Tbilisuri
Tbilisuri (Gürcüce: თბილისური), tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir.[1] Adını, Gürcistan'ın başkentinin Gürcüce adı olan Tbilisi'den alır.
Tbilisuri, M. Ğlonti'nin 1960 yılında yayımlanan kitabındaki Gürcü zeytin türlerinden biridir.[2] Bu zeytin cinsi Artvin bölgesinde de yetiştirilmiştir. Nitekim Muvahhid Zeki 1927 yılında Artvin vilayetinde yetişen zeytinler arasında Butko ("Putko"), Oturi ("Otur") ve Gorvala'nın yanı sıra "Tiflis" adıyla bu türü de saymıştır.[3] Tbilisuri, Tiflis kentindeki Sololaki tepesinde ve bugünkü Botanik Bahçesi'nin devamı olan alanlarda yetişiyordu. 1927 yılında Sovyet merkezi hükûmetinin kararıyla Gürcistan'da zeytin üretinin devre dışı bırakılması sonucunda yaygın üretimi bitmiştir. Günümüzde bu cinse Abhazya'da rastlanır.[4]
Tbilisuri zeytin ağacı boyu uzayan bir cinstir. Geniş bir gövdeye sahiptir. Hastalıklara ve dona karşı dayanıklıdır. Meyvesi sofralık olarak tüketildiği gibi yağ da elde edilir. Sivri uçla sonlanan oval veya uzunca oval bir biçime sahiptir. Dalda tek tek yer alır. Uzunluğu 2,4 santimetre, genişliği 1,8 santimetre ve ortalama ağırlığı 5-6 gramdır. Çekirdeği iki ucu sivrice oval bir yapıya sahiptir. Uzunluğu 1 santimetre, ağırlığı ise 0,21 gramdır. Çok verimli bir zeytin türüdür. Kuru tanesinin etli kısmı yüzde 62 oranında yağ içerir.[1]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "M. Ğlonti, Zeytin (ზეთისხილი), Tiflis, 1960, s. 30". 5 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023.
- ^ M. Ğlonti, Zeytin (ზეთისხილი), Tiflis, 1960, s. 30.
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 30". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2021.
- ^ "Elene Mağlakelidze "Zeytin Kültürünün Önemi ve Gürcistan'da Yararlanma Potansiyeli" (ზეთისხილის კულტურის მნიშვნელობა და გამოყენების პოტენციალი საქართველოში)" (PDF). 5 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Aralık 2023.