Rudolf Kalman

Rudolf Kalman
Rudolf Kalman
Doğum	Rudolf Emil Kálmán; May 19, 1930; Budapeşte, Macaristan Krallığı
Ölüm	2 Temmuz 2016 (86 yaşında); Gainesville, Florida
Vatandaşlık	Macaristan; Amerika Birleşik Devletleri
Mezun olduğu okul(lar)	Massachusetts Institute of Technology; Columbia Üniversitesi
Tanınma nedeni	Kalman filtresi; Kalman problemi; Kalman ayrıştırması; Kalman–Yakubovich–Popov lemması; Gözlemlenebilirlik; Durum-uzay gösterimi
Ödüller	IEEE Onur Madalyası (1974); Rufus Oldenburger Madalyası (1976); Kyoto Ödülü (1985); Richard E. Bellman Kontrol Mirası Ödülü (1997); Charles Stark Draper Ödülü (2008); Ulusal Bilim Madalyası (2009)
Kariyeri
Dalı	Elektrik Mühendisliği; Matematik; Uygulamalı Mühendislik Sistemleri Teorisi
Çalıştığı kurum	Stanford Üniversitesi; Florida Üniversitesi; İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü
Doktora; danışmanı	John Ragazzini
Doktora öğrencileri	Pramod P. Khargonekar; Eduardo D. Sontag; Anthony Tether;

Rudolf Emil Kalman^[1] (d. 19 Mayıs 1930, Budapeşte - ö. 2 Temmuz 2016, Gainesville, Florida), Macar asıllı bir Amerikan matematiksal sistem teoristidir.

Kariyeri

Elektrik mühendisliği eğitimi almıştır. Kendi adıyla anılan Kalman Filtresi'ni bulmasıyla ünlüdür. Havacılık ve kontrol mühendisliği alanlarında sıkça kullanılan Kalman filtresi, eksik ve gürültülü ölçümlerden doğrusal sistem modelleri kullanarak yararlı sinyaller elde etmeyi sağlar.

Kalman'in filtreleme üzerine düşünceleri önce şüphecilikle karşılanmış ve Kalman ilk sonuçlarını elektrik mühendisliği yerine makine mühendisliği dergilerinde yayınlamak zorunda kalmıştır. Fikirlerini NASA Ames Araştırma Merkezi'ndeki Stanley Schmidt'e anlatmakta daha başarılı olmuş ve bunun sayesinde Kalman filtreleri Apollo Programı'nda kullanılmıştır.

Macaristan'in Budapeşte kentinde doğmuştur. Lisans (1953) ve yüksek lisans (1954) derecelerini MIT Elektrik Mühendisliği Bölümü'nden almıştır. Doktorası Kolombiya Üniversitesi'ndendir (1957).

IEEE Onur Madalyası (1974), IEEE Yüzyıl Madalyası (1984), Inamori Vakfı'nın Kyoto Yüksek Teknoloji Ödülü (1985) ve Bellman Ödülü'nün (1997) sahibidir. Amerikan Bilimler Akademisi, Amerikan Mühendislik Akademisi'nin üyesidir. Ayrıca Macar, Fransız ve Rus Bilimler Akademileri'nin de yabancı üyesidir. Birçok onursal doktorası bulunmaktadır.

Constantina nee Stavrou ile evlidir. Andrew ve Elisabeth adında iki çocuğu bulunmaktadır.

Kaynakça

^ ^a ^b "Prof. Dr. Rudolf Kalman was elected in 1991 as a member of National Academy of Engineering in Electronics, Communication & Information Systems Engineering". 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
^ "Remembering Rudolf E. Kalman (1930 – 2016)". 7 Temmuz 2016. 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2025.

Dış bağlantılar

The Kalman Filter ağ sayfası8 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kyoto Ödülü ağ sayfası

[NAE-1] "Prof. Dr. Rudolf Kalman was elected in 1991 as a member of National Academy of Engineering in Electronics, Communication & Information Systems Engineering". 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.

[RIP-2] "Remembering Rudolf E. Kalman (1930 – 2016)". 7 Temmuz 2016. 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2025.

[1]

[2]

g t d IEEE Onur Madalyası
1917–1925	Edwin H. Armstrong (1917) Ernst Alexanderson (1919) Guglielmo Marconi (1920) Reginald A. Fessenden (1921) Lee De Forest (1922) John Stone Stone (1923) Michael I. Pupin (1924)
1926–1950	Greenleaf W. Pickard (1926) Louis W. Austin (1927) Jonathan Zenneck (1928) George W. Pierce (1929) Peder Oluf Pedersen (1930) Gustave A. Ferrie (1931) Arthur Edwin Kennelly (1932) John Ambrose Fleming (1933) Stanford C. Hooper (1934) Balthasar van der Pol (1935) George Ashley Campbell (1936) Melville Eastham (1937) John H. Dellinger (1938) Albert G. Lee (1939) Lloyd Espenschied (1940) Alfred N. Goldsmith (1941) Albert H. Taylor (1942) William Wilson (1943) Haraden Pratt (1944) Harold H. Beverage (1945) Ralph Hartley (1946) Lawrence C. F. Horle (1948) Ralph Bown (1949) Frederick Terman (1950)
1951–1975	Vladimir Zworykin (1951) Walter Ransom Gail Baker (1952) John Milton Miller (1953) William Littell Everitt (1954) Harald T. Friis (1955) John V. L. Hogan (1956) Julius Adams Stratton (1957) Albert W. Hull (1958) Emory Leon Chaffee (1959) Harry Nyquist (1960) Ernst Guillemin (1961) Edward Victor Appleton (1962) George C. Southworth and John Hays Hammond Jr. (1963) Harold A. Wheeler (1964) - (1965) Claude Elwood Shannon (1966) Charles H. Townes (1967) Gordon K. Teal (1968) Edward Ginzton (1969) Dennis Gabor (1970) John Bardeen (1971) Jay W. Forester (1972) Rudolf Kompfner (1973) Rudolf Kalman (1974) John Robinson Pierce (1975)
1976–2000	- (1976) H. Earle Vaughan (1977) Robert Noyce (1978) Richard Bellman (1979) William Shockley (1980) Sidney Darlington (1981) John Tukey (1982) Nicolaas Bloembergen (1983) Norman F. Ramsey (1984) John Roy Whinnery (1985) Jack Kilby (1986) Paul Lauterbur (1987) Calvin Quate (1988) C. Kumar Patel (1989) Robert G. Gallager (1990) Leo Esaki (1991) Amos E. Joel, Jr. (1992) Karl Johan Åström (1993) Alfred Y. Cho (1994) Lütfi A. Zade (1995) Robert Metcalfe (1996) George H. Heilmeier (1997) Donald Pederson (1998) Charles Concordia (1999) Andrew Grove (2000)
2001–2025	Herwig Kogelnik (2001) Herbert Kroemer (2002) Nick Holonyak (2003) Tadahiro Sekimoto (2004) James Flanagan (2005) James D. Meindl (2006) Thomas Kailath (2007) Gordon Moore (2008) Robert H. Dennard (2009) Andrew Viterbi (2010) Morris Chang (2011) John L. Hennessy (2012) Irwin M. Jacobs (2013) B. Jayant Baliga (2014) Mildred Dresselhaus (2015) G. David Forney, Jr. (2016) Kees Schouhamer Immink (2017) Bradford W. Parkinson (2018) Kurt E. Petersen (2019) Chenming Hu (2020) Jacob Ziv (2021) Esad M. Madni (2022) Vinton G. Cerf (2023) Robert E. Kahn (2024) Henry Samueli (2025)