Türkiye'nin askerî rütbeleri
| TSK rütbeleri | |
|---|---|
Kara Deniz Hava
| |
| Genel Komutanlar | |
| Askerî Kurul | |
| General ve Amiral | |
| Büyükamiral | |
| Oramiral | |
| Koramiral | |
| Tümamiral | |
| Tuğamiral | |
| Üstsubay | |
| Subay | |
| Astsubay | |
| Uzman Erbaş | |
| Sözleşmeli Erbaş | |
| Erbaş | |
| Sözleşmeli Er | |
| Er | |
Türk Silahlı Kuvvetleri'nde görev yapan subay, astsubay, uzman/sözleşmeli/yükümlü erbaş ve sözleşmeli/yükümlü er rütbeleri ve rütbe işaretleridir. Askeri rütbeler deniz, hava ve kara kuvvetlerinde isim olarak değişiklik gösterir. Örneğin; deniz kuvvetlerinde oramiral, kara kuvvetlerinde orgeneraldir.
Genelkurmay Başkanı
[değiştir | kaynağı değiştir]Genelkurmay Başkanları, şu ana kadar (29 Aralık 2025) yalnızca Kara Kuvvetleri'nden gelmiş olsalar da, tüm Silahlı Kuvvetleri temsil ettikleri için kanunen tüm kuvvetlerin üniformalarını giymeye layıktırlar.
| Branş | Genelkurmay Başkanı | ||
|---|---|---|---|
 Türk Silahlı Kuvvetleri
|
|
|
|
| Türk Kara Kuvvetleri | Türk Hava Kuvvetleri | Türk Deniz Kuvvetleri | |
Astsubaylar
[değiştir | kaynağı değiştir]Astsubaylar, subaylar ile birlikte 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununa tabidirler. Mecburi hizmet süreleri 15 yıldır. Bu süreyi bitirerek istifa etme hakkını kazananlar, istifalarını Ocak ve Şubat ayları içinde isteyebilirler.
Türk Silahlı Kuvvetleri'ne bağlı Kara, Hava, Deniz, Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlığı bünyelerinde görev yaparlar. 926 sayılı Türk silahlı Kuvvetleri Personel Kanununda Madde 77'ye göre astsubay rütbeleri aşağıda gösterildiği gibidir.
- Rütbeleri
- Astsubay kıdemli başçavuş
- Astsubay başçavuş
- Astsubay kıdemli üstçavuş
- Astsubay üstçavuş
- Astsubay kıdemli çavuş
- Astsubay çavuş
- Astsubay astçavuş
Rütbeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Subaylar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Branş | OF-10 | OF-9 | OF-8 | OF-7 | OF-6 | OF-5 | OF-4 | OF-3 | OF-2 | OF-1 | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Türk Kara Kuvvetleri[1]
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||||||||||||
| Mareşal | Orgeneral | Korgeneral | Tümgeneral | Tuğgeneral | Albay | Yarbay | Binbaşı | Yüzbaşı | Üsteğmen | Teğmen | Asteğmen | |||||||||||||
 Türk Hava Kuvvetleri[2]
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.svg)
| ||||||||||||
| Mareşal | Orgeneral | Korgeneral | Tümgeneral | Tuğgeneral | Albay | Yarbay | Binbaşı | Yüzbaşı | Üsteğmen | Teğmen | Asteğmen | |||||||||||||
 Türk Deniz Kuvvetleri[3]
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
|
|
|
|
|
|
| ||||||||||||
| Büyükamiral | Oramiral | Koramiral | Tümamiral | Tuğamiral | Albay | Yarbay | Binbaşı | Yüzbaşı | Üsteğmen | Teğmen | Asteğmen | |||||||||||||
Astsubaylar ve Erbaşlar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Branş | OR-9 | OR-8 | OR-7 | OR-6 | OR-5 | OR-4 | OR-3 | OR-2 | OR-1 | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Türk Kara Kuvvetleri[1]
|
|
|
|
|
|
|
_2020.svg){kind=small}
|
|
|
|
|
Rütbe işareti yok | |
| Astsubay kıdemli başçavuş | Astsubay başçavuş | Astsubay kıdemli üstçavuş | Astsubay üstçavuş | Astsubay kıdemli çavuş | Astsubay çavuş | Astsubay astçavuş | Uzman çavuş | Çavuş | Uzman onbaşı | Onbaşı | Er | ||
| Türk Hava Kuvvetleri[2]
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Rütbe işareti yok | |
| Astsubay kıdemli başçavuş | Astsubay başçavuş | Astsubay kıdemli üstçavuş | Astsubay üstçavuş | Astsubay kıdemli çavuş | Astsubay çavuş | Astsubay astçavuş | Uzman çavuş | Çavuş | Uzman onbaşı | Onbaşı | Er | ||
| Türk Deniz Kuvvetleri[3]
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Rütbe işareti yok | |
| Astsubay kıdemli başçavuş | Astsubay başçavuş | Astsubay kıdemli üstçavuş | Astsubay üstçavuş | Astsubay kıdemli çavuş | Astsubay çavuş | Astsubay astçavuş | Uzman çavuş | Çavuş | Uzman onbaşı | Onbaşı | Er | ||
