1460'lar
| Binyıllar: | 2. binyıl |
|---|---|
| Yüzyıllar: | |
| Onyıllar: | |
| Yıllar: |
1460'lar 1 Ocak 1460 günü başlayıp 31 Aralık 1469 günü sona eren Jülyen Takvimi'nin on yılıdır.
Olaylar
1460
- Ekim - Amasra ve Tosya Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedildi.
- Mora Despotluğu dağıldı (kuruluşu 1349).
- Fatih Sultan Mehmet tarafından Kapalıçarşı yaptırıldı.
- İsviçre'de Basel Üniversitesi kuruldu.
1461
- Fatih Sultan Mehmed, Trabzon'u fethetti (Trabzon İmparatorluğu'nun sonu).
- Candaroğulları Beyliği dağıldı (kuruluşu 1291).
1462
- 27 Mart - Çar III. İvan, Rusya tahtına çıktı.
- Eylül - Midilli'nin Fethi gerçekleşti.
1463
- 26 Mart – II. Mehmed'in emriyle son Trabzon imparatoru David Kommenos, oğulları Basil, Manuel ve Georgios ile yeğeni Aleksios'la birlikte Edirne'de tutuklanarak Osmanlı devletini yıkmak için komplo kurmak suçlamasıyla hapse atıldı.
- 3 Nisan – İshakoğlu İsa Bey komutasındaki Osmanlı ordusu, Yunanistan'da bulunan ve Venedik toprağı olan Argos kasabasını ele geçirdi. Avrupa devletleri Osmanlı İmparatorluğu'nun fetihlerini İtalyan yarımadasına genişletmesinden korkmaya başladı.
- 19 Mayıs – Ključ Muharebesi (1463): Veli Mahmud Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu Babovac şehrini kuşattı. Kuşatma başlarken Bosna Kralı Stephen Jajce kalesine sığındı.
- 25 Mayıs – Bosna Krallığı, son hükümdar olan Kral Stjepan Tomaşeviç'in Sultan II. Mehmed'in emriyle yakalanıp idam edilmesiyle Osmanlı İmparatorluğu'nun eline geçti. Benedetto Dei'nin tarihine göre, idamı bizzat sultan gerçekleştirdi.
- 28 Temmuz – Venedik Cumhuriyeti, Osmanlı İmparatorluğu'na savaş ilan etti.
- 20 Ağustos – Venedik Cumhuriyeti, Arnavutluk ile 1448 tarihli barış antlaşmasını yenileyerek, Venedik ile Osmanlılar arasında yapılacak herhangi bir antlaşmanın Arnavutluk'un bağımsızlığını garanti altına alacağını taahhüt etti. Değiştirilen antlaşma ayrıca, Arnavutluk'u korumak için Venedik donanması gemilerinin Adriyatik Denizi'nde bulunmasını ve Arnavutlar için Venedik'te sığınma hakkını garanti altına aldı.
- 12 Eylül - Papa II. Pius, tüm Hristiyanları Osmanlı'ya karşı bir haçlı seferine katılmaya çağırdı.
- 22 Ekim – Papa II. Pius, en az altı ay boyunca Osmanlı'ya karşı bir haçlı seferine katılan veya onu desteklemek için bağışta bulunan tüm Hristiyanlara af teklif eden Ezechielis prophetae adlı papalık fermanını yayınladı.
- 1 Kasım – Trabzon'un son imparatoru David Komnenos, Sultan II. Mehmed'in emriyle Osmanlı tarafından tutuklanmasından iki yıl sonra, oğulları Basil ve Manuel ile kızı Anna (sultanın cariyesiydi) Konstantinopolis'te başı kesilerek idam edildi.
- 27 Kasım – Arnavutluk hükümdarı İskender Bey, Osmanlı'ya savaş ilan etti ve Ohri yakınlarında Osmanlı birliklerine karşı saldırı başlattı.
1464
1465
- Kazak Hanlığı, Kerey Han (Kerey Xan) tarafından kuruldu (dağılışı 1847).
- Kaheti Krallığı kuruldu (dağılışı 1762).
- Fransa Kralı XI. Louis ile kendisi için bir krallık kurma hedefli güçlü yerel yönetici Burgonya Dükü olan I. Charles arasında Essonne'da, bir şato önünde bulunan ova üzerinde meydan savaşı gerçekleşti.
