Ulutaş, İspir
| Ulutaş | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Ulutaş Ulutaş'ın Erzurum'daki konumu | |
Koordinatlar: 40°34′39″N 40°54′13″E / 40.5775°K 40.9036°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | İspir |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Rakım | 2300 m |
| Nüfus | 39 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25902 |
Ulutaş, Erzurum ilinin İspir ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Ulutaş'ın eski adı Vank'tır. Yaygın bir yer adı olan Vank, Ermenice "manastır" anlamına gelen "vank" (Վանք) kelimesinden gelir.[5] Vank adı, Osmanlı cebe defteri (1694-1732) ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde de "Vank" (وانك) şeklinde geçer.[6][7]
Vank köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Speri bölgesinde bulunuyordu. Nitekim bu bölge 1549 tarihli Gürcistan seferiyle Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyün doğusunda tamamen yıkılmış olan kilise de bu dönemden kalmış olabilir.[8]
Vank köyü, 1642 tarihli avarız defteri kayıtlarına göre yerleşimde 6 Müslüman, 8 Hristiyan hane ile 3 askeri görevli bulunmaktaydı.[9]
Vank köyü, Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan Osmanlı cebe defterinde Pertekrek livasının Pertekrek nahiyesine bağlıydı. Köyün hasılası Hicri 1124 (1712/1713) tarihinde öce 5.533 akçe, sonra 6.000 akçe, Hicri 1137 (1724/1725) tarihinde ise, 5.434 akçe olarak belirlenmişti.[10]
Vank köyü, 1835 yılında erkek nüfusun belirlenmesi için yapılan nüfus sayımında köyde 47 Müslüman erkek nüfus bulunurken,[11] 1896 yılında Ahmed Şakir Paşa'nın gerçekleştirdiği ıslahat çalışmaları çerçevesinde yaptırılan nüfus sayımında ise Kırık Nahiyesi'ne bağlı köyde 82 erkek nüfusu tespit edilmiştir.[12]
Vank köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Erzurum vilayetinin İspir ilçesinin merkez kazasına bağlıydı.[7] 1940 genel nüfus sayımında Vank köyünün nüfusu 202 kişiden oluşuyordu.[13] Vank Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında Ulutaş olarak değiştirilmiştir.[14] 1965 genel nüfus sayımında Ulutaş köyünün nüfusu 256 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 15 kişi okuma yazma biliyordu.[15]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum'da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de İspir Belediyesi'nin bir mahallesi olmuştur.[16]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Mahalle, Erzurum il merkezine 159 km, İspir ilçe merkezine 20 km uzaklıktadır.[17] Mahalle, İspir'in kuzeyinde olup, D.925 numaralı Rize-Erzurum (İkizdere-İspir) devlet yoluna, 2,5 km'lik bir köy yoluyla bağlıdır.[18]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2024 | 39[2] |
| 2023 | 45[2] |
| 2022 | 32[2] |
| 2021 | 26[2] |
| 2020 | 19[2] |
| 2019 | 19[2] |
| 2018 | 29[2] |
| 2017 | 25[2] |
| 2016 | 24[2] |
| 2015 | 22[2] |
| 2014 | 50[2] |
| 2013 | 21[2] |
| 2012 | 25[3] |
| 2011 | 27[3] |
| 2010 | 29[3] |
| 2009 | 18[3] |
| 2008 | 31[3] |
| 2007 | 38[3] |
| 2000 | 53[3] |
| 1990 | 130[19] |
| 1985 | 222[20] |
| 1965 | 256[21] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b c d e f g h i j k l m "Erzurum İspir Ulutaş Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 16 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Ulutas, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 27 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ "Leon Melikset-Beg, yayıma hazırlayan: Merab Robakidze, "სომხურ–ქართული ლექსიკონი (Ermenice-Gürcüce Sözlük), Tiflis, 1996". 6 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2025.
- ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, Sıra no: 711". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2025.
- ^ a b "Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 222". 29 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2025.
- ^ 2018 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2018 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2019, s 22. 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-978-9941-9639-1-9
- ^ Çakır, İ.E., 1642 Tarihli Avârız Defterine Göre İspir Sancağı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:2, Sayı:8, Yıl:2009. URL:http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt2/sayi8pdf/cakir_ibrahim.pdf 31 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2016-09-10
- ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, Sıra no: 334, 336, 711". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2025.
- ^ Özger, Y., 19. Yüzyılın İlk Yarısında İspir ve Köylerinin Nüfusu. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı: 34, Sayfa:286, Erzurum 2007. URL:http://www.turkiyatjournal.com/Makaleler/1236980602_Yunus%20%C3%96ZGER.pdf 17 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2016-09-10
- ^ Yılmaz, İ., 19. Yüzyılın Son Çeyreğinde İspir Kazasının İdari Yapısı ve Nüfusu. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 53, , S:59, Aralık 2014. URL:http://e-dergi.atauni.edu.tr/ataunisosbd/article/viewFile/5000157909/5000142377 14 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2016-09-10
- ^ "1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 244" (PDF). 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Eylül 2025.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 776". 24 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2025.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 255" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Şubat 2023.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Ulutaş Mahallesi". YerelNet.org.tr. 8 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.