Vikipedi:İyi niyet varsayın

İyi niyet olduğunu varsaymak Vikipedi dâhil her vikinin temel ilkesidir. Herkesin değişiklik yapmasına izin vererek, çoğu kişinin projeye zarar vermek değil, yardım etmek niyetinde olduğunu kanıtlamış oluyoruz. Eğer bu doğru olmasaydı, Vikipedi gibi bir proje daha başlamadan kendi sonunu hazırlamış olurdu.

Dolayısıyla, herhangi bir şeyin iyi niyete bağlı bir yanlışlık olduğunu düşündüğünüz zaman, değişiklikleri geri almaksızın ya da vandalizm suçlamasında bulunmaksızın düzeltme yapın. Birisiyle hemfikir değilseniz eğer, unutmayın ki, belki o kişi de projeye yardımcı olduğuna inanıyordur. Görüşlerinizi ifade etmek için Vikipedi tartışma sayfalarını kullanın ve başkalarının da aynı şeyi yapması için onlara fırsat tanıyın. Böylelikle yanlış anlaşılmalar engellenebilir ve sorunların artmasının önüne geçilebilir. Özellikle yeni katılanlara yönelik olarak daha sabırlı olun. Çünkü yeni katılanlar Vikipedi kültürünü ve kurallarını bilmiyor olabilirler.

Yeni katılan birinin davranışı kendisine uygun görünüyor olabilir ve ortada bir sorun varsa bu çoğunlukla onun Vikipedi kültürünü bilmemesinden ileri geliyor olabilir. Yeni katılan birisi için bilmediği bir kuralın kendi deneyimlerine uygun biçimde değiştirilmesi gerektiği düşüncesi az rastlanan bir durum değildir. Benzer bir biçimde, pek çok yeni katılımcı kendi deneyimlerini ya da uzmanlıklarını Vikipedi ortamına taşır ve buna da hemen saygı duyulmasını beklerler. Bu açıdan bakıldığında, pek çok davranış mutlaka kötü amacın dışavurumu değildir.

Ortada bir yanlış varsa, kasıtlı olarak yapıldığını düşünüyor olsanız bile, kişiyi yalan söylemek gibi davranışlarla suçlamak yerine, yanlışı düzeltmek daha iyidir, çünkü büyük olasılıkla yanlışı yapan kişi sizin yapacağınız değişikliği olumlu biçimde karşılayacaktır. Yeni eklenen ve yanlış olduğunu bildiğiniz bir ifadeyi silmek yerine düzeltmek daha iyi olacaktır.

Eylemlerin değil belki ama, arkasında yatan niyetlerin iyi olduğu varsayılmalıdır. İyi niyetli insanlar da hata yaparlar ve onlar hata yapınca siz de düzeltebilirsiniz. Hatayı kasıtlı yapmışlar gibi davranmamalısınız. Düzeltin, ama lütfen aşağılamayın. Vikipedi'de hemfikir olmadığınız insanlar olacaktır. Ama hatalı olsalar bile, bu onların projeye zarar vermek istedikleri anlamına gelmez. Ayrıca, birlikte çalışması zor olan insanlar da olacaktır. Bu, onların da projeye zarar vermeye çalıştıkları anlamına gelmez. Bununla birlikte, canınızı sıksalar bile, bir editörün davranışları mutlaka kötü niyetli olduklarını göstermez. Kaldı ki, kötü niyet çok açık biçimde görünüyor bile olsa, gereken tüm önlemler (örneğin değişiklikleri geri alma ya da kişiyi engelleme) alınabilir ve böylelikle kişinin niyeti değil ama davranışları zaten değiştirilebilir.

Vikipedi'de değişiklik savaşı kızışınca, iyi niyet olduğunu varsaymayı hemen unutuveriyoruz.

Eğer kötü niyet varsayarsanız, birkaç şey gerçekleşebilir:

• Kişisel saldırılar: Kişisel bir saldırı yaptığınızda, karşınızdaki kişi büyük olasılıkla kötü niyet olduğunu varsayacaktır. Değişiklik savaşı daha da çirkinleşecektir.

• Yansızlık (tarafsızlık) politikasından sapma. İdeal olan, görüşleri uygun adil biçimde ve yansız olarak dile getirmektir. Yanlı bir değişikliğin geri alınması (değiştirilmesi yerine) yansızlığın savunulması demektir. Bu durumda, diğer kişinin maddeyi neden yanlı bulduğunu anlamaya çalışın. Ondan sonra, eğer olanaklıysa, onun bakış açısını da maddeye katmaya çalışın, ancak yansızlığı korumaya özen gösterin. Eğer her iki taraf da bunu yaparsa, sonuç olarak yansızlık sağlanmış olacaktır.

Kuşkusuz, iyi niyet olduğunu varsayma ile kötü eylemleri görmezden gelme arasında bir ayrım vardır. Eğer insanların sizin iyi niyetli olduğunuzu düşünmelerini istiyorsanız, iyi niyetli olduğunuz izlenimini verdiğinizden emin olmalısınız. Başkalarına yük olmayınız. Başkalarına "Benim iyi niyetli olduğumu düşünün," demek, sizi davranışlarınızı açıklamaktan muaf kılmaz. Eğer tersini yaparsanız ve bunu bir alışkanlık hâline getirirseniz, o zaman tabii ki insanlar sizin kötü niyetli olduğunuz konusunda ikna olacaklardır.

Bu politika, aksine bir kanıt olmadıkça, editörlerin ortada iyi niyet olmadığını düşünmelerini gerektirmez. Vandallık, kişisel saldırılar, kukla kullanmak ve değişiklik savaşları gibi davranışlar iyi niyet olduğuna ilişkin inanca zarar verebilir. İyi niyet olduğunu varsaymak, editörlerin eylemleri eleştirilmeyecek anlamına da gelmez. İyi niyet olduğunu varsaymak, yalnızca eylemin kötü olduğu yolunda suçlama yöneltilmemesi gerektiği anlamına gelir. Bir anlaşmazlık anında, istekle çalışmasını göz ardı ederek karşı tarafı iyi niyetli olmamakla suçlamak, iyi niyet kavramının varlığına inancın zedelenmesi anlamına gelir.

Dış bağlantılar

• m:WikipediAhimsa