İsveç monarşisi
| İsveç kralı | |
|---|---|
| Sveriges konung | |
 İsveç kraliyet arması | |
| Ünvan | Majesteleri |
| Resmî ikamet | Stockholm Sarayı, Drottningholm Sarayı |
| İnternet sitesi | kungahuset.se |
_(cropped).jpg)
İsveç monarşisi, günümüzde İsveç'in üniter parlamenter monarşi yönetim biçimine dayansa da, dünyadaki en eski monarşilerden biridir. 1974 yılındaki yasayla kral günümüzde artık sembolik olarak hükümdar sayılmaktadır.[1][2] İsveç topraklarında bin yılı aşkın süredir monarşi ile krallar hüküm sürmüştür. Başlangıçta seçimli monarşi iken, 16. yüzyılda I. Gustav döneminde mutlak monarşiye dönüşmüştür.[3]
Monarşi
[değiştir | kaynağı değiştir]Resmi olarak kralların listesi, genellikle Svealand ve Götaland'ı bir krallık olarak yöneten krallarla başlar.[4] İsveç monarşisi, dünyadaki en eski monarşilerden biri olup, 10. yüzyıla kadar uzanan bir krallar listesine sahiptir ve Muzaffer Erik ile başlamaktadır. İsveç monarşisi, son bin yıl boyunca inişli çıkışlı dönemler yaşamış ve modern anayasal monarşiye evrilmiştir.[5]
İsveç monarşisi, yüzyıllar boyunca sanat ve bilimi destekleyerek İsveç kültürünün gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. İsveç'in en prestijli akademilerinden ve kültürel kurumlarından birkaçı İsveç kraliyet himayesi altındadır. Ülkenin liberal eğilimlerine rağmen, monarşi, İsveç'in siyasi, askeri ve kültürel tarihinin önemli bir unsuru olmuştur ve bu da monarşinin popülerliğini korumasına neden olmuştur.[6] Ancak, son yıllarda mevcut kralın elli yıllık hükümdarlığı altında monarşinin gelişimi hakkında ciddi eleştiriler bulunmaktadır.[7][8][9][10]
Günümüzde İsveç, halk egemenliğine dayanan parlamenter bir sistemle demokratik olarak yönetilmektedir. İsveç'in yazılı anayasasını oluşturan dört Temel Kanun'dan biri olan Hükûmet Tüzüğü, bu durumu tanımlamaktadır.[11] Kral ve kraliyet ailesi üyeleri, İsveç içinde ve yurt dışında çeşitli resmi ve gayriresmi temsil görevlerini üstlenmektedir. İsveç'in mevcut kralı XVI. Carl Gustaf'tır ve tahtın varisi Veliaht prenses Victoria'dır.[12]
İkamet
[değiştir | kaynağı değiştir]İsveç kralının birçok ikametgâhı bulunmaktadır; bunların bazıları devlete, bazıları ise özel mülkiyete aittir. Resmi konut Stockholm Sarayı iken, Drottningholm Sarayı monarşinin özel ikametgâhı olarak kullanılmaktadır. Gripsholm Kalesi ve Ulriksdal Sarayı gibi diğer önemli ikametgâhlar da İsveç'in çeşitli bölgelerinde yer almaktadır.[13] 1809 yılından bu yana Stockholm'un önemli bir kısmı ve büyük saraylar monarşinin kullanımına sunulmuştur.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Dipnot
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Parliamentary system: see the Instrument of Government, Chapter 1, Article 1.
- ^ See the Instrument of Government, Chapter 1, Article 5.
- ^ "The Monarchy in Sweden". Royal Court of Sweden. 22 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2014.
- ^ McOmish, Rebecca Thandi Norman, Freya (5 Ocak 2023). "The Swedish Royal Family: Everything You Need to Know". Scandinavia Standard (İngilizce). 31 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2023.
- ^ Eaton, Victor (13 Kasım 2017). "8 Oldest Monarchies in The World". Oldest.org (İngilizce). 23 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2023.
- ^ Times, The Brussels. "What do Europeans think about their monarchies?". www.brusselstimes.com (İngilizce). 31 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2023.
- ^ Uppdrag granskning - kungens bostäder 22 Eylül 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. SVT 2023-05-16
- ^ Thomas Lyrevik in Den kungliga kleptokratin makt, manipulation, berikning 670 p. 9789188383419
- ^ Ulf Bergström, Staffan Nyberg & Tony Karlsson in Monarkins verkliga kostnader 2020 80 p. LIBRIS #fsqjvf15c1qs0flz
- ^ Book 13 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Chefen by Thomas Sjöberg 2023
- ^ "The Constitution". The Riksdag. 10 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2014.
- ^ Si (18 Eylül 2023). "The Swedish monarchy". sweden.se (İngilizce). 3 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2023.
- ^ "Royal palaces and residences". www.kungahuset.se (İngilizce). 23 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2023.
Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]- İsveç temel yasalarının ve Riksdag Yasası'nın İngilizce çevirileri
- The Instrument of Government. Stockholm: The Riksdag. 2012. 16 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2017.
- The Act of Succession. Stockholm: The Riksdag. 2012. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2017.
- The Riksdag Act. Stockholm: The Riksdag. 2014. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2017.
- Bibliyografya
- Larsson, Torbjörn; Bäck, Henry (2008). Governing and Governance in Sweden. Lund: Studentlitteratur AB. ISBN 978-91-44-03682-3.
- Levinovitz, Agneta Wallin (2001). Nils Ringertz (Ed.). The Nobel Prize: The First 100 Years. Imperial College Press and World Scientific Publishing. ISBN 981-02-4664-1. 24 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2020.
- Lewin, Leif (1988). Ideology and Strategy: A Century of Swedish Politics. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0521343305.
- Nergelius, Joakim (2011). Constitutional Law in Sweden. Alphen aan den Rijn: Kluwer Law International BV. ISBN 978-9041134356.
- Petersson, Olof (2010). Den offentliga makten (İsveççe). Stockholm: SNS Förlag. ISBN 978-91-86203-66-5.
- Roberts, Michael (1992). Gustavus Adolphus. 2nd. Londra: Longman. ISBN 0582090008.
- Truedson Demitz, Jacob (1996). Throne of a Thousand Years. Ludvika & Los Angeles: Ristesson Ent. ISBN 91-630-5030-7.
- Åse, Cecilia (2009). Monarkins makt. Nationell gemenskap i svensk demokrati (İsveççe). Stockholm: Ordfront. ISBN 978-91-7037-416-6.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta İsveç monarşisi ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.- Skattkammaren – the Royal Treasury
- Livrustkammaren – the Royal Armoury (Swedish museum of royal history)
