Rika

Rika, rıka veya rik'â, (Arapça: رقعة, reqʿā) Nesih'in dendansız, yuvarlak ve kıvrak bir türüne verilen ad ve Arap harflerinin en çok kullanılan el yazısı biçimidir.^[1]^[2]

Gelişim

Bu el yazısı biçimi tawqīʿ'den geliştirilmiş, kısa bildiri (roqʿa)'leri yazımı sırasında zaman ve mekandan tasarruf etmek için basitleştirilmiştir. Harfler, ister bağlantısız veya bağlantılı da olsa genellikle ṯolṯ ve tawqīʿ gibi aynı şekildedir, ama bazı açılardan farklıdır: boyutu küçük ve gözde kapalı, ama bağlantısız döngüler ve ilk harfler ṣād, żād, ṭā, ẓā, ʿayn ve ḡayn her zaman açık tutulur. Başlık parçaları ve Kur'an'da kitap baskı özelliklerini açıklayan yazıları ve diğer kitapların bitiş tarihleri, ün sahibi kişilerin ve yazarların isimleri daha çok rika ile yazılmıştır. Orta çağlarda, Müslüman ülkelerde en yaygın kullanılan rika, ilerleyen zamanlarda Türkiye'de ve İran dışında Arap ülkelerinde, diğer el yazısı biçimlerine göre üstünlük kazanmıştır. Genellikle, ijaza veya icâzet (mezuniyet belgesi veya diploma) denilen belgelerin yazımında kullanılmıştır. Günümüzde hala birkaç hattat rika ile çalışmaktadır.

Rika, Osmanlı Devleti'nde günlük yazışmalar, mektuplar, el yazması eserler için kullanılan gözde bir yazı tipiydi. Harf İnkılâbı'yla birlikte Türkçenin yazımında Latin harflerini temel alan Türk alfabesine geçildiği için bu hat çeşidi Türkiye'de sadece hat sanatı olarak icra edilmektedir. Resmî dili Arapça olan ülkeler arasında yaygın olarak kullanılmaktadır.

Notlar

Kaynakça

Muhiddin Serin, Şevki Efendi'nin sülüs ve nesih meşk murakkai, Kubbealtı Neşriyatı İstanbul, 1996 ISBN 975-7663-29-8
Ali Alparslan, Osmanlı Hat Sanatı Tarihi, Yapı Kredi Yayınları, 2. baskı, İstanbul 2004.

Dış bağlantılar

Calligraphy Qalam8 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Mehmet Çebi Derleminden Hilye-i Şerife Örnekleri16 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kalem Güzeli Türk-İslam Sanatları

Wikimedia Commons'ta rika ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

[1] TDK BSTS / Kitaplıkbilim Terimleri Sözlüğü^{[ölü/kırık bağlantı]}

[2] TDK Güncel Türkçe Sözlük^{[ölü/kırık bağlantı]}

[1]

[2]

g t d Arap dili • العربية
Genel bakış	Arapça • Arap alfabesi • Alfabe tarihi • Başka alfabeyle yazım • Ebced rakamları • Arapçanın diğer dillere etkisi
Alfabe	Arap rakamları • Doğu Arap rakamları • Arapça vurgular • Hamza • Tâ-i merbûta
Harfler	ʾAlif • Bāʾ • Tāʾ • Ṯāʾ • Ǧīm • Ḥāʾ • Ḫāʾ • Dāl • Ḏāl • Rāʾ • Zāy • Sīn • Šīn • Ṣād • Ḍād • Ṭāʾ • Ẓāʾ • ʿAyn • Ġayn • Fāʾ • Qāf • Kāf • Lām • Mīm • Nūn • Wāw • Hāʾ • Yāʾ
Devirler	Eski Kuzey Arapçası • Kökleşik • Çağdaş
Başlıca lehçeler	Çağdaş ölçünlü Arapça (resmî) • Mağrip • Mısır • Sudan • Levanten • Arabistan • Irak • Yahudi-Arap
Bilimsel	Edebiyat • İsimler
Hat sanatı ve el yazıları	Nesih • Kûfî • Sülüs • Rika • Divanî • Muhakkak • Mağribî • Hicazi • Meşk •Talik hattı • Nestâlik • Cavi • Pegon
Dilbilim	Ses bilimi • Şemsî harfler • Kamerî harfler • ʼIʻrab (çekim eki) • Dil bilgisi • Üç harfli kök • (Umm Qirāʾa) • UFA • Kur'an Arapçasının yapısı