Sâmirî

İsrailoğullarının altın buzağıya tapınmaları

Sâmirî (Arapça: السامري, āl-Sāmry), Kur'an'da Musa Tûr Dağı'na çıkmışken İsrailoğulları'na ziynet eşyalarından bir buzağı heykeli yaparak putperestliğe teşvik etmesi ile bahsi geçen bir şahıstır. Yahudilik'in kutsal kitabı Tevrat'ta geçen altın buzağı anlatısında Sâmirî şahsı yer almamakta olup, heykeli yapan kişi Harun olarak bahsedilmiştir.

Anlatı

Musa, Sina Çölü'nde Rab ile görüşmek için Tûr Dağı'na çıktığında Sâmirî de İsrailoğulları için bir takım mücevherleri eriterek bir buzağı heykeli yapar ve Mısırlıların Apis'ine benzeyen bu sembole tapmalarını ister. Gerekçe olarak da asıl tanrılarının bu olduğunu peygamberleri Musa'nın bunu unutarak tanrıyı dağa aramaya gittiğini söyler.

Tevrat'ın aksine olarak Kur'an'da buzağı yapımı ile ilgili olarak Harun'a suçlama yapılmaz. Kur'an'da adı 4 ayrı surede geçer fakat hakkında mevcut bir hadis yoktur. Tevrat'ta da bu konuda bazı bilgiler bulunsa da Müslüman din bilimciler tarafından İsrâîliyyât'tan sayıldığı için fazla itibar edilmemiştir.

Kimliği

Ayrıca bakınız: Sâmirîler

Kur'an'da adı geçmesine rağmen hakkında detaylı bir bilgi bulunmayan Sâmirî'nin, olasılıkla Mısır'da doğduğu ve firavunun köleleştirdiği İsrailoğullarına mensup olduğu, Musa'nın halkını Mısır'dan çıkarmasıyla onun da bu topluluğun içinde bulunduğu ve Kızıldeniz'in bölünmesi olayına şahit olduğu Kur'an'dan anlaşılmaktadır.

Sâmirî genellikle Sâmirî halkının üyesi bir birey olarak ele alınır ve bölüm, Samirîler ve Sâmirî olmayan halklar arasındaki ayrışmanın bir açıklaması olarak görülür.

Diğer yorumcular Sâmirî'yi Mezopotamya şehri Samarra'ya bağlar ve onun ineğe tapan bir halktan geldiğini ve adını Musa bin Zafar olarak verdiğini öne sürer. Hikâye, Samiriyeli I. Yarovam tarafından yaptırılan altın buzağıların Kutsal Kitap'taki anlatımıyla paralellik göstermektedir. Sâmirî, benzer isimleri ve Musa'nın otoritesine karşı ortak bir isyan teması temelinde asi İbrani lider Zimri ile de ilişkilendirilmiştir.