Sovyet-Japon Tarafsızlık Anlaşması
Sovyet - Japon Tarafsızlık Anlaşması (日ソ中立条約 Nisso Chūritsu Jōyaku), Japon - Sovyet Saldırmazlık Anlaşması olarak da bilinir. (日ソ不可侵条約 Nisso Fukashin Jōyaku) Anlaşma Sovyetler Birliği ve Japon İmparatorluğu arasında Sovyet - Japon Sınır Savaşı (1939)'ndan iki yıl sonra 13 Nisan 1941'de imzalanmıştır.
Arka planı ve tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]1940'ta, Fransa'nın Yenilgisi ile ve Mihver Devletler'in bir sonraki olası genişlemesi, Sovyetler Birliğini kendisine yaklaşan II.Dünya Savaşı'na konsantre olabilmek için Uzak Doğu'daki diplomatik ilişkilerini düzeltmeye zorladı. Diğer taraftan, Japonya ise, Çin ile savaş halindeydi ve Amerika Birleşik Devletleri ile ilişkileri hızla gerginleşiyordu, Japonya uluslararası saygınlığını artırmak için Sovyetler Birliği ile bir uzlaşma sağlamaya ve olası Sovyet işgaline karşı Mançukuo'nun kuzey sınırını güvenlik altına almak istedi.
Stalin, korkusuzca ABD'ye meydan okuyan Japonya'nın Sovyetler Birliği'ne saldırmasından korkuyordu ve bu güdüleri kaldırmak için harekete geçti. Saldırmazlık Anlaşması kararına varıldıktan sonra, Stalin, benzeri görülmemiş bir jestle, Matsuoka ile bir tren istasyonunda görüştü. Bu sembolik önemi olan anlaşmaya Stalin bağlı kaldı[1]
Anlaşma 13 Nisan 1941'de Japonya için Dışişleri Bakanı Yosuke Matsuoka ve Büyükelçi Yoshitsugu Tatekawa, Sovyetler Birliği için Dışişleri Bakanı Vyaçeslav Molotov tarafından Moskova'da imzaladı.
Aynı gün, Moğolistan ve Mançurya da anlaşmayı imzaladı.[2] Sovyetler Birliğinin toprak bütünlüğüne saygı sözü verildi ve Mançukuo'nun dokunulmazlığı ile Moğolistan Halk Cumhuriyeti'nin dokunulmazlığı garanti edildi.
Daha sonra, 1941'de Nazi Almanyası Sovyetler Birliğine saldırınca (Barbarossa Operasyonu), Japonya, Üçlü Pakt'ı imzalayan bir devlet olarak, anlaşmayı bozma konusunu değerlendirmiş, fakat anlaşmayı bozmama ve savaşta Güneydoğu Asya'daki Müttefik sömürgelerine doğru genişleme kararı almıştır.
5 Nisan 1945'te, Sovyetler Birliği, anlaşmanın uzatılmasıyla ilgili yukarıda bahsedilen hüküm gereğince "1 yıl önceden" anlaşmayı 5 yılın sonunda uzatmayıp sona erdireceğini deklare etmiştir. Deklarasyon üzerine uluslararası kamuoyunda Sovyetler Birliği'nin Japonya'ya savaş açacağı şüpheleri oluşmuş, bu şüpheyi sorgulayan Japon Büyükelçisine Molotov tarafından anlaşmanın Nisan 1946'ya kadar geçerli olduğu yanıtı verilmiştir. Ancak 8 Ağustos 1945 'te Sovyetler Birliği Yalta Konferansı'nda müttefiklerine Japonya'ya savaş açma konusunda verdiği sözler gereğince Japonya'ya savaş ilan ederek Mançurya'yı işgal etmeye başlamış, böylece de saldırmazlık paktını bozmuştur.
9 Ağustos 1945'te, gece yarısından hemen sonra, Sovyetler Birliği Mançurya'nın işgali'ni başlatmıştır.[3] Sovyetler Birliği Müttefik Devletler'e Yalta Konferansı'nda verdiği sözü tuttu ve II.Dünya Savaşının Avrupa'da sona ermesi'nden iki-üç ay sonra Japonya ile savaşa girdi, fakat 13 Nisan 1941'de imzalanan ve yürürlükte olan tarafsızlık anlaşmasına aykırı hareket etmiştir.[4]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Kissinger, Henry, "Diplomasi", sayfa 366
- ^ Declaration Regarding Mongolia 19 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 13 Nisan 1941. (Yale Üniversitesi'ndeki Avalon Projesi)
- ^ Glantz, David M (2003). Mançurya'daki Sovyet Stratejik Saldırısı, 1945: Agustos Fırtınası. s. 182. ISBN 9780714652795. 28 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2013.
- Slavinsky, Boris (2003). Sovyet-Japon Tarafsızlık Anlaşması -Diplomasi Tarihi 1941-1945. Routledge. ISBN 0-203-30083-1.
