Tiyokolşikosid
 | |
| Klinik verisi | |
|---|---|
| Gebelik kategorisi |
|
| Uygulama yolu | Oral, intramüsküler, topikal |
| Farmakokinetik veri | |
| Biyoyararlanım | Yaklaşık %25 (oral) |
| Protein bağlanma | %60 (yaklaşık) |
| Metabolizma | Karaciğerde metabolize edilir |
| Eliminasyon yarı ömrü | 5-6 saat |
| Boşaltım | Böbrek yoluyla |
| Tanımlayıcılar | |
| |
| CAS Numarası | |
| PubChem CID | |
| DrugBank | |
| CompTox Bilgi Paneli (EPA) | |
| ECHA Bilgi Kartı | 100.009.107 |
| Kimyasal ve fiziksel veriler | |
| Formül | C29H33NO7S |
| Mol kütlesi | 563.65 g/mol |
| Yoğunluk | Bilinmiyor g/cm3 |
| Erime noktası | [dönüştürme: geçersiz sayı] |
| Suda çözünürlük | Suda çözünürlük sınırlı mg/mL (20 °C) |
Tiyokolşikosid, yarı sentetik bir kolşisin türevi olup kas gevşetici (miyorelaksan) etkileri bulunan bir ilaçtır. Kas-iskelet sistemi hastalıklarına bağlı ağrılı kas spazmlarının tedavisinde yaygın olarak kullanılır. Farmakolojik etkisini başlıca merkezi sinir sistemi düzeyinde gösterir. Genellikle steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlarla (NSAİİ) birlikte kullanılır.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Kolşikosid, esasen Colchicum autumnale (acı çiğdem) ve Gloriosa superba gibi Liliaceae familyasından gelen bitkilerde doğal olarak bulunan kolşisinin glikozit formudur. Bu bitkiler yüzyıllardır Hindistan, Çin ve Afrika'da geleneksel tıpta kullanılmıştır. Özellikle Gloriosa superba, hem kolşisin hem de kolşikosid içeriği nedeniyle antiinflamatuar, antispazmodik ve doğumu tetikleyici amaçlarla halk arasında değerlendirilmiştir.
Tiyokolşikosid'in sentetik versiyonu, 20. yüzyılın ikinci yarısında Avrupa'da ilaç endüstrisi tarafından izole edilip stabilize edilerek kas spazmlarının semptomatik tedavisi için geliştirilmiştir. Bu süreçte kolşisin yapısındaki toksik etkiler azaltılmış, aynı zamanda glikozit kısmına tiyosülfonil grup eklenerek farmakolojik özellikler iyileştirilmiştir.[2]
İlk olarak Fransa'da ruhsat almış olan tiyokolşikosid, 1980'li ve 1990'lı yıllarda Avrupa'nın çeşitli ülkelerinde yaygın şekilde reçete edilmeye başlanmıştır. İlacın farmakolojik etkileri başlangıçta kolşisin ile karşılaştırılmış; ancak daha seçici reseptör etkileşimleri nedeniyle farklı bir etki profiline sahip olduğu ortaya konmuştur.
2000'li yılların başında Türkiye de dahil olmak üzere birçok ülkede kas gevşetici tedavi protokollerine dahil edilmiştir. Bu dönemde oral, intramüsküler ve topikal formları eczanelerde yaygın olarak satılmaya başlanmıştır.
Ancak 2012–2013 yıllarında yapılan preklinik çalışmalar, tiyokolşikosid'in karaciğerde oluşan bir metaboliti olan SL59.0955 (M2) bileşiğinin genotoksik (DNA hasarı yapıcı) potansiyel taşıdığını göstermiştir. Bu nedenle Avrupa İlaç Ajansı (EMA) 2013 yılında bir güvenlik incelemesi başlatarak ilacın sistemik formlarında (ağızdan ve enjeksiyon yoluyla)[3] doz ve süre sınırlamalarına gitmiştir. EMA'nın uyarısı sonrası birçok ülkede kullanım süresi maksimum 7 gün ile sınırlandırılmış, çocuklar ve doğurganlık çağındaki kadınlarda kullanımı kısıtlanmıştır.[2]
Etki mekanizması
[değiştir | kaynağı değiştir]Tiyokolşikosid; GABA A ve glisin reseptörleri üzerinde selektif antagonistik etki gösterir. Bu reseptörler normalde merkezi sinir sisteminde inhibitör (baskılayıcı) etki oluşturur. Tiyokolşikosid bu etkileri bloke ederek motor nöronların aşırı aktivitesini düzenler. Bu durum kas gevşemesi ile sonuçlanır.[1]
Ayrıca inflamasyonla ilişkili nükleer faktör kappa B (NF-κB) yolunu baskılayarak dolaylı antiinflamatuar etkiler de gösterebilir.
Ancak GABA ve glisin reseptörleri epileptik nöbetlerin engellenmesinde de rol oynadığından, tiyokolşikosid bazı hastalarda konvülsiyon (havale) riskini artırabilir.
Endikasyonlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Lumbago, siyatik ve diğer bel-boyun fıtığı kaynaklı kas spazmları
- Akut tortikolis
- Omurga kaynaklı kas kontraktürleri
- Spor yaralanmalarına bağlı kas spazmları
- Travmatik kas-iskelet sistemi ağrıları
- Kas spazmına eşlik eden bazı yumuşak doku hastalıklarında (örneğin aşil tendiniti) yardımcı tedavi amacıyla kullanılabilir[4]
Kontrendikasyonlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 16 yaşından küçük çocuklarda kullanımı
- Epilepsi veya konvülsiyon (havale) öyküsü olan hastalar
- Gebelik ve emzirme dönemi
- Tiyokolşikosid veya yardımcı maddelere karşı aşırı duyarlılık (alerji)
- Doğurganlık çağındaki kadınlarda korunmasız kullanım önerilmez (genotoksik potansiyel nedeniyle)
- Ağır karaciğer ve böbrek yetmezliği durumlarında dikkatli olunmalı veya kullanılmamalıdır[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b CARTA, M; MURRU, L; BOTTA, P; TALANI, G; SECHI, G; DERIU, P; SANNA, E; BIGGIO, G (23 Mayıs 2006). "The muscle relaxant thiocolchicoside is an antagonist of GABAA receptor function in the central nervous system". Neuropharmacology. 51 (4): 805-815. doi:10.1016/j.neuropharm.2006.05.023. ISSN 0028-39085 Ağustos 2025.
- ^ a b Kaplan, Yusuf C.; Keskin-Arslan, Elif; Küçüksolak, Gözde; Akyol, Fatih; Karadas, Barış; Görgel, Sacit Nuri; Kaya-Temiz, Tijen (1 Mart 2018). "Pregnancy outcomes after maternal use of thiocolchicoside: A case series". Reproductive Toxicology. 76: 103-108. doi:10.1016/j.reprotox.2018.01.003. ISSN 0890-62385 Ağustos 2025.
- ^ "European Medicines Agency recommends restricting use of thiocolchicoside by mouth or injection | European Medicines Agency (EMA)". www.ema.europa.eu (İngilizce). 22 Kasım 2013. 21 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2025.
- ^ De Riu, Pier Luigi; Rosati, Giulio; Sotgiu, Stefano; Sechi, GianPietro (22 Ağustos 2001). "Epileptic Seizures after Treatment with Thiocolchicoside". Epilepsia (İngilizce). 42 (8): 1084-1086. doi:10.1046/j.1528-1157.2001.0420081084.x. ISSN 0013-9580. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi5 Ağustos 2025.
- ^ Efe, Cumali; Purnak, Tugrul; Ozaslan, Ersan; Milanlıoglu, Aysel (Mart 2011). "Thiocolchicoside-induced liver injury". Clinics (İngilizce). 66 (3): 521-522. doi:10.1590/S1807-59322011000300029. 21 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi5 Ağustos 2025.