TRT Ara Müzikleri

TRT Ara Müzikleri
Kolektif derleme albümü
Yayımlanma	1 Nisan 1973
Kaydedilme	1971 - 1973 (Stüdyo Yonca)
Tarz	Pop folk, funk, caz, soul
Süre	31:45
Şirket	Yonca Plak
Yapımcı	Ergin Bener
Kolektif kronolojisi
TRT Ara Müzikleri (1973) TRT Ara Müzikleri 2 (1977)
Enstrümantal 73
Enstrümantal 73 adıyla yayımlanan kapağı

TRT Ara Müzikleri, 1 Nisan 1973 tarihinde Yonca Plak etiketiyle yayımlanan derleme albümdür. Albüm 1970'li yılların başında TRT'nin radyo ve televizyon yayını aralarında kullanılan müziklerden oluşmaktadır. Tamamı enstrümantal olan albümde Özdemir Erdoğan, Akagündüz Kutbay, Zafer Dilek, Esin Engin, Onno Tunç ve Önder Bali gibi çeşitli sanatçıların daha önceden albümünde veya teklisinde yayımladığı parçalar yer almaktadır. Ayrıca yapım şirketi olan Yonca Plak'ın Yonca Stüdyo Orkestrası'nın da üç parçası yer almaktadır.

LP olarak yayımlanan albüm, 2025 yılında dijital indirme olarak platformlarda da yayımlandı. On iki parça bulunan albümdeki parçaların bazıları o dönem stüdyoda kaydedildi. Özdemir Erdoğan'ın 1972 yılında yayımlanan "Gurbet / Elele" adlı teklisinde yer alan ve vokal olarak kaydedilen "Gurbet" adlı parça bu albüm için enstrümantal olarak kaydedildi. Daha sonra enstrümantal versiyonu Kemal Sunal'ın Çöpçüler Kralı (1978) filminde kullanılarak popüler oldu. Albümde yer alan Türk halk müziği ve Türk sanat müziği tarzındaki parçalar pop, funk, caz ve soul gibi batılı tarzlı müziklerle harmanlanarak büyük beğeni topladı.

Albümün Hazırlanış Süreci ve Prodüksiyon

TRT Ara Müzikleri albümü, TRT'nin 1970’li yıllarda yayınlarında kullanmak üzere özgün enstrümantal müzikler oluşturma girişiminin bir ürünüdür. Dönemin şartlarında TRT, televizyon ve radyo yayınlarında boşlukları doldurmak veya program geçişlerini yapmak için telif sorunu olmayacak, yerli ve çeşitli tarzlardaki fon müziklerine ihtiyaç duymuştur. Bu ihtiyacı karşılamak adına TRT, dönemin önemli müzisyenleriyle işbirliği yaparak bir albüm projesi başlatmıştır. Albümün yapımcılığını, 1968'de kurulmuş olan Yonca Plak'ın kurucusu Ergin Bener üstlenmiştir. Gerçekleşen proje kapsamında TRT, çeşitli besteleri seçip düzenleterek stüdyo kayıtlarını yaptırmıştır. Sonraki yıllarda müzisyen Orkun Tunç, TRT'nin zamanında böyle bir albümü kaydettirmesine ve şarkıları sürekli kullanmasına dikkat çekerek, bunun vizyoner bir yatırım olduğunu vurgulamıştır.

