve başkan yardımcısı 4 yıl için doğrudan oyla seçilirler. Ulusal meclis, 32 üyeli bir senato ve 178 üyeli Milletvekilleri Meclisinden oluşan iki meclislidir.
Yargı makamı Yüksek Adalet Divanı'nın 16 üyesine aittir. Cumhurbaşkanı, her iki Kongre meclisinin liderleri, Yüksek Mahkeme Başkanı ve bir muhalefet veya iktidar partisi olmayan üyeden oluşan bir konsey tarafından atanırlar.
Dominik Cumhuriyeti'nin çok partili bir siyasi sistemi var. Seçimler iki yılda bir eşit olarak bölünebilen yıllarda yapılan cumhurbaşkanlığı seçimleri ile dörde bölünemeyen çift sayılı yıllarda yapılan kongre ve belediye seçimleri arasında iki yılda bir yapılır. Dokuz üyeden oluşan Merkezi Seçim Kurulu (JCE) seçimleri denetlemektedir.
Üç büyük partiden en büyüğü muhafazakâr Sosyal Hristiyan Reformcu Partisi'dir (İspanyolca: Partido Reformista Social Cristiano (PRSC)), 1966-78 ve 1986-96 iktidarında; ve 1963, 1978-86 ve 2000-04'te iktidardaki sosyal demokrat Dominik Devrimci Partisi (İspanyolca: Partido Revolucionario Dominicano (PRD)); 1996-2000 döneminde ve 2004'ten beri Dominik Kurtuluş Partisi (İspanyolca: Partido de la Liberación Dominicana (PLD)).
Dominik Cumhuriyeti'nin Amerika Birleşik Devletleri ve Amerikanlararası sistemin diğer ülkeleriyle yakın bir ilişkisi vardır. Dominik Cumhuriyeti'nin Porto Riko ile çok güçlü bağları ve ilişkileri var.
Dominik Cumhuriyeti'nin komşu Haiti ile ilişkisi, Dominik Cumhuriyeti'ne kitlesel Haiti göçü üzerinde gerginleşmekte, Dominik Cumhuriyeti vatandaşları Haitilileri suç ve diğer sosyal sorunlar için suçluyor. Dominik Cumhuriyeti, Internationale de la Francophonie Örgütü'nün düzenli bir üyesidir. Dominik Cumhuriyeti'nin, Dominik Cumhuriyeti-Orta Amerika Serbest Ticaret Anlaşması yoluyla ABD, Kosta Rika, El Salvador, Guatemala, Honduras ve Nikaragua ile Serbest Ticaret Anlaşması bulunmaktadır.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Estimaciones y proyecciones de la población total". Oficina Nacional de Estadística. April 25, 2018 tarihinde kaynağından (xlsx) arşivlendi. Erişim tarihi: April 25, 2018.
- ^ "Población - IX Censo Nacional de Población y Vivienda 2010". Oficina Nacional de Estadística (ONE). 12 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020.
- ^ a b c d International Monetary Fund. "Gross domestic product based on purchasing-power-parity (PPP) valuation of country GDP". 14 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2020.
- ^ "GINI index (World Bank estimate) - Dominican Republic". World Bank. 13 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020.
- ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
- ^ "Dominican Republic". Encarta Encyclopedia. Microsoft Corporation. 28 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2007.
- ^ Ramos, Ruth (2005). "Dominican Republic History". Visiting the Dominican Republic.com. 12 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2007.
- ^ United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2007). World Population Prospects: The 2006 Revision, Highlights, Working Paper No. ESA/P/WP.202. 21 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 2008-01-13
- ^ Dominican Golf; The Caribbean's number one destination goes for the green. 29 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Executive Traveler - The Magazine.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
| Otorite kontrolü |
|
|---|
