Wagner Grubu
| Wagner Grubu | |
|---|---|
Группа Вагнера | |
 Wagner Grubu'nun resmi logosu | |
| Kuruluş | 2014 |
| Kurucu(lar) | Yevgeni Prigojin |
| Bağlılık |  Rusya |
| Lider(ler) | Konstantin Pikalov
|
| Merkez(ler) | Sankt-Peterburg, Rusya |
| Etkin bölgeler |  Ukrayna  Suriye  Orta Afrika Cumhuriyeti  Libya  Mozambik  Mali |
| Büyüklük |
|
| Müttefikler |  Rusya Silahlı Kuvvetleri  Rus Halk Milisleri  Suriye Silahlı Kuvvetleri  İslam Devrimi Muhafızları Ordusu Orta Afrika Silahlı Kuvvetleri  Libya Ulusal Ordusu Mozambik Savunma Silahlı Kuvvetleri Mali Silahlı Kuvvetleri |
| Rakip(ler) |  Ukrayna Silahlı Kuvvetleri  Irak ve Şam İslam Devleti  El-Nusra Cephesi (2014-2017) Heyetu Tahriru'ş Şam Suriye Millî Ordusu Özgür Suriye Ordusu  Suriye Demokratik Güçleri Değişim için Vatanseverler Koalisyonu  Libya Kara Kuvvetleri  Ensar el-Sünnet Nusret'ül İslam |
| Çatışma(lar) | |
| Terör örgütü olarak tanımlayanlar |  Estonya  Litvanya |
PMC Wagner (Rusça: ЧВК Вагнера) olarak da bilinen Wagner Grubu (Rusça: Группа Вагнера / Gruppa Vagnera), bir Rus paramiliter örgütüdür. Çeşitli şekillerde özel bir askeri şirket, bir paralı asker ağı veya Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in fiili bir özel ordusu olarak tanımlanıyor. Grup, özel askeri müteahhitlerin resmi olarak yasak olduğu Rusya'da yasaların ötesinde faaliyet gösteriyor. Wagner Grubu'nun kendisi ideolojik olarak yönlendirilmese de, Wagner'in çeşitli unsurları batı tarafından neo-Naziler ve aşırı sağcı aşırılık yanlıları ile ilişkilendirilmiştir.
Grup, 2014'ten 2015'e kadar kendi kendini ilan eden Donetsk ve Luhansk Halk Cumhuriyetlerinin ayrılıkçı güçlerine yardım ettiği Ukrayna'daki Donbas'taki savaş sırasında dünya çapında üne kavuştu. Suriye, Libya, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Mali'deki savaşlar, genellikle Rus hükümetiyle ittifak halindeki güçlerin yanında savaşıyor. Wagner ajanları konuşlandırıldıkları bölgelerde savaş suçları işlediler. Suçlamalar arasında sivillere yönelik tecavüz ve soygunlar ile suçlanan kaçaklara işkence yapılması yer alıyor.
Wagner Grubu, Rus çıkarlarını desteklemek için faaliyet gösterdiği, Rusya Savunma Bakanlığı'ndan (MoD) askeri teçhizat aldığı ve eğitim için MoD kurulumlarını kullandığı için, genellikle MoD'nin veya Rusya'nın askeri istihbarat teşkilatının fiili bir birimi olarak kabul edilir.
Wagner Grubu'nun Rus hükümeti tarafından belirli çatışmalarda makul inkar edilebilirliğe izin vermek ve Rusya'nın dış müdahalelerinin kayıp sayısını ve mali maliyetlerini kamuoyundan gizlemek için kullanıldığı yaygın olarak tahmin ediliyor. 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinde önemli bir rol oynadı; burada, diğer faaliyetlerin yanı sıra, bildirildiğine göre Ukraynalı liderlere suikast düzenlemek için konuşlandırıldı ve ön cephe çarpışması için mahkumları ve hükümlüleri geniş çapta askere aldı. Aralık 2022'de Pentagon'dan John Kirby, Wagner grubunun Ukrayna'da 10.000 müteahhit ve 40.000 hükümlü dahil 50.000 savaşçısı olduğunu iddia etti. Diğerleri askere alınan mahkumların sayısını 20.000'den fazla olarak belirtse de, Ukrayna'da bulunan PMC'lerin toplam sayısının 20.000 olduğu tahmin ediliyor.