TRT'nin proaktif biçimde bu albümün hazırlık sürecine önayak olduğunu göstermektedir. Bestelerin seçimi ve derlenmesi aşamasında, hem Türk halk müziği motiflerine yer veren anonim eserler, hem de dönemin popüler Türk müziği bestelerinin enstrümantal düzenlemeleri albüme alınmıştır. Örneğin "Bütün Meyhanelerini Dolaştım İstanbul'un" gibi Klasik Türk sanat müziği eserleri ve "Sevemem Artık", "Gurbet" gibi o dönemde bilinen pop şarkılarının enstrümantal versiyonları seçilmiştir. Bu parçalara, dönemin usta aranjörleri tarafından modern düzenlemeler yapılmıştır. Esin Engin, albümdeki birden çok parçanın aranjörlüğünü üstlenmiştir. Benzer şekilde Onno Tunç, kendi orkestrası Onno ve Kumpanyası ile "Hoş Bilezik" ve "Senden Başka" gibi parçalara aranjör ve icracı olarak katkı sunmuştur. Zafer Dilek de hem kendi orkestrasıyla "Bütün Meyhanelerini Dolaştım İstanbul’un" parçasını düzenlemiş hem de albümün genel müzikal denetimine katkıda bulunmuştur. Albüm kayıtları, Yonca Plak stüdyosunda gerçekleştirilmiş olup dönemin teknik imkanlarıyla stereo olarak basılmıştır. TRT müzik dairesi yöneticilerinin ve yapımcı Ergin Bener'in, parçaların repertuvarını birlikte belirlediği anlaşılmaktadır. Proje kapsamında caz, funk, Türk halk müziği ve Asansör müziği tarzlarını harmanlayan bir enstrümantal seçki ortaya çıkarılmıştır.

Özellikle "Çeçen Kızı" parçasının kaydı, yabancı bir caz müzisyeni Nathan Davis ile Türk müzisyenleri buluşturması açısından dikkat çekicidir; bu kayıt TRT’nin uluslararası bir tat yakalama çabasının göstergesi olarak da yorumlanabilir. Albümdeki tüm parçaların müzik yönetmeni olarak doğrudan tek bir isim geçmese de, üretim kadrosunda yer alan aranjörler fiilen kendi eserlerinin müzik direktörlüğünü üstlenmişlerdir. TRT Ara Müzikleri, planlama aşamasından stüdyo kayıtlarına kadar TRT ve Yonca Plak işbirliğiyle özenle hazırlanmış bir derleme albümdür. Albüm aynı yıl içinde Enstrümantal 73 adıyla farklı bir kapakla yeniden yayımlandı.

TRT Yayınlarında Kullanımı

Albümün amacı gereği, TRT Ara Müzikleri içindeki eserler 1970'lerde TRT'nin televizyon ve radyo yayınlarında sıkça fon müziği ve ara müziği olarak kullanılmıştır. TRT'nin tek kanallı televizyon döneminde, programlar arası geçişlerde veya beklenmedik yayın aksaklıklarında bu enstrümantal parçalar devreye girerdi. Örneğin yayın akışında bir boşluk olduğunda ekrana bir park veya manzara resmi gelir, arka planda bu albümden seçilen hafif batı müziği tarzındaki enstrümantal melodiler çalınırdı. İzleyicilerin hatıralarında, sıkça Emirgân Korusu görüntüsü eşliğinde çalan bu tür parçalar yer etmiştir. Dolayısıyla albümdeki müzikler, TRT'de hem kesintisiz yayın sağlamak için hem de programların arka planını zenginleştirmek için kritik bir işleve sahipti. Parçaların TRT'de kullanım alanları çeşitliydi. Belgesellerde, özellikle doğal manzaraları veya şehir görüntülerini içeren bölümlerde, albümdeki folklorik tınılı enstrümantaller fon müziği olarak tercih edilmiştir. Örneğin hareketli ritme ve halk ezgisine sahip “Hoş Bilezik”, turistik veya eğlenceli belgesel sahnelerine canlılık katmak için kullanılabilirdi. Hava durumu veya haber bülteni öncesi/sonrası gibi kısa geçişlerde, tempoyu bozmayan enstrümantal ezgiler yayınlanmıştır. Jenerik müzikleri konusunda da TRT'nin kendi yapımlarında özgün müzik bulunmadığı durumlarda, bu albümden uygun parçalar jenerik fonu olarak kullanılmıştır. Örneğin, dönem dizileri veya programlarının başlangıçlarında duygusal atmosfer gerekiyorsa "Gurbet" parçasının melodik düzenlemesi uygun bir arka plan sunmuştur. TRT radyo tarafında da benzer biçimde, program arası müzik kuşaklarında albümün parçaları çalınmıştır. Böylece TRT, hem televizyon hem radyoda, kendi hazırladığı bu zengin enstrümantal arşivi sürekli değerlendirmiştir.