- Gürcü Krallığı'nın son hükümdarı VIII. George tahttan indirildi.
- Fes Ayaklanması gerçekleşti. Ebu Muhammed Abdulhak öldürüldü, Meriniler hanedanı sona erdi.
- Dulkadiroğulları Beyliği'nde Şah Budak Bey'ın hükümdarlık dönemi başladı.
- Topkapı Sarayı'nın yapımına başlandı (tamamlanması 1478).
- İstanbul Murat Paşa Camii'nin inşasına başlandı.
- 1335 yılında "Tekkebağ Köyü" olarak kurulan yerleşim yeri Erenköy olarak değiştirildi.
1466
- Arvanid Sancağı, Elbasan Kalesi'nin inşa edilmesinden sonra Avlonya ve Elbasan olmak üzere iki sancağa ayrıldı.
- Almanca basılan ilk İncil olan Mentelin İncili yayınlandı.
- İlk gözlük mağazası Strazburg'da açıldı.
1467
1468
1469
- 4 Şubat – Azerbaycan'da yapılan Karabağ Muharebesi'nde, Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan komutasındaki birlikler, Ebu Said Mirza yönetimindeki Semerkand Timurlularını kesin bir yenilgiye uğrattı. Mirza esir alındı ve dört gün sonra 8 Şubat'ta idam edildi.
- 24 Mart - Ebu Said Mirza'nın Karabağ Savaşı'nda öldürülmesinin ardından Timurlular lideri Hüseyin Baykara, Herat'ı (günümüzde Afganistan) ele geçirip kendini hükümdar ilan etti.
- Karakoyunlu Devleti dağıldı (kuruluşu 1380).
Önemli insanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- I. Charles (Cesur) (1433–1477), Burgonya Dükü, hükümdarlığı 1467–1477
- Fransalı Jean Fouquet (1420–1481), ressam
- II. Francis (1433–1488), Brittany Dükü, r. 1458–1488
- Tibetli Gendun Drup (1391–1474), Birinci Dalai Lama
- Portekizli Diogo Gomes (1420–1485), denizci, kaşif ve yazar
- Mainzlı Johannes Gutenberg (1395?–1468), matbaacı ve hareketli tip baskı makinesinin mucidi
- Portekizli Gemici Henrique (1394–1460), Portekiz prensi ve keşiflerin hamisi
- Gallerli William Herbert (1423–1469), York yanlısı asilzade
- İngiltereli Sir Thomas Malory (1405?–1471), asker, Parlamento üyesi, siyasi tutuklu ve Le Morte d'Arthur'un yazarı
- İngiltereli Richard Neville (1428–1471), soylu, yönetici ve askeri komutan
- Moralı Dimitrios Paleologos (1407–1470), Bizans Prensi ve Mora Despotu
- Moralı Thomas Paleologos (1409–1465), Bizans Prensi ve Mora Despotu
- III. Filip (İyi) (1396–1467), Burgonya Dükü, hükümdarlığı 1419–1467
- Richard Plantagenet, Gloucester Dükü (1452–1483), İngiliz Prensi, Yorklu komutan ve geleceğin İngiltere Kralı
- Richard Plantagenet, İngiltere'nin 3. York Dükü (1411-1460), asilzade, askeri komutan ve İngiltere Tahtı'na Yorklu hak iddia eden kişi
- IV. Mar Shimun, Doğu Asur Kilisesi Patriği (Patrikhane o zamanlar Musul'da bulunuyordu), 1437-1497 yılları arasında görev yaptı
- Tlacaelel (1397-1487), Aztek İmparatorluğu'nun Tlacochcalcatl'ı
- Gallerli Jasper Tudor (yaklaşık 1431–1495), asilzade ve maceracı
- Gallerli Owen Tudor (yaklaşık 1400–1461), İngiliz Kralları sarayında asker ve saray mensubu
- Floransalı Andrea del Verrocchio (1435–1488), ressam, heykeltıraş ve kuyumcu
Doğumlar
1460
- XII. Muhammed, Gırnata Emirliği'nin son hükümdarı (ö. 1533)
- Alemşah Halime Begüm, Safevi Devleti'nin kurucusu Şah İsmail'in annesi (ö. 1522 / 1523)
- Gezici vaiz Pian di Meleto, Rönesans dönemi İtalyan ressam (ö. 1549)
- Juan de la Cosa, İspanyol haritacı, fatih ve kâşif (ö. 1510)
