Şam Devleti
Şam | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1920-1925 | |||||||||||
 Bayrak | |||||||||||
 Fransız Suriye Mandası'nın alt idari bölümleri ve turuncu renkteki Şam Devleti. | |||||||||||
| Tür | 1920-1922 Fransız Suriye Mandası tarafından yönetilen devlet 1922-1925 Suriye Federasyonu devleti (Fransız Suriye Mandası tarafından yönetiliyor) | ||||||||||
| Başkent | Şam | ||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Arapça, Fransızca | ||||||||||
| Tarihî dönem | İki savaş arası dönem | ||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Şam Devleti[1] veya Şam Bölgesi,[2] (Fransızca:État de Damas, Arapça: دولة دمشق, Dawlat-î Dimashq), San Remo Konferansı'ndan sonra, 3 Eylül 1920'de,[3] Fransız general Henri Gouraud tarafından, Kral Faysal'ın kısa süreli monarşisi olan Suriye Arap Krallığı'na son veren,[3] Fransız Suriye ve Lübnan Mandası'nda, mandaya bağlı şekilde kurulan 6 otonom devletten (bölgeden) birisidir.[3]
Fransız Şam Devleti dışında, mandaya bağlı diğer otonom devletler ise, Halep Devleti (1920),[1] Alevi Devleti (1920),[4] Cebel-i Dürzi Devleti (1921),[1] daha sonra Hatay Devleti (1938) olacak olan İskenderun Sancağı (1921)[5] ve sonrasında günümüz Lübnan'nın bağımsızlığını (1946) kazanacağı Büyük Lübnan Devleti (1920) olmuştur.[6]
Kuruluş
[değiştir | kaynağı değiştir]Şam Devleti, Fransız General Henri Gouraud tarafından 3 Eylül 1920'de başkenti Şam olacak şekilde ilan edildi.[3] Yeni devletin ilk devlet başkanı Hakkı el-Azm'dı. Şam Devleti; Humus, Hama ve Asi Nehri Vadisi'nin yanı sıra Şam ve çevresini de kapsıyordu.
Yeni Şam devleti, Osmanlı döneminde Şam Vilayeti'nin bir parçası olan dört kazayı (bucak) yeni Büyük Lübnan Devleti'ni yaratmak için esas olarak Hristiyan olan Lübnan Dağı'na kaybetti. Şam'dan ayrılan bölge bugün Bekaa Vadisi'ne ve Güney Lübnan'a tekabül ediyor. Şam ve daha sonra Suriye, bu toprakların ayrılmasını sürekli olarak protesto etti ve manda dönemi boyunca geri almayı talep etti. Çoğunluğu Müslüman olan bu bölgelerin nüfusu da Şam'dan ayrılmayı protesto etti.
Suriye Federasyonu ve Suriye Devleti
[değiştir | kaynağı değiştir]22 Haziran 1922'de, General Henri Gouraud; Alevi Devleti, Şam Devleti ve Halep Devleti'nin birleştirilerek, Fransız Suriye Mandası'na bağlı, Suriye Federasyonu'nun (Fransızca: 'La Fédération Syrienne) kurulduğunu açıkladı.[3][7]
1924'te Alevi Devleti'nin Suriye Federasyonu'ndan ayrılarak tekrar kendi başına otonom olmasıyla, 2 yıl boyunca devam eden Suriye Federasyonu'nun bozulmasının ilk adımı atıldı.[3]
Kısa süre sonra 1 Aralık 1924'te General Gouraud ve diğer yetkililerin yaptığı düzenlemeler sonrası 1 Ocak 1925'te, Suriye Federasyonu tamamen dağıtıldı ve yerine - Halep Devleti ve Şam Devleti zaman kaybetmeden birleştirilerek - yine Fransız Suriye Mandası'na idari olarak bağlı olan otonom Suriye Devleti kuruldu.[3][8]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| 1921-22 Fransız nüfus sayımına göre Şam Devleti Nüfusunun Genel Dağılımı[9] | |||||||
| Din | Nüfuz | Oran | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Sünni | 447.000 | %75,1 | |||||
| Hristiyan | 67.000 | %11,3 | |||||
| Yabancı | 49.000 | %8,2 | |||||
| Onikici | 9000 | %1,5 | |||||
| İsmaili | 8000 | %1,3 | |||||
| Yahudi | 6000 | %1,1 | |||||
| Alevi | 5000 | %0,8 | |||||
| Dürzi | 4000 | %0,7 | |||||
| Toplam | 595.000 | %100 | |||||
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Fransız Suriye ve Lübnan Mandası
- Alevi Devleti
- Lübnan
- Hatay
- İskenderun (Sancak halinde Fransız yönetiminde bulunmuştur.)
- Hatay Devleti (Daha sonra)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Okur, Mehmet Akif (2009). "Emperyalizmin Ortadoğu Tecrübesinden Bir Kesit: Suriye'de Fransız Mandası" (PDF). Yesevi Yayınları. s. 142. 13 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi17 Haziran 2012.
- ^ Duran, Yusuf (2007). "İskenderun Sancağı'nda Fransız mandası (1920-1936)". Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü - Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi. s. 43. 18 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi17 Haziran 2012.
- ^ a b c d e f g "Suriye Tarihi Kronolojisi". 31 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2012.
- ^ Duran, Yusuf (2007). "İskenderun Sancağı'nda Fransız mandası (1920-1936)". Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü - Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi. s. 61. 18 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi17 Haziran 2012.
- ^ Duran, Yusuf (2007). "İskenderun Sancağı'nda Fransız mandası (1920-1936)". Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü - Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi. s. 176. 18 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi17 Haziran 2012.
- ^ Duran, Yusuf (2007). "İskenderun Sancağı'nda Fransız mandası (1920-1936)". Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü - Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi. s. 42. 18 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi17 Haziran 2012.
- ^ Okur, Mehmet Akif (2009). "Emperyalizmin Ortadoğu Tecrübesinden Bir Kesit: Suriye'de Fransız Mandası" (PDF). Yesevi Yayınları. s. 152. 13 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi17 Haziran 2012.
- ^ "Fransız Suriye ve Lübnan Mandası İdari ve Politik Gelişim Süreci (1920-1946) - PDF" (PDF). 26 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Haziran 2012.
- ^ E. J. Brill's first encyclopaedia of Islam, 1913-1936, Volume 2, page 301
| Devletler |  | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Çatışmalar | |||||
| Anlaşmalar |
| ||||
| Kişiler |
| ||||