Tarihi Rütbeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Subaylar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Branş | Generaller/Amiraller | Üstsubaylar | Subaylar | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Türk Kara Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetleri1920-1924[4] |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
| مشیر Müşîr |
فريق اول Ferîk-i evvel |
فريق Ferîk |
ميرلوا Mirliva |
ميرآلاى Miralay (Kurmay subay) |
قائم مقام Kaymakam (İstihkam) |
بينباشى Binbaşı (Tabip) |
يوزباشى Yüzbaşı (Topçu) |
ملازم اول Mülâzım-ı evvel (Süvari) |
ملازم ثانى Mülâzım-ı sânî (Piyade) |
ضابط وكيلی Zabit vekili[a] (Piyade) |
ضابط نامزدى Zabit namzedi[b] (Piyade) | |||||||||||||||||||||||||||
| Türk Kara Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetleri1924-1933[5] |
 [c]
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
| مشیر Müşîr |
فريق اول Ferîk-i evvel |
فريق Ferîk |
ميرلوا Mirliva |
ميرآلاى Miralay (Kurmay subay) |
قائم مقام Kaymakam (Tabip) |
بينباشى Binbaşı (Jandarma) |
يوزباشى Yüzbaşı (Topçu) |
ملازم اول Mülâzım-ı evvel (Süvari) |
ملازم ثانى Mülâzım-ı sânî (Hava) |
ضابط وكيلی Zabit vekili (Piyade) | ||||||||||||||||||||||||||||
| Türk Kara Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetleri1933-1935[6] |
.svg)
|
.svg)
|
.svg)
|
.svg)
|
.svg)
|
.svg)
|
.svg)
|
.svg)
|
.svg)
|
.svg)
|
.svg)
|
|||||||||||||||||||||||||||
| Müşîr | Birinci ferîk | Ferîk | Mirliva | Miralay | Kaymakam | Binbaşı | Yüzbaşı | Birinci mülâzım | Mülâzım | Zabit vekili | ||||||||||||||||||||||||||||
| Türk Kara Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetleri1935-1938[7] |
.svg)
|
.svg)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
| Mareşal | Orgeneral | Korgeneral | Tümgeneral | Tuğgeneral | Albay | Yarbay | Binbaşı | Yüzbaşı | Teğmen | Asteğmen | Yarsubay | |||||||||||||||||||||||||||
| Türk Kara Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetleri1938-1947[8] |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
| Mareşal | Orgeneral | Korgeneral | Tümgeneral | Tuğgeneral | Albay | Yarbay | Binbaşı | Yüzbaşı | Üsteğmen | Teğmen | Asteğmen | |||||||||||||||||||||||||||
| Türk Kara Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetleri1947-1956[9] |
|
.svg)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
| Mareşal | Orgeneral | Korgeneral | Tümgeneral | Tuğgeneral | Albay | Yarbay | Binbaşı | Yüzbaşı | Üsteğmen | Teğmen | Asteğmen | |||||||||||||||||||||||||||
| Türk Kara Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetleri1956-1964[10] |
|
.svg)
|
.svg)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
| Mareşal | Orgeneral | Korgeneral | Tümgeneral | Tuğgeneral | Albay | Yarbay | Binbaşı | Yüzbaşı | Üsteğmen | Teğmen | Asteğmen | |||||||||||||||||||||||||||
| Türk Deniz Kuvvetleri 1920-1926[11] |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.png){kind=small} [d]
| |||||||||||||||||||||||||
| مشیر امیرال Müşîr amiral |
امیرال Amiral |
ویس امیرال Vice amiral |
لوا امیرال Liva amiral |
قومودور Komodor |
قلیون قپتانی Kalyon kaptanı |
فرقاته ین قپتانی Fırkateyn kaptanı |
قوروت قپتانی Korvet kaptanı |
بیرینجی صنف یوزباشی Birinci sınıf yüzbaşı |
یوزباشی Yüzbaşı |
ملازم اول Mülâzım-ı evvel |
ملازم ثانی Mülâzım-ı sânî |
مهندس Mühendis | ||||||||||||||||||||||||||
| Türk Deniz Kuvvetleri 1926-1933[11] |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
[d]
|
|||||||||||||||||||||||||||
| مشیر Müşîr |
فريق اول Ferîk-i evvel |
فريق Ferîk |
ميرلوا Mirliva |
ميرآلاى Miralay |
قائم مقام Kaymakam |
بينباشى Binbaşı |
قدملی یوزباشی Kıdemli yüzbaşı |
یوزباشی Yüzbaşı |
ملازم Mülâzım |
مهندس Mühendis | ||||||||||||||||||||||||||||
