TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş.
 | |
 Eskişehir'de yer alan TEI merkezi | |
| Tip | Anonim şirket |
|---|---|
| Endüstri | Teknoloji Havacılık Savunma |
| Kuruluş | 1985 |
| Genel merkezi | , |
| Önemli kişiler | Mahmut Faruk Akşit (Genel müdür) |
| Gelir |  ₺ 1.561.737.912 (2020)[1] |
| Alt kuruluş(lar) | Gür Metal |
| Sahibi | TUSAŞ (%50,5) General Electric (%46,2) TSKGV ve Türk Hava Kuvvetleri (%3,3) |
| Çalışan sayısı | > 2500[2] |
| Web sitesi | tei.com.tr |
TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. (TEI), 1985 yılında; Türk Hava Kuvvetleri envanterine girecek F-16 uçağına güç veren General Electric F110 motorunun üretilmesi kapsamında kurulan Türk motor şirketi.
Kuruluş amacı
[değiştir | kaynağı değiştir]Şirketin kuruluş amacı, uçak motorlarının ve diğer gaz türbinli motorların; Ar-Ge, tasarım, üretim, bakım, onarım, revizyon, modifikasyon ve modernizasyonu konularında Türkiye'de modern bir uçak motor endüstrisinin kurulması, işletilmesi ve idamesidir.[3]
Uçak motorlarının üretim teknolojisinin transferi amacıyla TUSAŞ öncülüğünde kurulan TEI, Türkiye dışındaki ülkelerden gelen müşterilere de hizmet vermektedir.
Hisse dağılımları
[değiştir | kaynağı değiştir]TEI'nin %50,5'lik hissesi TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.’ye, %46,2’lik hissesi General Electric şirketine, %3,3’lük hissesi ise Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı ve Türk Hava Kurumuna aittir.[3]
İşleri ve tasarıları
[değiştir | kaynağı değiştir]- A400M için TP400-D6 motorunun tasarım ortaklığı ve motora parça üretimi
- Özgün Turboprop Motorları TP-1X, TJ-1X, PD170[4] ve TJ-2X Turbojet Motor Projeleri (ANKA ve diğer İnsansız hava araçları için)
- TAI/AgustaWestland T-129 ATAK saldırı helikopterinin LHTEC CTS800-4A motor bakım ve montajı
- Yerli döner kanatlı hava platformlarında kullanılacak TEI TS1400 adlı turboşaft motoru geliştirme işi
- CN-235 uçaklarına ait CT7-9C motorunun bakım çalışmaları
- GE ile 2009 yılında yapılan anlaşma doğrultusunda F136, GEnx, CF6, LMS Motorları için Blisk-spool parçası üretim teknolojisinin elde edilmesi
- NATO AWACS uçaklarına ait TF33 motoru depo seviyesi bakım projesi
- GE ile yapılan anlaşma doğrultusunda Leap Motorları için Blisk parçaları üretimi.
Yıllara göre gelir
[değiştir | kaynağı değiştir]"Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu"'nun listelendiği İSO 500 verilerine göre, şirketin yıllara göre elde ettiği gelir aşağıdaki gibidir:[1][5]
| Yıl | Gelir (TL) | Gelir (USD) |
|---|---|---|
| 2010 | ₺245.612.470 | US$136.741.646 |
| 2011 | ₺351.362.965 | US$209.518.762 |
| 2012 | ₺389.758.208 | US$216.532.893 |
| 2013 | ₺452.623.965 | US$237.847.590 |
| 2014 | ₺555.221.657 | US$253.525.870 |
| 2015 | ₺741.888.642 | US$272.452.677 |
| 2016 | ₺865.177.092 | US$286.482.480 |
| 2017 | ₺1.029.814.327 | US$282.295.594 |
| 2018 | ₺1.603.247.723 | US$332.762.084 |
| 2019 | ₺2.174.890.126 | US$383.038.063 |
| 2020 | ₺1.561.737.912 | US$223.105.416 |
| 2021 | ₺2.541.240.304 | US$286.489.343 |
Tablodan anlaşıldığı üzere şirket, 2020 yılı hariç her sene TL bazında büyümüştür. 2020 yılındaki azalmanın sebebi ise COVID-19 pandemisidir. Şirket 2020 yılında küçülse de, aynı süreçte aldıkları sipariş miktarını 6 milyar dolara çıkarmıştır.[6]
Motorlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Turbojet
[değiştir | kaynağı değiştir]Turbofan
[değiştir | kaynağı değiştir]Turboşaft
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "TEI'nin geliri (2020)". iso.org.tr. İstanbul Sanayi Odası. 2020. 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021. (Türkçe)
- ^ "TEI Hakkında". tei.com.tr. Tusaş Motor Sanayii A.Ş. 2021. 16 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021. (Türkçe)
- ^ a b "TUSAŞ MOTOR SANAYİ A.Ş. (TEI)". esac.org.tr. Eskişehir Aviation Cluster. 2017. 28 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021. (Türkçe)
- ^ "Yerli İHA motoru 2019'da hizmete girecek". KT10 Yapım Prodüksiyon Tic. Ltd. Şti., kokpit.aero. 14 Eylül 2016. 31 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2017. (Türkçe)
- ^ "TEI'nin geliri (2011)". İstanbul Sanayi Odası, iso.org.tr. 2011. 19 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012. (Türkçe)
- ^ "TEI Genel Müdürü Akşit: General Electric dahi nasıl yaptığımızı soruyor". haber.aero. Haber Aero. 28 Temmuz 2021. 28 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021. (Türkçe)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Tusaş Motor Sanayii A.Ş. resmî internet sitesi9 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
 | Türk şirketi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |