Top Arabacıları Ocağı

Top Arabacıları Ocağı, Kapıkulu Askerleri'nden piyadelerdir. Topçu Ocağı'nın yaptığı topları savaş alanına götürmekle görevli olan ocaktır. Savaş toplarını savaş alanına götürürlerdi. Ocakta; arabacıbaşı, kethüda, başçavuş, kethüda yeri, ocak kâtibi, bölükbaşı, odabaşı ve halife adlı subaylar görev yapardı. Arabacıbaşı nezâretinde; nefer sayıları birle-elli iki arasında değişen, altmış üç tane top arabacıları bölüğü vardı.

Top arabacıları Ocağı (Cemâ'at-i Arabaciyân–ı Top), topların ve bunlara bağlı mühimmatın taşınması ile görevli olanların oluşturduğu ocaktır. Topçubaşılar, top arabacılarının ayrı bir ocak haline gelmesine kadar bu ocağın işlerine de bakarlardı. Top arabacıları sayılarının ve işlerinin artması ile topçubaşına bağlı kalarak ayrı bir ocak teşkil etmişlerdir.

Avrupa'da kale ve şato kuşatmalarında sabit kundaklar üzerinde kullanılan toplar, 1470 tarihinden itibaren tekerlekli bir düzen üzerine yerleştirilerek hareket kabiliyeti sağlanmaya çalışılmıştır. Osmanlı ordusu içinde, top arabacıları ocağının oluşturulmaya başlaması XIV. Yüzyılın sonlarına doğru olmuştur.

Tophane–i Amire'de dökülen ya da muhtelif yerlerde bulunan topların arabalarının yapıldığı top arabacıları ocağı, kapıkulu ocaklarının yaya kısmındandır. Özellikle büyük topların taşınması maksadıyla kurulan top arabacıları ocağının görevi, daha sonraları bütün topların taşınmaları işine tahvil edilmiştir. Ocağının kurulup top arabacıbaşılığının ihdâsına kadar bu ocağın işlerini topçubaşı yürütürdü. Top arabacıları ocağı kurulduktan sonra yine topçubaşına bağlı olarak, Top arabacıbaşı'nın idaresi altında işlerini yürütmeye başlamışlardır.

Top arabacıları ocağının başında Top arabacıbaşı, onun altında kethüda, ocak kâtibi ve bölükbaşılar bulunurdu. Ocak kethüdâsı, saraç ve küçük mirahur kethüdâları terfi ederek arabacıbaşı olurdu. Bölükbaşılar da kethüdâlığa terfi edebilirlerdi. Arabacıbaşının yevmiyesi elli akça, kethüdâ ve kâtibinin ise yirmibeşer akça idi. Top arabacıları başının yıllık maaşı 15.000 akça idi. Top arabacısı neferlerine ise ortalama 3 akça yevmiye verilmekteydi.