Rober Haddeciyan
Rober Haddeciyan | |
|---|---|
.jpg) | |
| Doğum | 26 Ocak 1926 Bakırköy, İstanbul, Türkiye |
| Ölüm | 6 Eylül 2025 (99 yaşında) |
| Defin yeri | Şişli Ermeni Mezarlığı |
| Milliyet | Ermeni |
| Vatandaşlık | Türkiye |
| Eğitim | Pangaltı Mıhitaryan Okulu İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi |
| Meslek | Gazeteci · Yazar |
| Tanınma nedeni | Ermeni edebiyatı, tiyatrosu ve gazeteciliğine katkıları |
Rober Haddeciyan ya da Rober Haddeler (Ermenice: Ռոպէր Հատտէճեան, 26 Ocak 1926 - 6 Eylül 2025), Türkiye Ermenisi yazar ve gazeteci.
Ermeni edebiyatı, tiyatrosu ve gazeteciliğine katkıları ile tanınmış, İstanbul Ermeni toplumuna mensup bir yazardı. Elliden fazla kitabı içinde Türkçede Tavan adıyla yayımlanan Arasdagh (Առաստաղ) romanı başyapıtı olarak kabul edilmektedir. 1967'den beri Nor Marmara'nın sorumlu müdürü olarak görev yapmaktaydı.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1926 yılında Bakırköy'de doğdu. 20. yüzyılda ticaret hayatının tanınmış ailelerinden Haddeciyan (Haddeler) ailesine mensuptur.[1] Anne ve babası Avedis Haddeciyan ve Siranuş idi.[2][3] Pangaltı Mıhitaryan Okulu'nda öğrenim gördü. Okul yıllarında Paraskhal (Kelime Yanlışı) adlı öyküsünü öğretmenlerinin de teşvikiyle 1946’da Aniv (Tekerlek) adlı aylık dergiye gönderdi ve o tarihten itibaren kendisini Ermenice edebiyata adadı.[4]
Bedros Zobyan adlı aile dostunun etkisiyle öğrencilik yıllarından itibaren gazeteciliğe yöneldi.[1] Nor Marmara gazetesinin sahibi ve başyazarı olan Suren Şamlıyan’ın damadı olan Bedros Zobyan, kayınpederinin ölümünden sonra gazetenin idaresini ele almıştı. Haddeciyan, 1946’dan itibaren bu gazetenin kültür sanat bölümünde çalıştı.
Liseden sonra İstanbul Üniversitesinde fizik-matematik eğitimine başladı ancak kısa süre sonra aynı üniversitenin Felsefe-Psikoloji bölümüne geçiş yaptı.[5][6] Mezuniyetinin ardından zorunlu askerlik hizmetini Ankara ve Ağrı’da yedek subay olarak tamamlayıp Süzan Tamikyan’la evlendi.[4] Bir süre İzmir Pamuk Mensucatı'nın sorumlu müdürü olarak görev yaptı.
İlk edebi ürünlerini 1950'lerde vermeye başladı. 6-7 Eylül olaylarından sonra arkadaşlarının Arjantin’e göç etmeleri üzerine Haddeciyan, Ermenice edebiyat sahasında tek başına kaldı.[7] Bedros Zobyan'ın ailesi ile Kanada'ya yerleşmesi üzerine 1967'de Nor Marmara gazetesinin imtiyaz sahibi oldu.[1][8] Bu gazetede günlük toplumsal sorunlara dair köşe yazıları yazdı. Ayrıca çeviri çalışmaları yaptı.
