İran'da LGBT hakları
| İran LGBT hakları | |
|---|---|
.svg) | |
| Statü | Yasal değil |
| Ceza: | para cezası, hapis, kırbaç ya da ölüm cezası |
| Cinsiyet ifadesi | Erkekten kadına cinsiyet geçişi ameliyatı yasaldır ve devlet tarafından karşılanır. |
| Ayrımcılık karşıtı yasa | Yok |
İran'da eşcinsellik toplum tarafından tabulaştırılır ve eşcinsel ilişkiler yasa dışıdır.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Fars edebiyatının 9. yüzyıldaki başlangıçlarından 20. yüzyıla kadar eşcinsellik, Fars edebiyatının büyük bir parçası idi.[1] Özellikle Gazel edebiyatında homoerotizm, İslam İranı'nın Şeriat'ına rağmen aşkla ilgili tek tema idi. Meşhur Fars gizemci Muhammed Celaleddin-i Rumi, Allah ile bağlantıyı simgelemek için erkekler arası cinsel bağlantıyı mecaz olarak kullanırdı.[2] En çok tanınan Fars şairlerden biri olan Hâfız için de aşk konusu çoğunlukla yakışıklı bir genç adam idi.[3]
Yasal durumu
[değiştir | kaynağı değiştir]
1979'da İslam cumhuriyetinin kuruluşundan beri İran'ın yasaları, Şeriat'ın belirli bir yorumuna dayanmaktadır. Geleneksel heteroseksüel evliliğin dışında yer alan tüm cinsel ilişkiler yasa dışı ve razı olan ile olmayan ilişkilerin arasında herhangi bir yasal ayrım edilmemektedir.
Mahrem olarak iki razı olan yetişkin arasında yer alan eşcinsel ilişki bir suç olarak kabul edilir. Bu "suç"un en yüksek cezası idam cezasıdır. 30 Temmuz 1991'de İran Meclisi tarafından onaylanan İran Ceza Kanunu madde 108 ile 140 arası, eşcinsellik ile ilgili sorunlar ve buna ilişkin cezalara değinir.[4]
Livâta, her iki partnerin idam ile cezalanabildiği bir suçtur. Katılanlar yetişkin, aklı başında ve razı ise, idam türü Şeriat yargıcı tarafından seçilir. Yetişkin olmayan birisi razı olan livâta ilişkisine girerse 74 kırbaçla cezalandırılır.[5] Birisi livâta işlediğini dört kez itiraf ederse, itirafçı "tazir" (bedensel ceza)'e uğrar. Ancak itirafçı olgun ve aklı başında ise ve hem vasiyeti hem de niyeti varsa itiraf geçerli olarak kabul edilir.[6] Livâtayı kanıtlamak dört tane "erdemli" erkek şahit gerekir;[7] yasal olarak sadece kadınlar ya da kadınlar ile bir erkeğin şahitliği livâtayı kanıtlamaz.[8] İki erkek arasında yer alan "tafhiz" (uyluğa ya da buta sürüştürmek) ayrı bir suç olarak sayılır ve 100 kırbaçla cezalandırılır. Eğer tafhiz üç kez tekrarlanırsa ve her seferinde ceza uygulanmış ise, dördüncü kez de idam cezası uygulanır.[9] İki kan akrabası olmayan erkeğin ihtiyaçsızca bir kılıfın altında çıplak olmaları da yasa dışı ve 99 kırbaçla cezalandırılır.[10] Eğer birisi başkasını şehvetle öperse, o 60 kırbaça uğrar.[11]
Olgun, aklı başında ve razı olan iki kişi arasında lezbiyenliğin ya da Ceza Kanunu'nda tanımlandığı şekli ile "musahaka"nın cezası 100 kırbaç. Eğer bu eylem üç kez tekrarlanırsa ve her seferinde ceza uygulanmış ise, dördüncü kez de idam cezası uygulanır.[12] Mahkemede lezbiyenliği kanıtlamanın yöntemleri, erkek eşcinselliğininki ile aynı.[13]
Boroumand Foundation'a göre 1979 ile 1990 yılları arasında eşcinsel davranışlar nedeniyle en az 107 kişi idam edilmiştir. Al-Fatiha Foundation'ın tahmini daha yüksek: 1979'dan beri 4000 kişi eşcinsel davranışlar nedeniyle idam edilmişlerdir.[14] Uluslararası Af Örgütü'ne göre Ocak 1990'da 2 tane kadın dahil olmak üzere en az 5 eşcinsel halka açık olarak idam edilmiştir. 2007'de Başbakan Mahmud Ahmedinejad'ın "İran'da eşcinsel yok" diye tasdik etmesine[15][16] karşın çok sayıda hesaba göre bu ülkede eşcinseller asılarak idam edilmeye devam ediyor.
