Sera

Otomatik sulamalı bir domates serası

Sera, bitkilerin yetişmesine uygun şartların sağlanması amacı ile çevre şartları kontrol edilebilen veya düzenlenebilen cam, plastik, fiberglas gibi ışığı geçiren materyallerle örtülü yapı.

1545 yılında, Padova'da ilk botanik bahçesinin açılmasından hemen sonra Daniel Barbaro, bu bahçede ilk serayı yaptı. Yapıda taş ve tuğla kullanıldı, pencere ise yoktu. Mangalla ısıtılıyordu. Bazı hassas bitkiler, kışın bu seraya alınıyor, baharla birlikte yeniden yerlerine dikiliyorlardı. Tarihte yapılan ilk seranın bu olduğu bilinmektedir.

Ilıman iklimin hüküm sürdüğü yerlerde sebze ve meyve yetiştiriciliği, genellikle sebzelerde cam örtü, meyvelerde ise plastik örtü altında yapılmaktadır. Bu nedenle Türkiye'de örtü altı sebze ve meyve yetiştiriciliği, daha çok Akdeniz İklimi'nin hüküm sürdüğü Akdeniz ve Ege Bölgesi'nde görülmektedir. Çünkü bu bölgelerde iklim, diğer bölgelere oranla ılımandır.

Seraların faydaları

Kurulduğu bölgede, dışarıda doğal koşullarda yetişen her türlü sebze ve boyca küçük sayılabilen meyve bitkileri, cam ya da plastik örtü altına alınmak suretiyle, turfanda olarak yetiştirmektedir. Örtü altı sebze ve meyve yetiştiriciliğinde, eskiden sadece doğal koşullarda ve yılın belirli zamanlarında yetişen çoğu sebze ve meyveler, artık gelişen teknolojiyle örtü altlarında, diğer bir ifade ile seralarda, daha erken zamanlarda yetiştirilir olmuştur. Bu durum, doğal olarak sebze ve meyvecilikte verim ve kaliteyi artırmıştır.

Seralarda sağlanan yapay koşullar

Närpes, Finlandiya'da bir serada termal ışıklar

Bunlar teknoloji kullanımı ile gerçekleştirilir.

• Isıtma: Bitkilerin istediği ısıyı sağlama, bitkileri her ne kadar örtü altına almakla gerçekleşse de bu yeterli olmayabilir. Bu gibi durumlarda, sera içine ıstma sistemleri konur. Bu sistemler sera içindeki ısıyı istenilen aralıkta sabit tutmaktadır.
• Havalandırma: Sera içindeki nem oranı, havalandırma sistemleriyle sağlanır. Havalandırma ile ayrıca bitkilerin döllenmeleri sağlanır.
• Sulama ve gübreleme: Sera içine alınan bitkilerin sulama zamanlarını ve uygun sulama biçimlerini belirleme, gerekli hallerde, bitkilerin sağlıklı glişmeleri için ihtiyaç duydukları gübreler, sulama sistemleriyle gerçekleştirilir.
• İlaçlama: Sera içinde bitkilere zarar veren mikroplara karşı etkin bir savaş sera içine kurulan ilaçlama sistemleriyle gerçekleştirilir. Toprak içine yapılacak ilaçlama uygun hallerde sulama sistemleriyle yapılır. Eğer ilaçlama bitkilerin toprak üstündeki kısımlarına yapılacaksa, bu ayrı bir ilaçlama sistemiyle gerçekleştirilir.

Sera çeşitleri

Fiziki görünümlerine göre

• Çatısız seralar: Aşırı meyilli arazilerde, sekileri oluşturan iki duvar arasına kurulur.
• Tek çatılı seralar: Düz ancak küçük arazilerde kurulur.
• Çok çatılı seralar: Geniş ve düz arazilere kurulur.

Yüksekliklerine göre

• Alçak çatılı seralar: Bölge, soğuk ve rüzgarlı veya serada yetiştirilecek bitkiler kısa boylu iseler, buralara alçak çatılı seralar kurulur.
• Yüksek çatılı seralar: Bölge, nispeten sıcak ise veya serada yetiştirilecek bitkiler uzun boylu iseler buralara yüksek çatılı seralar kurulur.