- Juan Ponce de León, İspanyol konkistador (ö. 1521)
- Konstanty Ostrogski, Litvanya Büyük Dükalığı'nın bir prens ve generali (ö. 1530)
1461
- 5 Ağustos - I. Alexander Jagiellon, Litvanya Büyük Dükası, Polonya kralı (ö. 1506)
- tarihi bilinmeyen
- Ahmet Kazani, din bilgini (ö. 1542)
1462
- 27 Haziran - XII. Louis, Fransa kralı (ö. 1515)
- 19 Kasım - İmparator Go-Kashiwabara, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 104. imparatoru (ö. 1526)
- tarihi bilinmeyen
- Pietro Lando, Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 78'inci düka (ö. 1545)
1463
- 24 Şubat – Giovanni Pico della Mirandola, İtalyan filozof (ö. 1494)
- 20 Ekim veya 29 Ekim – Alessandro Achillini, İtalyan filozof (ö. 1512)
- Saturnino Gatti, İtalyan Rönesans dönemi ressamı ve heykeltıraşı (ö. 1518)
1464
- Philippe Villiers de L'Isle-Adam, Hospitalier Şövalyeleri'nin üyesi olan şövalye (ö. 1534)
1465
- 11 Aralık - Ashikaga Yoshihisa, Ashikaga şogunluğunun dokuzuncu şogunu (ö. 1489)
- tarihi bilinmeyen
- I. Mehmed Giray, Kırım Hanlığı hükümdarı (ö. 1523)
- Ahmed Sultan, II. Bayezid'in Amasya valisi olan oğlu (ö. 1513)
- Pîrî Reis, Dünya haritaları ve Kitab-ı Bahriye adlı denizcilik kitabıyla tanınan Osmanlı Türk'ü denizci ve kartografı (ö. (1554)
- Vittore Carpaccio, İtalyan asıllı Venedik Rönesansı ekolüne bağlı ressam (ö. 1526)
1466
- 11 Şubat - Yorklu Elizabeth, VII. Henry'nin karısı, VIII. Henry'nin annesi, IV. Edward'ın kızı, III. Richard'ın yeğeni ve V. Edward'ın kızkardeşi (ö. 1503)
- 9 Eylül - Ashikaga Yoshitane, Ashikaga şogunluğunun 10. şogunu (ö. 1523)
- 28 Ekim - Desiderius Erasmus, Kuzey Avrupa Rönesansı'nın önemli ustası ve klasik edebiyat araştırmacısı, hümanist bilgin ve ilahiyatçı (ö. 1536)
- 30 Kasım - Andrea Doria, Cenevizli amiral ve condottieri (ö. 1560)
- tarihi bilinmeyen
- II. Montezuma, Aztek kralı (ö. 1520)
- Alonso de Ojeda, İspanyol denizci, kaşif, vali ve istilacı (ö. 1515)
- Mehmed Gazzâlî, Osmanlı müderris, müellif (ö. 1531)
1467
- 1 Ocak - I. Zygmunt, Jagiellon Hanedanı üyesi Lehistan kralı, Litvanya Büyük Dükü (ö. 1548)
- 26 Ocak - Guillaume Budé, Fransız hümanist (ö. 1540)
- tarihi bilinmeyen
- Pedro Álvares Cabral, Brezilya'nın kâşifi olarak kabul edilen Portekizli denizci (ö. 1526)
- Şehzade Korkut, Sultan II. Bayezid'in şehzadesi ve Yavuz Sultan Selim'in ağabeyi (ö. 1513)
1468
- 29 Şubat - III. Paulus, papa (ö. 1549)
- tarihi bilinmeyen
- Ahmed Karahisari, Osmanlı hattatı (ö. 1556)
- Francesco Donato, Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 79. düka (ö. 1553)
- Rodrigo de Bastidas, İspanyol kâşif ve fatih (ö. 1527)
1469
- 15 Nisan - Guru Nanak, Sihlerin ilk gurusu (ö. 1539)
- 3 Mayıs - Niccolò Machiavelli, tarih ve politika biliminin kurucusu sayılan Floransalı düşünür, devlet adamı, askerî stratejist, şair ve oyun yazarı (ö. 1527)
- 15 Mayıs - Kemalpaşazâde veya İbn-i Kemal, Osmanlı Şeyhülislamı (ö. 1534)
- 10 Ekim - Yavuz Sultan Selim, 9. Osmanlı padişahı, 88. İslam halifesi (ö. 1520)
- tarihi bilinmeyen
- Bediüzzaman Mirza, Timurlar Devleti'nin son hükümdarı (ö. 1515)
- Vasco da Gama, Avrupa'nın en başarılı kaşiflerinden, Avrupa'dan çıkıp doğrudan Hindistan'a giden ilk kişi olarak bilinen Portekizli denizci (ö. 1524).