İran'daki Şii rejim eşcinselliği yasaklamakla ve cezalandırmakla birlikte İran yönetimi tarafından ameliyatla husyelerini aldırma ve hormon yerleştirme işlemi yasak olarak görülmez ve bunları yaptıranların bütün masrafları devlet tarafından karşılanır.[17]
Toplumsal durumu
[değiştir | kaynağı değiştir]Eşcinselliğin yasadışı olmasından dolayı İran'da herhangi bir LGBT hakları örgütü bulunmamaktadır. Eşcinseller, toplumun arka planına itilir. Kuvvetli dinî düzenlemeler ve polis ile gizli servis tarafından icra edilen devlet gözetiminden dolayı bir bütün olarak toplumsal hayat sınırlandırılır. Örneğin bu durum, evlerin baskına uğramalarıyla kendini belli eder.[18][19] 2008'de ABD'de yaşayan İranlı film yönetmeni Tanaz Eshaghian, İranlı transseksüeller ve eşcinsellerin uğradığı toplumsal ve devlet baskılarını anlatan Be Like Others adlı bir belgesel filmini yayınladı. Kanada'da İranlı sığınmacılara yönelik Iranian Railroad for Queer Refugees adlı bir LGBT örgütü kurulmuştur.[20]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Ana kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Islamic Penal Code of Iran (İran İslam Ceza Kanunu)" (PDF) (İngilizce). Iran Human Rights Documentation Center. 2 Eylül 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2010.
Referans ve diğer kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Homosexuality iii. in Persian literature" (İngilizce). Encyclopædia Iranica. 8 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2010.
- ^ Samoleit, Alexandra (2007). Homosexualität und Islam (Almanca). Norderstedt. s. s. 15.
- ^ "Islamic arts :: Persian literature 1300-1500" (İngilizce). Encyclopædia Britannica. 22 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2010.
- ^ Ceza Kanunu, 108.-140. madde.
- ^ Ceza Kanunu, 108.-113. madde.
- ^ Ceza Kanunu, 114.-116. madde.
- ^ Penketh, Anne (6 Mart 2008). "Brutal land where homosexuality is punishable by death" (İngilizce). The Independent. 11 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2010.
- ^ Ceza Kanunu, 117-119. madde.
- ^ Ceza Kanunu; 121. ve 122. madde.
- ^ Ceza Kanunu, 123. madde.
- ^ Ceza Kanunu, 124. madde
- ^ Ceza Kanunu, 127., 129. ve 130. madde.
- ^ Ceza Kanunu, 128. madde.
- ^ "The Battle Between Monotheism and Homosexuality" (İngilizce). Vexen.co.uk. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2010.
- ^ Kohen, Sami (26 Eylül 2007). "'İran'da eşcinsel yok' diyerek herkesi kahkahaya boğdu". Milliyet. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2010.
- ^ "İran'da eşcinsel yok". Hürriyet. 25 Eylül 2007. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2010.
- ^ "Iran's gay plan". CBC News. 26 Ağustos 2008. 31 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2020.
- ^ "Amnesty International USA Press Release - Amnesty International Calls on Iran to Explain Arrests of 17 Men Who Were Reportedly Beaten and Held for "Homosexual Conduct," Saying They May Have Been Tortured in Prison" (İngilizce). Uluslararası Af Örgütü ABD. 21 Mayıs 2007. 21 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2010.
- ^ "Iran: Private Homes Raided for Immorality" (İngilizce). İnsan Hakları İzleme Örgütü. 28 Mart 2008. 28 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2010.
- ^ Iranian Railroad for Queer Refugees (İngilizce)/(Farsça)/(Almanca)
