Sviri
Sviri (Gürcüce: სვირი; okunuşu: "sivri"), Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ahaltsihe Belediyesi'nde bir köydür. Ahaltsihe Havzasında, deniz seviyesinden 1.340 metre yükseklikte yer alır. Ahaltsihe kentine 10 km uzaklıktadır.
Sviri, Boga ve Tatanisi köyleriyle birlikte Sviri temini oluşturmaktadır ve bu teminin merkezidir.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Sviri, eski Gürcücede "muhafız", "koruyucu" anlamına gelir.[2] Bu ad köyde var olan bir kalenin yerine getirdiği görevle bağlantılı verilmiş olabilir. Gürcistan'da Sviri adını taşıyan başka yerleşmeler de bulunmaktadır.
Gürcistan'ın önemli tarihsel bölgesi olan Mesheti'de yer alan Sviri'nin 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde yer alması, buranın eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Osmanlılar Sviri'yi, birleşik Gürcistan Krallığı'nın ardından bu bölgeye hakim olan Samtshe-Saatabago'dan 1578'de ele geçirdi. Söz konusu Osmanlı tahrir defterine göre köyde, ispenç vergisi vermekle yükümlü 19 hane yaşıyordu. Hane reislerinin kayıtlı adları o tarihte Sviri'nin Hristiyan Gürcü köyü olduğunu göstermektedir. Bu tarihte Sviri'de buğday, arpa, çavdar, darı, nohut, mercimek, keten tohumu tarımı ile arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu. Osmanlı idaresinin Svir (سویر) biçiminde kaydettiği Sviri, Ahısha livasının Güney nahiyesine bağlıydı.[3]
Sviri, yaklaşık 250 yıl Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Çarlık Rusyası’nın eline geçti ve bu imparatorluğun bir parçası olan Gürcistan’a yeniden katıldı. Osmanlı idaresi sırasında Müslümanlaşmış olan köyde 1870 yılında 47 hane yaşıyordu.[4]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]Sviri köyünde 2014 yılı verilerine göre 436 kişi yaşıyordu. Nüfusun çoğunluğu Gürcülerden oluşuyordu.[1]
| Sayım tarihi | Nüfus | Erkek | Kadın |
|---|---|---|---|
| 2002 | 551 | 269 | 282 |
| 2014 | 436 | 208 | 228 |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Samshe-Cavaheti (Gürcüce), Yazarlar (Dali Nikolaişvili, Davit Sartania, Avtandil Ucmacuridze, Lamzira Lağidze, Vaja Trapaidze, Tinatin Nanobaşvili), Tiflis, 2016, s. 208 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8626-7]
- ^ ""სვირი" - Gürcüce Sözlük". 22 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2021.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 31, II. cilt (1941), s. 35". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2021.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 58". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2021.