Yemek borusu
| Yemek borusu | |
|---|---|
 | |
| Latince isim | oesophagus |
| Sistem | insan sindirim sistemi, insan |
| Arter | özefaugus arteri |
| Toplardamar | özefagus veni |
| Tanımlayıcılar | |
| JSTOR | esophagus |
| Microsoft Academic | 2777819096 |
| MeSH | D004947 |
| TA | 2887 |
| FMA | 7131 |
Yemek borusu (özofagus, oesophagus, esophagus), yenilen yiyeceklerin ağız ve yutaktan sonraki geçiş bölgesidir.[1]
İçten dışa doğru örtü epiteli, düz kas ve bağ dokudan oluşmuştur. Boyu insanlarda yaklaşık 25 cm, çapı 2 cm kadardır. Besinler yemek borusundan geçerken yemek borusu peristaltik hareketler yapar. Yemek borusunda sindirim gerçekleşmez. Besinler yemek borusundan mideye geçiş yapar. Yemek borusu ağız ve mideyi birleştirir. Besinler yemek borusundan geçerek mideye ulaşır. Yemek borusunda sindirim yoktur fakat kasılıp gevşeme hareketleri yaparak az da olsa mekanik sindirime katkıda bulunur.
Yemek borusunun başlangıcındaki kaslar çizgili kaslardır, bu nedenle yutma olayı istemli başlar. Daha sonra yemek borusunun alt kısmındaki istemsiz çalışan kasların peristaltik hareketi ile besinler mideye ilerler.
Hayvanlarda yemek borusu işleyiş bakımından insanlarınkine benzerdir. Lakin uzunluğu hayvan türlerine göre değişiklik göstermektedir. Atta yaklaşık 120,150 cm., sığırda 90–105 cm. civarında, koyun ve keçide 45–50 cm. aralığında, köpekte 20 cm., kedide ise yaklaşık olarak 12–15 cm. civarındadır.[2] Yutağın kaidesinden başlar. İlk başta nefes borusunun üstünden ilerlerken boyun omurlarının ilk 1/3 lük kesimini geçtiğinde nefes borusunun soluna geçer. Göğüs boşluğu girişine kadar nefes borusunun solundan ilerler. Göğüs boşluğu girişine geldiğinde tekrar nefes borusunun üst kesimine geçer ve bu şekilde mideye kadar ilerler. Diyaframa geldikten sonra, diyafram üzerinde hiatus esophagus'tan (yemek borusunun karın boşluğuna geçişi için özel olarak oluşmuş açıklık) geçerek karın boşluğuna girer. Burada da midenin girişine (bkz. kardia) açılarak sonlanır.[3]
_(14763402464).jpg)
Kanatlılarda durum biraz daha farklıdır. Kanatlı hayvanlarda yemek borusu memelilerdeki gibi nefes borusunun üstünden seyreder, ancak boyun omurlarının 1/2 lik kesimi geçtikten sonra memelilerden farklı olarak nefes borusunun soluna değil sağına geçer ve bu şekilde göğüs boşluğuna ilerler. Göğüs boşluğu girişinde tekrar üste geçerek mideye kadar ilerler. Kanatlılarda diyafram bulunmadığı için, karın boşluğuna geçerken herhangi bir açıklık kullanmaz.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Wells, John C. (2008). Longman Pronunciation Dictionary (3rd ed.). Longman. ISBN 978-1-4058-8118-0.
- ^ AL-Taai, Suhaib A. H. (28 Eylül 2022). Esophagus (İngilizce). IntechOpen. ISBN 978-1-80355-196-8. 5 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2023.
- ^ Necdet., Dursun, (1986). Veteriner anatomi. Selçuk Üniversitesi. OCLC 850778437.
- ^ J., Baumel, Julian (1993). Handbook of avian anatomy : nomina anatomica avium. Nuttall Ornithological Club. OCLC 254410846.
