Rodoslu Mentor
| Rodoslu Mento | |
|---|---|
| Doğum | y. MÖ 385 Rodos |
| Ölüm | y. MÖ 340 (y. 45 yaşında) |
| Bağlılığı | Ahameniş İmparatorluğu Mısır |
| Hizmet yılları | MÖ 358 - 340 |
| Eşi | Barsine (y. MÖ 342) |
| Çocukları | Thymondas İsimsiz kızı (Nearchus'un karısı) |
Rodoslu Mentor (Grekçe: Μέντωρ Ῥόδιος) (y. MÖ 385 – y. MÖ 340 civarında yaşamış Yunan paralı asker ve daha sonra Asya kıyılarının satrapıdır. Ahameniş İmparatoru III. Artaserhas'in hem yanında hem de ona karşı savaşmıştır. Ayrıca, daha sonra Büyük İskender'in metresi olan Barsine'nin ilk kocası olarak da bilinir.
MÖ 358'de Mentor, kardeşi Memnon ile birlikte isyancı Pers satrapı Artabazos tarafından askeri liderlik yapmak üzere işe alındı. Mentor'un yetenekli liderliğine rağmen isyan başarısız olmuş ve Artabazus, Barsine ve Memnon Makedonya'ya, Mentor Mısır'a kaçmıştır.
Firavun II. Nektanebo, Pers istilasının yakın olduğunu öngörerek derhal Yunan paralı askerlerinin yardımını istemiştir. Firavun, Perslerden isyan eden Sayda'yı desteklemek için 4000 paralı askerin başında Mentor'u göndermiştir.[1] Mentor, bazı satraplara karşı önemli zaferler kazansa da, Artaserhas'in ordusunu yenememiş ve MÖ 346'da esir alınmıştır.
Artaserhas, esir alındığında Mentor'un yeteneklerini fark ederek onu affetmiştir. Mentor, Mısır'ın işgaline yardım etmek üzere eski sığınağına geri gönderilmiştir. Mısır seferi sırasında Mentor, büyük kralın Helen ordusunun üç tümeninden birine liderlik etmiştir. Mentor, komutayı Sicilyalı Diodoros'un 'Kralın en çok güvendiği, son derece cüretkar ve nezaketten uzak bir adam' olarak tanımladığı, tanınmış bir Pers olan Bagoas ile paylaşmıştır.[2] Şehirler, savunma için hem yerli Mısırlılar hem de Yunan paralı askerlerden oluşan garnizonlar kurmuşlardı. Bu yüzden Mentor bir tarafa veya diğerine olumlu bir teslimiyet teklif etmesi garnizonlar içinde iç çatışmaya yol açarak garnizonların etkinliğini zayıflatmıştır. Sonuçta bu durum Perslerin şehri hileyle ele geçirmesini çok daha kolaylaştırmıştır. Bu taktik, Mısır savaşında kritik bir öneme sahip olduğunu kanıtlamıştır. Nektanebo, müstahkem kasaba ve şehirlerinin çoğunu kaybetmekle karşı karşıya kalınca, krallığını meydan savaşına sokmamayı tercih ederek Memfis'ten güneye doğru çekilmiştir.
Mısır'ın teslim olmasından sonra, "Artaserhas, general Mentor'un Mısırlılara karşı savaşta kendisine büyük hizmetlerde bulunduğunu görerek, onu diğer dostlarının önüne geçirmiştir."[3] Kral, MÖ 342'de Mentor'u batıdaki komutanı ve Asya kıyılarının satrapı olarak atamış; ayrıca kendisine büyük miktarda gümüş ile ödüllendirmiştir. Satrap olarak kısa görev süresi boyunca yaptığı eylemlerden biri, Barsine ve Memnon ile birlikte evine dönmesine izin verdiği Artabazus'u affetmek olmuştur. Mentor, görevinde sadece dört yıl geçirdikten sonra ölmüştür. Kızı daha sonra Nearhos ile, eşi Barsine ise Memnon ile evlenmiştir. Memnon, kardeşinin ölümünden sonra Mentor'un komutasını almıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Badian, Ernst (2006). "MENTOR and MEMNON". Encyclopaedia Iranica.
- Ellis-Evans, Aneurin (2018). "Memnon and Mentor of Rhodes in the Troad". The Numismatic Chronicle. Cilt 178. ss. 33-69. JSTOR 45176675.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Livius.org: Mentor of Rhodes
- [1] Mısır seferinin Diodorus anlatımı