Samandöken, Göle
| Samandöken | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Samandöken Samandöken'in Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Göle |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 2138 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 789 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75700 |
Resmî site https://www.samandokenkoyu.com | |
Samandöken, Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Samandöken köyünün eski adı Sinoti'dir.[4] Sinoti (სინოთი), Türkçe kaynaklarda erken dönemde Sinod, geç dönemde Sinot olarak geçer. Nitekim Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan cebe defterinde Sinodi (سنودی) ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Sinot (سینوت) şeklinde yazılmıştır.[5][6]
Sinot köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan tarihsel bölgelerden biri olan Kola'da yer alır. Nitekim bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Kola bölgesi, dokuz azizle bağlantılı olarak Gürcü Ortodoks inancında da önemli bir yere sahiptir. Öte yandan köyde varlığı bilinen kilise, 16. yüzyılda Osmanlıların eline geçmesinden önce de buranın bir yerleşim olduğunu göstermektedir.[7]
Sinoti köyü, Osmanlı cebe defterine (1694-1732) göre, Ardahan-i Küçük livasının Hoçevan nahiyesine bağlıydı. Hicri 1108 (1696/1697) tarihinde hasılası 6.000 akçe olan köy, Mirza adlı bir kişiye tahsis edilmişti. Hicri 1113 (1701/1702) tarihinde ise, Ardahan-i Küçük livasının Kuzey nahiyesine bağlıydı ve hasaılası 4.500 akçe idi. Aynı dönemde Mamirvan livasının Mamirvan nahiyesine bağlı bir köy de Sinodi (سنودی) adını taşıyordu.[8]
Sinoati köyü, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresince Signot (Сигнот) olarak kaydedilen köy, Ardahan sancağının Göle kazasına bağlı Karavenk nahiyesinin 11 köyünden biriydi. Rus döneminde köyde Kürtler yaşıyordu ve köyün 1886 yılındaki nüfusu, 121'i erkek ve 124'ü kadın olmak üzere, 36 hanede yaşayan 245 kişiden oluşuyordu. Signot köyü Karavenk nahiyesinin idari merkeziydi.[9] Bu nüfus 1896 yılında 331 kişiye, 1906 yılında 370 kişiye ulaşmıştır.[10]
Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili, 1907 yılında Göle bölgesindeki araştırma gezisinde notlarında köyde eski bir kilisenin bulunduğunu, yıkılmış olan bu kilisenin taşlarıyla köylülerin cami inşa etmiş olduğu belirtir.[7] Gürcü araştırmacı ve gazeteci Konstantine Martvileli ie, 1917 yılında köyün adını Sinodi (სინოდი) şeklinde yazmış ve köyde yıkık halde bir Gürcü kilisesinin bulunduğunu belirtmiştir.[11]
Sinot köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Ermenistan'ın sınırları içinde kaldı. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Sinot Türkiye'ye bırakıldı.[12]
Sinot veya Signot köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Sinot (سینوت) adıyla Kars vilayetinin Göle kazasının merkez nahiyesi olan Merdenik'e bağlıydı.[13] 1940 genel nüfus sayımında köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 745 kişiden oluşuyordu.[14] Sinot Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Samandöken olarak değiştirilmiştir.[15] 1965 genel nüfus sayımında Samandöken köyünün nüfusu 1.385 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 334 kişi okuma yazma biliyordu.[16]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy, Ardahan il merkezine 59 km, Göle ilçe merkezine 14 km uzaklıktadır.[17]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 789[2] |
| 2021 | 788[2] |
| 2020 | 882[2] |
| 2019 | 809[2] |
| 2018 | 820[2] |
| 2017 | 829[2] |
| 2016 | 787[2] |
| 2015 | 846[2] |
| 2014 | 909[2] |
| 2013 | 933[2] |
| 2012 | 933[2] |
| 2011 | 955[2] |
| 2010 | 975[2] |
| 2009 | 993[2] |
| 2008 | 1.045[2] |
| 2007 | 996[2] |
| 2000 | 1.171[17] |
| 1990 | 1.580[18] |
| 1985 | 1.957[19] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Samandoken, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Göle Samandöken Köy Nüfusu". Nufusune.com. 16 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო–კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 188. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, s. 4". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2025.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 772.
- ^ a b "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce), Paris, 1938, s. 15". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021.
- ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, Sıra no: 10, 30, 580". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2025.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 475". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2023.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 113, ISBN 9786052100271.
- ^ "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde" (არტაანის მხარეში), Sakartvelo gazetesi, 10 Ekim 1917, sayı. 222". 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2025.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 771.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 352.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 753". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 358.
- ^ a b "Samandöken Köyü". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.