| Türk Deniz Kuvvetleri 1933-1935[6] |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
[d]
|
|||||||||||||||||||||||||||
| Müşîr | Birinci ferîk | Ferîk | Mirliva | Miralay | Kaymakam | Binbaşı | Yüzbaşı | Birinci mülâzım | Mülâzım | Zabit vekili | ||||||||||||||||||||||||||||
| Türk Deniz Kuvvetleri 1935-1938[12] |
|
.png)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
| Büyükamiral | Oramiral | Koramiral | Tümamiral | Tuğamiral | Albay | Yarbay | Binbaşı | Yüzbaşı | Teğmen | Asteğmen | Yarsubay | |||||||||||||||||||||||||||
| Türk Deniz Kuvvetleri 1938-1956[8] |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
| Büyükamiral | Oramiral | Koramiral | Tümamiral | Tuğamiral | Albay | Yarbay | Binbaşı | Yüzbaşı | Üsteğmen | Teğmen | Asteğmen | |||||||||||||||||||||||||||
Astsubaylar ve Erbaşlar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Branş | Kıdemli astsubaylar | Astsubaylar | Erbaşlar | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Türk Kara Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetleri1920-1924[e][13] |
|
|
|
|
|
|
Rütbe işareti yok | ||||||||||
| باش چاووش Başçavuş (Topçu) |
باش چاووش معاونی Başçavuş muavini (Süvari) |
چاووش Çavuş (İstihkam) |
اون باشی Onbaşı (Piyade) |
نفر Nefer | |||||||||||||
| Türk Kara Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetleri1924-1933[e][14] |
|
|
|
|
|
|
Rütbe işareti yok | ||||||||||
| تاکم باشی Takımbaşı (Piyade) |
باش چاووش Başçavuş (Topçu) |
باش چاووش معینی Başçavuş muavini (Süvari) |
چاووش Çavuş (Jandarma) |
اون باشی Onbaşı (İkmal) |
نفر Nefer | ||||||||||||
| Türk Kara Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetleri1933-1947[e][6][15] |
|
|
|
|
|
|
Rütbe işareti yok | ||||||||||
| Başgedikli (Piyade) |
Gedikli başçavuş (Piyade) |
Gedikli üstçavuş[f] (Piyade) |
Gedikli çavuş (Piyade) |
Çavuş (Piyade) |
Onbaşı (Piyade) |
Er[g] | |||||||||||
| Türk Kara Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetleri1947-1953[e][16] |
|
|
|
|
|
|
Rütbe işareti yok | ||||||||||
| Astsubay kıdemli başçavuş[h] | Astsubay başçavuş[i] | Astsubay üstçavuş[j] | Astsubay çavuş[k] | Çavuş | Onbaşı | Er | |||||||||||
| Türk Kara Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetleri1953-1956[e][17] |
|
|
|
|
|
|
Rütbe işareti yok | ||||||||||
| Astsubay kıdemli başçavuş | Astsubay başçavuş | Astsubay üstçavuş | Astsubay çavuş | Çavuş | Onbaşı | Er | |||||||||||
| Türk Kara Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetleri1956-1970[18] |
|
|
|
|
|
|
Rütbe işareti yok | ||||||||||
| Astsubay kıdemli başçavuş | Astsubay başçavuş | Astsubay üstçavuş | Astsubay çavuş | Çavuş | Onbaşı | Er | |||||||||||
| Türk Deniz Kuvvetleri 1920-1933[e][11] |
|
|
|
|
|
|
|
Rütbe işareti yok | |||||||||
| بیرینجی صنف گدیکلی Birinci sınıf gedikli (Güverte) |
ایکینجی صنف گدیکلی İkinci sınıf gedikli (Güverte) |
اوچونجی صنف گدیکلی Üçüncü sınıf gedikli (Güverte) |
گدیکلی نامزدی Gedikli namzedi (Güverte) |
باش چاووش Başçavuş (Güverte) |
چاووش Çavuş (Güverte) |
اون باشی Onbaşı (Güverte) |
نفر Nefer | ||||||||||
| Türk Deniz Kuvvetleri 1933-1956[e][6][15] |
|
|
|
|
|
|
|
Rütbe işareti yok[l] | Rütbe işareti yok[m] | ||||||||
| Astsubay kıdemli başçavuş[h] (Topçu) |
Astsubay başçavuş[i] (Topçu) |
Astsubay üstçavuş[n] (Topçu) |
Astsubay çavuş[k] (Topçu) |
Çavuş (Güverte) |
Gedikli onbaşı[o] (Topçu) |
Onbaşı (Güverte) |
Gedikli er[o] | Er[g] | |||||||||
| Türk Deniz Kuvvetleri 1956-1970[11] |
|
|
|
|
|
|
Rütbe işareti yok | ||||||||||
| Astsubay kıdemli başçavuş (Güverte) |
Astsubay başçavuş (Güverte) |
Astsubay üstçavuş (Güverte) |
Astsubay çavuş (Güverte) |
Çavuş (Güverte) |
Onbaşı (Denizaltı) |
Er | |||||||||||
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Ankara’daki geçici harp okulunda okuyan ve takım komutanı olarak cepheye gönderilmek için yeterli bulunmuş öğrencilere verilmiştir.