Grubun, Putin'le yakın bağları olan bir iş adamı olan Yevgeny Prigozhin'e ait olduğuna veya finanse edildiğine inanılıyor. Prigozhin, Wagner grubuyla bağlantısını yıllarca inkar ettikten sonra, Eylül 2022'de paramiliter grubu 'kurduğunu' itiraf etti.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Wagner Grubu'nun, 2010'ların başında eski GRU Spetsnazı Yarbayı Dmitri Utkin tarafından kurulduğu düşünülmektedir.[1] 2016 başlarında 1.000 kadar çalışanı olup Aralık 2017 tarihi itibarıyla 6.000'den fazla çalışanı bulunmaktadır.[2][3] Rusya yasalarına göre özel askeri şirketlerin faaliyetleri yasak olduğundan şirket 2016 itibarıyla Arjantin'de kayıtlıydı.[2]
Grubun ana yatırımcısının Rusya Devlet Başkan Vladimir Putin ile yakın bağlantılara sahip bir iş insanı olan Yevgeni Prigojin olduğu söylenmektedir.[4] İlk olarak 2014 yılında Kırım krizi sırasında ortaya çıktılar[5][6] ve yarımadanın kansız ve sessiz bir şekilde ilhak edilmesi sırasında Rus birlikleri ile birlikte hareket etmekteydiler.[7] Kırım'ın ilhak edilmesinden sonra Donbass Savaşı'nda ayrılıkçı güçlere destekte bulundular.[8] Ekim 2015 tarihinde Rusya'nın Suriye'de başlattığı askerî harekâtın ardından Suriye hükûmeti güçleri safında yer aldılar.[8] Wagner'in bu yurtdışı faaliyetlerinde GRU'dan destek ve koordinasyon aldığı söylenmektedir.
2018 yılı itibarıyla grup İkinci Libya İç Savaşı’nda Halife Hafter güçleri ile birlikte savaşmaktadır.[9]
2016'nın başlarında Wagner'in 1.000 çalışanı vardı,[2] daha sonra bu sayı Ağustos 2017'de 5.000'e ,[10] ve Aralık 2017'de 6.000'e yükseldi. Kuruluşun Arjantin'de kayıtlı olduğu [2][10] ayrıca Sankt-Peterburg ve Hong Kong'da ofisleri olduğu iddia ediliyor.[11]
Rusya ile ilişkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]27 Haziran 2023'te Devlet Başkanı Putin, Wagner Grubu'nun harcamalarına ilişkin bir soruşturma başlatıldığını açıklarken, Rus devletinin bu grubu ülkenin savunma bütçesinden ve devlet bütçesinden tamamen finanse ettiğini doğruladı. Sadece Mayıs 2022'den Mayıs 2023'e kadar Rus devleti, gruba 86.262 milyar Ruble, yani yaklaşık 1 milyar dolar ödemiştir.[12] Putin geçmişte sık sık Rus devleti ile "Wagner" arasındaki herhangi bir bağlantıyı reddetmiş ve bunun bir "özel askeri şirket" olduğunda ısrar etmiştir.[13][14]
Bundan önce birçok Rus ve Batılı gözlemci, örgütün aslında özel bir askeri şirket olarak var olmadığına, gerçekte Rusya Savunma Bakanlığı'nın nihayetinde Rus hükümetine rapor veren örtülü bir kolu olduğuna inanıyordu.[15][16] Şirket, Rus ordusuyla üsleri paylaşıyor,[17] Rus askeri uçaklarıyla taşınıyor[18][19] ve Rusya'nın askeri sağlık hizmetlerini kullanıyor.[20][21] Rus devletinin Wagner Grubu'nu pasaportlarla desteklediği de belgelenmiştir.[22][23]
Rusya'daki özel askeri şirketlerin yasal statüsü belirsizdir: bir yandan Rus mevzuatı "yasadışı silahlı oluşumları ve paralı asker gruplarını" açıkça yasaklamaktadır, ancak aynı zamanda Rus devleti Rusları istihdam eden ve Wagner dahil ancak bununla sınırlı olmamak üzere Rusya'da faaliyet gösteren çok sayıda PMC'yi kovuşturmamaktadır. Viktor Ozerov bir keresinde bu yasağın "yurtdışında kayıtlı" şirketler için geçerli olmadığını ve böyle bir durumda "Rusya'nın yasal olarak hiçbir şeyden sorumlu olmadığını" ima etmişti. Bu muğlaklık, Rus devletinin ihtiyaç duyduğu PMC'lerin faaliyetlerine seçici bir şekilde izin verirken, Putin için risk yaratacak herhangi bir PMC'nin kurulmasını engellemesini ve aynı zamanda eylemleri için makul bir inkar edilebilirliği yönetmesini sağlayan bir araç olarak yorumlandı.[24]
Sonuç olarak, Rusya'da bir dizi PMC faaliyet gösteriyor gibi görünmektedir ve Nisan 2012'de Vladimir Putin, Rusya başbakanı olarak Devlet Duması'nda yaptığı konuşmada Rusya'da PMC kurma fikrini onaylamıştır.[25] Bazı askeri analistler Wagner'i, Rus askeri kurumuna makul inkar edilebilirlik, Rusya'nın yurtdışındaki askeri operasyonları ve kayıp sayısı hakkında kamu gizliliği sağlamak gibi bazı avantajlar sunan "sözde özel" bir askeri şirket olarak tanımlamıştır.[26][27] Bu nedenle, Wagner sözleşmelileri, Rus hükümetinin onları resmi olarak kabul etmemesi nedeniyle "hayalet askerler" olarak tanımlanmıştır.[28]
Yaptırımlar
[değiştir | kaynağı değiştir]ABD Hazine Bakanlığı Haziran 2017'de Wagner Grubu ve Utkin'e şahsen yaptırım uyguladı.[29] Aralık 2021'de ise Avrupa Birliği, Wagner Grubu ve onunla bağlantılı sekiz kişi ve üç kuruluşa Libya, Suriye, Ukrayna (Donbas) ve Orta Afrika Cumhuriyeti de dahil olmak üzere faaliyet gösterdikleri bazı ülkelerde işkence ve yargısız infazları da içeren ciddi insan hakları ihlalleri ve istikrarı bozucu faaliyetlerde bulunmaktan dolayı yaptırım uyguladı.[30][31][32]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Gostev, Aleksandr; Coalson, Robert (16 Aralık 2016). "Russia's Paramilitary Mercenaries Emerge From The Shadows". Özgür Avrupa Radyosu. 1 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2020.