Albümün adı da zaten Ara Müzikleri olarak bu kullanım amacını yansıtmaktadır. TRT dışındaki bir kullanım alanı olarak, bu albüm parçalarının Yeşilçam filmlerinde stok müzik olarak yer aldığı da bilinmektedir. 1970'lerin ortalarından itibaren bazı Türk filmlerinin fon müzikleri arasında bu albümden alınmış parçalar duyulur. Özellikle Kemal Sunal'ın ünlü filmleri Kapıcılar Kralı (1977) ve Çöpçüler Kralı (1978) gibi yapımlarda "Makaram Sarı Bağlar" düzenlemesi ve diğer birkaç enstrümantal parça, sahne arası müzikleri olarak kullanılmıştır. Bu da albümün, yayın dünyasının yanı sıra popüler sinemada da işlevsel olduğunu göstermektedir. Özetle, TRT Ara Müzikleri albümü, 1970'lerde TRT'nin belgesellerden hava durumu bültenlerine, jeneriklerden bekleme ekranlarına kadar geniş bir yelpazede fon müziği ihtiyacını karşılamış ve kurumsal yayınların vazgeçilmez bir parçası olmuştur.

Şarkı listesi

No.	Başlık	Şarkı yazar(lar)ı	Müzik	Süre
1.	"Sevemem Artık"		Ömür Göksel	3:09
2.	"Gurbet"		Özdemir Erdoğan	3:20
3.	"Yunus"		Bora Ayanoğlu	2:51
4.	"Taksim"		Akagündüz Kutbay	1:58
5.	"Bütün Meyhanelerini Dolaştım İstanbul'un"		Avni Anıl	3:05
6.	"Ben Bir Küçük Cezveyim"		Necip Mirkelamoğlu	2:52
7.	"Aman Aman Fındığım"		Erman Harut	3:05
8.	"Hoş Bilezik"		Anonim	2:30
9.	"Ilgaz"		Anonim	1:57
10.	"Senden Başka"		Manos Hacıdakis	3:00
11.	"Makaram Sarı Bağlar"		Anonim	2:33
12.	"Çeçen Kızı"		Anonim	3:25

Yapım görevlileri

Yapım görevlileri, Zafer Dilek albüm kitapçığından alınmıştır.

• Yonca Stüdyo Orkestrası (1, 3, 11)
• Özdemir Erdoğan - (2), besteci (2)
• Akagündüz Kutbay - (4, 12), besteci (4)
• Zafer Dilek - (5), düzenleme (5)
• Esin Engin - (6, 7), düzenleme (1-3, 6, 7, 11)
• Onno ve Kumpanyası - (8, 10)
• Önder Bali - (9), klarnet (9)
• Nathan Davis - (12), saksafon (12)
• Emin Fındıkoğlu - (12), klavye (12)
• Ömür Göksel - Besteci (1)
• Bora Ayanoğlu - Besteci (3)
• Avni Anıl - Besteci (5)
• Necip Mirkelamoğlu - Besteci (6)
• Erman Harut - Besteci (7)
• Manos Hacıdakis - Besteci (10)
• Oğuz Zulik - Düzenleme (3)
• Onno Tunç - Düzenleme (8, 10)
• Melih Benderli - Düzenleme (9)
• Ergin Bener - Yapımcı
• Yonca Plak - Yapım

Yayımlanma tarihleri

Ülke	Tarih	Format(lar)	Şirket	Kay.
Türkiye	1 Nisan 1973	LP	Yonca Plak
Dünya geneli	9 Ocak 2025	Dijital indirme