Tieion

Tieion
Tius, Tium,
Tieium,
Tios, Tion

Grekçe: Τίον
Tieion Kentin Türkiye haritasındaki konumu.
Konum	Filyos, Çaycuma, Zonguldak, Türkiye
Bölge	Paflagonya, Bitinya
Koordinatlar	41°34′15″K 32°1′58″D
Tür	Yerleşim yeri
Tarihçe
Devir(ler)	Arkaik Dönem, Kimmerler
Kültür(ler)	Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı
Bağlı olduğu	Miletoslular
Sit ayrıntıları
Buluntu(lar)	Akropolis,
Durum	harabe
Tieion polis, arkeolojik sit bağlılığı Karadeniz Ereğli Müze Müdürlüğü  ülkesi Türkiye  içinde bulunduğu idari birim Ereğli  konumu Bitinya  içinde/üzerinde bulunduğu fiziksel yer Karadeniz Bölgesi  konum koordinatları 41°33′41″K 32°1′23″D  zaman aralığı Klasik antik dönem  korunmuşluk durumu korunmuş

Günümüzde Filyos Çayı ağzı

Tieion (Grekçe: Τίον) Anadolu'nun Karadeniz Bölgesi'nde, antik çağda Paflagonya ve Bitinya denen bölgede bulunan antik yerleşimdi. Antik kayıtlarda adı "Tius, Tium, Tieium, Tios, Tion", olarak da geçer.

Tieion, eski adı Billaeus olan Filyos Çayı ağzındadır. Bu kent bugün Zonguldak ilinin Çaycuma ilçesine bağlı Filyos beldesinde bulunmaktadır.

Miletoslular tarafından kurulmuş bir Helen kolonisidir. Amasyalı antik çağ coğrafyacısı Strabon'a göre Pergamon Krallığı'nın kurucusu Attalos'un oğlu Filetairos'un doğum yeridir.

Yerleşim

Antik kent'in akropol alanında Frigyalılar dönemi ilk yerleşim izleri tespit edilmiş, Roma Dönemi'nde MÖ 70 yılında yakılıp, yağma edilmiş olan kent, daha sonra yeniden inşa edilerek ticaret ve balıkçı kenti olarak varlığını devam ettirmiştir. Kent, Bizans dönemi'nde MS 5. yüzyılda önemli bir dini merkez olmuştur. Anadolu Selçuklu Devleti ve Osmanlı döneminde ise 14-15'nci yüzyıllarda giderek önemini yitirmiş ve küçük bir balıkçı köyüne dönüşmüştür.

Tarihçe

Tieion kentini ilk inşa edenlerin arkeolojik veriler ışığında Tunç Çağı'ndan beri kesintisiz iskan edildiği anlaşılmaktadır. 2010 yılında Milet kolonisi üzerinde araştırma yapan Belgesel yönetmeni Tekin Gün Tieion antik kentin bir koloni kenti olarak MÖ 7.-MÖ 6. yüzyıl arasında şehrin kurulduğunu, sur ve temel kalıntıları araştırmalarda Helenistik dönem izleri taşıdığı, şehrin antik temeller üzerine iskan edilerek geliştiği ve zenginleştiği anlaşılmaktadır. Hellenistik Devir'e tarihlenen sur duvarları, Roma - Bizans dönemi'ne ait yapı kalıntılarının bulunduğu kent bir liman kenti olabileceği bazı antik kaynaklarda geçmektedir.

Araştırma kazıları

İlk bilimsel kazı çalışmaları 2006 yılında Trakya Üniversitesi (daha sonra Karabük Üniversitesi) öğretim görevlisi Prof. Dr. Sümer Atasoy bilimsel başkanlığında başlanmış ve halen Doç. Dr. Şahin Yıldırım'ın danışmanlığında Karadeniz Ereğli Müzesi tarafından devam edilmektedir. Arkeolojik kazı çalışmalarında, Helenistik döneme (MÖ 4. yüzyıl) ait yapılar ve çanak çömlek çeşidinin bol olması, yapılan ticaretin zenginliğini göstermektedir. 2009 yılında yapılan kazılarda Arkaik döneme ait (MÖ 76) siyah ve kırmızı figürlü çanak çömlek parçaları ile Orta Çağ'a ait MS 1214'e tarihlenen 30 değişik tipte sırlıçanak-çömlek parçaları bulunmuştur. Hellenistik Devir'e tarihlenen sur duvarları, Roma-Bizans dönemine ait yapı kalıntıları, Roma Dönemi sikkeleri kentte çıkarılan eserlerdir. Tieion kenti günümüze değin devam eden bilimsel arkeolojik kazıları ve kent alanında yapılan çevre yüzey araştırmalarında, arkeolojik bulgular ve nümismatik veriler, Karadeniz tarihi ve arkeolojisi için büyük önem taşımaktadır.