Ölümler
1460
- 3 Ağustos - II. James, İskoçya kralı (d. 1430)
- 13 Kasım - Gemici Henrique, Portekiz prensi (d. 1394)
- tarihi bilinmeyen
- Fahreddin-i Acemi, Osmanlı Devleti şeyhülislamı, din alimi, müderris
- Hamza Bey, İstanbul'un Fethi sırasında Osmanlı donanmasına komuta eden Kaptan-ı Derya
1461
- 22 Temmuz - VII. Charles, Fransa Kralı (d. 1403)
- tarihi bilinmeyen
- Domenico Veneziano, İtalyan erken rönesans dönemi ressamı (d. 1410)
- İnal, Mısır Memlûk Sultanı (d. 1380)
1462
- 27 Mart - II. Vasili, Moskova büyük prensi (d. 1415)
- tarihi bilinmeyen
- II. Esen Buğra, Moğalistan hanı
1463
- 1 Kasım - David Megas Komnenos, Trabzon İmparatorluğu'nun son imparatoru (d. y. 1408)
- tarihi bilinmeyen
1464
- 23 Şubat - İmparator Zhengtong, Çin'in Ming Hanedanı'nın altıncı ve sekizinci imparatoru (d. 1427)
- 18 Haziran - Rogier van der Weyden, Flaman ressam (d. 1399 / 1400)
- 1 Ağustos - Cosimo de' Medici, Medici Bankası'nın ikinci kurucusu olarak da bilinen Floransa'da yaşamış bankacı ve siyasetçi (d. 1389)
- 14 Ağustos - II. Pius, papa (d. 1405)
- tarihi bilinmeyen
- II. İbrahim, Karamanoğulları beyi
- Pir Bahaeddin Erzincanî
1465
- 12 Mayıs - Thomas Paleologos, Mora Despotu (d. 1409)
- Ağustos - II. Abdülhak, Fas Sultanı (d. 1419)
- tarihi bilinmeyen
1466
- Ağustos - I. Hacı Giray, Kırım Hanlığı'nın kurucusu (d. 1397)
- Eylül - Karamanoğlu İshak Bey, Karamanoğulları Beyliği'nin 18. beyi (d. ?)
- 13 Aralık - Donatello, Floransalı Rönesans öncüsü heykeltıraş (d. 1386)
- tarihi bilinmeyen
- Yahyâ-yı Şirvânî, Azeri sufi
1467
1468
- 17 Ocak - İskender Bey, Arnavutların ulusal kahramanı (d. 1405)
- 3 Şubat - Johannes Gutenberg, hareketli parçalar ile yazı baskısını Avrupa'da başlatan matbaacı, yayıncı ve kuyumcu (d. 1398)
- 8 Eylül - Sejo, Joseon Hanedanlığı'nın 7. kralı (d. 1417)
- tarihi bilinmeyen
- Ebü'l-Hayr Han, Özbek hükümdar (d. 1412)
- Sabuncuoğlu Şerefeddin, Osmanlı döneminde tıp alanında önemli eserler vermiş Türk hekim ve cerrah, ilk Türkçe cerrahi eserin sahibi (d. 1385)
1469
- 8 Ekim - Fra Filippo Lippi veya Lippo Lippi, Erken rönesans dönemi İtalyan ressam (d. 1406).
- 31 Aralık - Yejong, Joseon Krallığı'nın sekizinci kralı (d. 1450)
- tarihi bilinmeyen
- Ebu Said Mirza, Timurlular hükümdarı (d. 1424)
- Eşrefoğlu Abdullah Rûmî, Türk şair, mutasavvıf
- Niccolò de' Conti, Venedikli tüccar ve gezgin (d. 1385)
