Trialeti Muharebesi
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Kasım 2024) |
| Trialeti Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Büyük Selçuklu İmparatorluğu | Gürcistan Krallığı | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Artuklu Belek Gazi |
 IV. Davit | ||||||
| Güçler | |||||||
| |||||||
Trialeti Muharebesi, 1110 yılında Gürcistan Krallığı ile Selçuklu İmparatorluğu orduları arasında gerçekleşen muharebedir. Gürcüler 1110 yılında Samşvilde ve Dzerna'yı Selçuklulardan ele geçirdi. Bunun üzerine Selçuklu Sultanı Gürcistan'a büyük bir ordu gönderdi. Selçuklu ordusu, Trialeti'de IV. Davit komutasındaki 1.500[1]–5.000[2] kişilik Gürcü ve Alan (Oset) ordusu tarafından yenilgiye uğratıldı.
Arka planı
[değiştir | kaynağı değiştir]1110 yılında Chkondidili Giorgi ve yeğenleri Theodore, Abuleti ve Ivane Orbelian önderliğindeki Gürcüler, Selçuklu yerleşimine misillemede bulunarak büyük bir savaş olmadan Selçuklu topraklarına eklenen Samşvilde kasabasını geri aldılar.[3] Bu ele geçirmenin ardından Selçuklular ele geçirdikleri toprakların büyük bir bölümünü terk ederek Gürcü birliklerinin Dzerna'yı ele geçirmesine olanak sağladılar.[4]
Muharebe
[değiştir | kaynağı değiştir]Samşvilde ve Dzerna'nın Gürcülere kaybedilmesinden sonra, 1110 yılında Sultan I. Muhammed Tapar, Gürcistan'a büyük bir ordu gönderdi. O sırada Gürcü Kralı Davit Nacharmagevi'deydi.[4] Davit'in önünde iki seçenek vardı: Selçuklulardan kaçıp bir ordu toplamak ya da onları durdurmaya çalışmak. Birinci seçenek ülkenin mahvolmasıyla sonuçlanabilirdi. Üstelik Türkler geri çekilmeden önce kralın bir ordu kurması muhtemelen mümkün olmayacaktı. Bu yüzden Davit daha agresif olan yolu seçti. Selçuklu ordusuyla ilgili bilgileri alır almaz, ne yapacağına karar verdi. Davit'in komutasındaki 1.500–5.000 asker, gece vakti yaptıkları bozgunla Türkleri Kartli ovasına girmesinden önce Trialeti dağlarında durdurmayı başardı. Gürcüler bu şekilde moral üstünlüğünü ele aldılar, uzun yürüyüşten bitkin düşen Selçuklular ise elverişsiz bir durumda savaşmak zorunda kaldı. Türkler sayısal üstünlüklerine rağmen, Davit'in daha iyi konumlanmış müfrezesini yenemediler ve savaş alanını umutsuzluk içinde terk ettiler. Bunun üstüne Gürcüler, Gence'ye kadar ulaşmıştır. Lâkin Muhammed Tapar üzerilerine mühim bir kuvvet yollayarak Gürcüleri bozguna uğratır ve memleketlerini işgal eder.[5]
Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]1110'dan sonraki 11 sene boyunca Selçuklu İmparatorluğu, Gürcistan'a karşı büyük bir askeri sefer düzenlemedi. 1110-1114 yılları arasında IV. Davit de Selçuklulara karşı bir askeri bir sefere çıkmadı. 1115 yılında Roger de Salerno, Sarmin Muharebesi'nde Musul Atabeg'ini yendi. Bunu fırsat bilen Davit, 1115-1118 yılları arasında Selçuklulardan Rustavi,[4] Lori,[4] ve Agarani'yi [6] ele geçirdi. Ayrıca Rahsi Muharebesi'nde Selçukluları yendi.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ a b Kelly DeVries, Clifford J. Rogers, John France. Journal of Medieval Military History: Volume XX. s. 11. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2025.
- ^ a b Rayfield, Donald (2012). Edge of Empires: A History of Georgia [İmparatorlukların Ucu: Gürcistan Tarihi]. Londra: Reaktion Books. s. 89. ISBN 9781780230306.
- ^ Samushia 2015.
- ^ a b c d Metreveli 2011.
- ^ Turan, Osman (1969). Selçuklular Tarihi ve Türk-İslâm Medeniyeti (2 bas.). İstanbul: Turan Neşriyat Yurdu. s. 183. 2 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2025.
- ^ a b History of Georgia 2012.
- Genel
- Samushia, Jaba (2015). Illustrated history of Georgia. Tiflis: Palitra L. ISBN 978-9941-21-755-5.
- Georgios Theotokis, Mamuka Tsurtsumia (2025). Nikephoros II Phokas and Warfare in the 10th-Century Byzantine World. BRILL. ISBN 9789004724716. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2025.