Sergey Vitte

Kont Sergey Yuleviç Vitte Сергей Юльевич Витте
Ilya Repin tarafından yapılmış Vitte portresi
1. Rus İmparatorluğu Başbakanı
Görev süresi 6 Kasım 1905 - 5 Mayıs 1906
Hükümdar	II. Nikolay
Yerine geldiği	makam oluşturuldu
Yerine gelen	İvan Goremikin
Bakanlar Komitesi Başkanı
Görev süresi 30 Ağustos 1892 - 16 Ağustos 1903
Yerine geldiği	Ivan Vyshnegradsky
Yerine gelen	Eduard Pleske
Kişisel bilgiler
Doğum	29 Haziran 1849 Tiflis, Rus İmparatorluğu
Ölüm	13 Mart 1915 (65 yaşında) Petrograd, Rus İmparatorluğu
Ölüm nedeni	Beyin tümörü
Defin yeri	Alexander Nevsky Manastırı, Sankt-Peterburg, Rusya
Milliyeti	Rus
Bitirdiği okul	Odessa Üniversitesi
İmzası

Sergey Yulyeviç Vitte (Сергей Юльевич Витте; 29 Haziran, 1849 – 13 Mart, 1915) (Sergius Vitte olarak da bilinir), Rus İmparatorluğu üzerinde büyük etkileri bulunan Rus politikacıdır. Ayrıca 1905 tarihli Ekim Manifestosu'nun yazarıdır ve Rusya İmparatorluğu Bakanlar Kurulu Başkanlığı (Başbakanlık) yapmıştır.

Vitte ailesinin Felemenk kökenli olduğu düşünülse de, o zamanlar İsveç İmparatorluğu'nun kontrolünde olan Baltık bölgesinde yaşıyorlardı. Sergei Vitte'nin büyükbabası Andrey Mikhayiloviç Fadeyev Saratov valisiydi ve Kafkasya konusunda danışmanlık yapmaktaydı. Vitte'nin büyükannesi bir prenses olan Helena Dolgoruki, babası Julius Vitte, annesi ise Katerina Fadeyev'di. Vitte, Kafkasya bölgesinde büyükannesinin evinde büyüdü. Odessa'da matematik okudu. Sonrasında ise 1870'leri ve 1980'leri özel tren yolu hatlarında yöneticilik gibi pozisyonlarda, özel şirketlerde çalışarak geçirdi.

Erken kariyeri

1875'te Odessa Demiryolu'nda meydana gelen büyük bir tren kazasından sorumlu tutuldu ve kısa süreliğine hapse girdi. Buna rağmen Rus-Türk Savaşı (1877–1878) sırasında demiryolu ulaşımındaki başarısı nedeniyle cezası hafifletildi ve kariyeri yeniden yükseldi. Sonrasında Maliye Bakanlığı Demiryolu Dairesi Direktörlüğü görevini üstlendi; burada 11 yıl boyunca ilk büyük sanayileşme hamlesini başlattı.

Politik kişiliği

Vitte, kendisini hiçbir zaman liberal olarak görmedi; otoriter yönetimi destekliyordu. Yine de sistemin ayakta kalabilmesi için sınırlı reformlar yapılması gerektiğini düşünüyordu. 1905'te Rusya-Japonya Savaşı sonrası yapılan Portsmouth Antlaşması’nı başarıyla müzakere etti. Aynı yılki genel grevler ve ayaklanmalar sırasında Çar II. Nikolay’ı, Ekim Manifestosu aracılığıyla anayasal tavizler vermeye ikna eden de Vitte idi. Ascher, onun bu süreçteki rolünü “devrimi frenleyen pragmatik devlet adamı” olarak tanımlar.

Rus ekonomisine etkisi

Vitte, Finans Bakanlığı bünyesinde tren yollarından sorumlu yönetici olarak göreve başladı. 1889-1891 yılları arasında sürdürdüğü bu görevden sonra, Ulaştırma Bakanlığı'na atandı ve Trans Sibirya Demiryolu inşa projesinin arkasındaki adam oldu.

1892'de Rus Finans Bakanlığı'na atanan Vitte, bu görevi 1902'ye kadar sürdürdü. Finans Bakanlığı sırasında ülke dengesiz bir ekonomik büyüme devresinden geçiyordu. Vitte cesurca yabancı sermayeleri Rusya'da yatırım yapmaya teşvik etti ve 1897'de Rusya'yı Altın sikke sistemine soktu. Rus sanayisinin büyümesi için çalışan Vitte, çabalarının sonucunu aldı ve ülkede hızlı bir büyüme gerçekleşti. Özellikle metal, petrol ve ulaşım sektörlerinde büyük bir canlılık gözlenirken Vitte 1903'te Bakanlar Komitesi Başkanlığına atandı (Bu pozisyon "Genel Sekreterlik" olarak da bilinir) ve bu görevi 1905 yılına dek sürdürdü.

Rus politikasına etkisi

1905'te Çar tarafından çağrılan Vitte'ye Rus - Japon Savaşı'na bir son vermesi için görüşmeler yapma emri verildi. Vitte ABD'ne gitti ve barış görüşmelerine katıldı. Görüşmelerde çok başarılı olan Vitte sayesinde, savaşta ağır bir yenilgiye uğrayan Rusya'nın anlaşma sonundaki kaybı çok az oldu.

Bu başarıdan sonra Vitte, savaştan sonraki sivil huzursuzluğa çözüm bulması amacıyla Başbakan olarak atandı. 1905 Rus Devrimi'nde Vitte seçilmiş bir parlamentonun kurulması için sözcülük yaptı. Sözcülüğü sonunda gerçekleştiren reformların işlev kazanamaması ve mecliste sol partilerin gün geçtikçe güç kazanması nedeniyle Vitte başbakanlık görevinden istifa etmek zorunda kaldı.

Vitte politikayla ilgisini sürdürse de, bir daha herhangi bir idari görev üstlenmedi. I. Dünya Savaşı'nın patlamasından hemen önce Rusya'yı çatışmadan uzak durması yönünde uyarsa da, bu uyarı dikkate alınmadı. Vitte bundan kısa bir süre sonra da öldü.