- ^ Kuleli Askerî Lisesi'nden çıkıp Ankara’daki geçici harp okuluna gelmiş ve takım komutanı olarak cepheye gönderilmek için yeterli bulunmuş öğrencilere verilmiştir.
- ^ 1947'e kadar Müşîr ve Mareşal rütbelerinin yaka işareti olarak kullanılmaya devam etti.
- ^ a b c Yakada.
- ^ a b c d e f g Sadece sol kolda.
- ^ 1935'e kadar gedikli başçavuş muavini.
- ^ a b 1935'e kadar nefer.
- ^ a b 1951'e kadar başgedikli.
- ^ a b 1951'e kadar gedikli başçavuş.
- ^ 1951'e kadar gedikli üstçavuş.
- ^ a b 1951'e kadar gedikli çavuş.
- ^ Sınıf işareti dışında herhangi bir işaret yoktu; tek fark, askere alınan personelden ayırt edilebilmesi için sınıf işaretinin kırmızı değil, altın renkte olmasıydı.
- ^ Sınıf işareti dışında herhangi bir işaret yoktu; tek fark, sözleşmeli personelden ayırt edilebilmesi için sınıf işaretinin altın değil, kırmızı renkte olmasıydı.
- ^ 1933-1935 arası gedikli başçavuş muavini, 1951'e kadar gedikli üstçavuş.
- ^ a b 1942-1951.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Rütbe ve İşaretler". 24 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2024.
- ^ a b "Rütbeler". 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2025.
- ^ a b "Rütbe ve Sınıf İşaretleri". 13 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2025.
- ^ Geçer 2012, s. 77.
- ^ Geçer 2012, s. 79.
- ^ a b c d "Ordu Kıyafet Kararnamesi" (PDF). resmigazete.gov.tr. 19 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Nisan 2025.
- ^ "8/10/1934 Tarih ve 2/1372 Sayılı Kararname ile Bazı Hükümleri Değiştirilmiş Olan 23/5/1933 Tarih ve 14455 Sayılı Ordu Kıyafet Kararnamesinde Yapılan Değişiklik Hakkında Kararname" (PDF). resmigazete.gov.tr. 4 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Nisan 2025.
- ^ a b "Ordu Dahilî, Hizmet Kanununun 2'nci maddesini değiştiren kanun" (PDF). resmigazete.gov.tr. 4 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Nisan 2025.
- ^ Geçer 2012, s. 82.
- ^ Geçer 2012, s. 83.
- ^ a b c d "GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE, BAHRİYE ÜNİFORMA VE RÜTBELERİ - TÜRKER GEÇER". YouTube. 12 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2025.
- ^ "Ordu Kıyafet Kararnamesinin Onaylanması Hakkında Kararname" (PDF). resmigazete.gov.tr. 4 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Nisan 2025.
- ^ Geçer 2022, s. 302.
- ^ Dikduran 2019, s. 204.
- ^ a b "Ordu Dahili Hizmet Kanunu" (PDF). tbmm.gov.tr. 16 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Nisan 2025.
- ^ Dikduran 2019, s. 206.
- ^ Dikduran 2019, s. 207.
- ^ Dikduran 2019, s. 208.
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Geçer, Kadir (Ocak 2012). "Tarihten Günümüze Türk Ordusunda Kullanılan Rütbe Sembolleri" (PDF). Silahlı Kuvvetler Dergisi. Kara Harp Okulu. 411: 69-855 Nisan 2025.
- Geçer, Kadir (2022). Osmanlı İmparatorluğu Askerî Kıyafetleri 1826-1922. Hisart Kültür Yayınları. ISBN 9786050699814.
- Dikduran, Salim (2019). Türk Hava Kuvvetleri Tarihinde Astsubaylar. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. ISBN 9786052958971.