Yaşamı boyunca elliden fazla kitap yayımladı. Vasdag (Kazanç) adlı oyunu 1976'da, 'Aras Dağı' (Arasdagh, Türkçe'de Tavan adı ile yayımlandı) adlı eseri 1983’te, ABD merkezli Alek Manukyan Vakfı Edebiyat Fonu tarafından birinciliğe değer bulundu.[4] TürkçedeTavan adıyla yayımlanan Arasdagh (Առաստաղ) kitabı en bilinen eseridir. İlk olarak 1983'te Ermenice olarak yayımlanan roman, Haddeciyan'ın kendi aile geçmişini edebiyata katarak meydana getirdiği bir üçlemedir ve Akşehirli bir Ermeni ailenin hayatından kesitler sunar. Romanın ilk cildi ilk defa 1997'de Anahid Hazaryan tarafından Türkçeye çevrilip önce Telos Yayınevi tarafından, 2018'de yine Hazaryan çevirisi ile Aras Yayıncılık tarafından yayımlanmıştır.[9][10] Romanın ikinci cilt sadece yazarın anadili Ermenicede yayımlanmış; Tavan Çöktü başlıklı üçüncü cilt ise yarım kalmıştır.[1]
Edebiyat bilimci Suren Tanielyan’ın kaleme aldığı "R. Haddeciyan, Sanatsal Bir İç Dünya İncelemesi" (R. Haddeciyan, neraşkharhi keğarvesdagan knnutyun) başlıklı çalışma, Rober Haddeciyan'ın Ermenistan’da da geniş kitlelerce tanınmasını sağladı.[4] Yazar, 2001’de Ermenistan Gazeteciler Birliği’ne üye kabul edildi. Birçok ödüle layık görülen yazar, Ermenistan Kültür Bakanlığı'nın verdiği Altın Madalya'nın yanı sıra Ermenistan Devleti Movses Khorenatsi Madalyası, Ermenistan Gazeteciler Birliği Altın Kalem Ödülü (2010)[7], Erivan Devlet Üniversitesi Altın Madalyası, Surp Sahak Surp Mesrob Madalyası sahibidir.[11] Ayrıca Ermeni edebiyatı, tiyatrosu ve gazeteciliğine katkılarından ötürü Ermenistan Cumhuriyeti'nin 20 yıl kutlamalarında Surp Mesrob Maşdots Ödülü'ne layık görüldü.
Haddeciyan, 6 Eylül 2025'te 99 yaşında öldü.[12] 10 Eylül 2025'te Beyoğlu Surp Yerrortutyun Kilisesi'nde düzenlenen cenaze töreninin ardından Şişli Ermeni Mezarlığı'na defnedildi.[13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Korucu, Serdar (29 Ağustos 2019). "Felaketlerin ortasında Türkiyeli bir Ermeni aile: Tavan". Gazete Duvar. 19 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2024.
- ^ Haddedjian, Rober (2002). Kurtulushi Boghoda (Ermenice) (1 bas.). İstanbul: Marmara Ofset. s. 223.
- ^ Toranian, Toros (2002). Amboghjkagan Gragete (The Complete Man of Letters) (Ermenice). Aleppo: Cilician Bookstore & Publishing House. s. 107.
- ^ a b c d "Haddeciyan'ın başyapıtı yeniden Türkçede". Agos. 21 Ocak 2019. 8 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2024.
- ^ "Hastanede Tavan'ı izlerken". YeniOzgurPolitika.com. 7 Eylül 2022. Erişim tarihi: 18 Aralık 2024.
- ^ Demir, Gul (1 Haziran 2004). "Minority newspapers in Turkey - Nor Marmara". Turkish Daily News.
- ^ a b Sefa KAPLAN (4 Ocak 2010). "Rober Haddeciyan'a Ermenistan'dan ödül". Hürriyet. Erişim tarihi: 18 Aralık 2024.
- ^ "Rising from the Ruins". 1 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2012.
- ^ "Rober Haddeciyan'ın 'Tavan'ı yeniden yayımlanıyor". Evrensel. 26 Haziran 2017. 17 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2024.
- ^ Uslu, Mehmet Fatih (17 Ocak 2019). "Tavan'da asılı kalan..." Gazete Duvar. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2024.
- ^ "Rober Haddeciyan - Aras Yayıncılık". Rober Haddeciyan - Aras Yayıncılık. 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
- ^ "Türkiye Ermeni basını ve edebiyatında bir çağ kapandı: Rober Haddeciyan hayata veda etti". Agos. 9 Haziran 2025. Erişim tarihi: 7 Eylül 2025.
- ^ "Ermeni gazeteci-yazar Rober Haddeciyan'ın cenaze töreni 10 Eylül'de". Bianet. Erişim tarihi: 12 Eylül 2025.