- ^ a b c d Quinn, Allison (30 Mart 2016). "Vladimir Putin sent Russian mercenaries to 'fight in Syria and Ukraine'". The Daily Telegraph. 25 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2020.
- ^ "Putin Wants to Win, But Not at All Costs". Bloomberg. 6 Aralık 2017. 3 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2020.
- ^ "Diplomacy and Dividends: Who Really Controls the Wagner Group". 8 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2020.
- ^ "Revealed: Russia's 'Secret Syria Mercenaries'". Sky News. 10 Ağustos 2016. 26 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2017.
- ^ "Russian Mercenaries in Syria". Warsaw Institute Foundation. 22 Nisan 2017. 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2017.
- ^ "Private military companies in Russia carrying out criminal orders of Kremlin, - InformNapalm. PHOTOS+VIDEO". InformNapalm. 31 Ağustos 2017. 29 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2020 – Censor.NET vasıtasıyla.
- ^ a b Butusov, Yurii (31 Mart 2016). "Mystery of Wagner's identity unfolded: he is Russian officer and head of large private military company in Russia, who eliminated Mozgovoy, Dremov, and other terrorist leaders, and now is fighting in Syria". Censor.NET. 1 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2020.
- ^ a b "Russia flies 2.000 mercenary troops into Syria". Debkafile. 2 Ağustos 2017. 1 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2017.
- ^ Galeotti, Mark (29 Ağustos 2017). "Moscow's mercenaries reveal the privatisation of Russian geopolitics". openDemocracy. 29 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2017.
- ^ "MSN". www.msn.com. 19 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
- ^ "Mali: Putin says Russia has no ties with Wagner Group". premiumtimesng. 27 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
- ^ "Putin's private army is trying to increase Russia's influence in Africa". 30 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
- ^ "США пытаются наказать мифическую российскую ЧВК". ВЗГЛЯД.РУ (Rusça). 26 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
- ^ Шароградский, Андрей; Гостев, Александр; Крутов, Марк (17 Ocak 2017). "Сирийские потери "Славянского корпуса"". Радио Свобода (Rusça). 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
- ^ "Призраки войны: как в Сирии появилась российская частная армия". Журнал РБК. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
- ^ Trevithick, Joseph (25 Mart 2019). "Russian Transport Aircraft Deliver Men And Materiel To Venezuela Direct From Syria". The Drive (İngilizce). 30 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
- ^ "Russia, Wagner Group Continue Military Involvement in Libya". U.S. Department of Defense (İngilizce). 12 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
- ^ "Как выглядит лагерь ЧВК Вагнера под Краснодаром". web.archive.org. 12 Mart 2018. 12 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
- ^ "Russian toll in Syria battle was 300 killed and wounded: sources". Reuters (İngilizce). 15 Şubat 2018. 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
- ^ Team, Bellingcat Investigation (30 Ocak 2019). "Wagner Mercenaries With GRU-issued Passports: Validating SBU's Allegation". bellingcat (İngilizce). 7 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
- ^ "Band of Brothers: The Wagner Group and the Russian State | The Post-Soviet Post | CSIS". www.csis.org (İngilizce). 27 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
- ^ Margarete Klein. "Private military companies – a growing instrument in Russia's foreign and security policy toolbox" (PDF). 16 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ "Russian Private Military Companies—Redwater?". Jamestown (İngilizce). 27 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
- ^ "How "Wagner" came to Syria". The Economist. ISSN 0013-0613. 29 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
- ^ Matthews, Owen (17 Ocak 2018). "After Syria, Where Will Putin's Secret Armies Go Next?". Newsweek (İngilizce). 3 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
- ^ "Ghost soldiers: the Russians secretly dying for the Kremlin in Syria". Reuters (İngilizce). 3 Kasım 2016. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
- ^ Kramer, Andrew E. (5 Temmuz 2017). "Russia Deploys a Potent Weapon in Syria: The Profit Motive". The New York Times. ISSN 0362-4331. 5 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2017.
- ^ "EU imposes restrictive measures against the Wagner Group" (İngilizce). Europa (web portal). 13 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2021.
- ^ "EU imposes sanctions on Russia mercenary Wagner Group". Middle East Monitor (İngilizce). 14 Aralık 2021. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2021.
- ^ "EU slaps sanctions on Russian mercenary group Wagner". Politico (İngilizce). 13 Aralık 2021. 13 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2021.
 | Rusya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
