1540'lar
| Binyıllar: | 2. binyıl |
|---|---|
| Yüzyıllar: | |
| Onyıllar: | |
| Yıllar: |
1540'lar, 1 Ocak 1540 günü başlayıp 31 Aralık 1549 günü sona eren onyıldır.
Olaylar
1540
- Osmanlı İmparatorluğu Avusturya'yı ele geçirdi.
- Budin Kuşatması gerçekleşti.
1541
- Budin Kuşatması, Osmanlı zaferi ile sona erdi ve Budin Eyaleti kuruldu.
- Cezayir Deniz Seferi, Osmanlı zaferi ile sona erdi.
1542
- 28 Ağustos - Wofla Muharebesi gerçekleşti.
- Roma Engizisyonu, protestanlıkla mücadele etmek amacı ile Papa III. Paulus tarafından kuruldu.
- İrlanda Krallığı kuruldu.
- Peru Kral Vekilliği kuruldu.
1543
- 8 Ağustos - Estergon Kuşatması sonucu Estergon Kalesi, Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu tarafından fethedildi.
- 20 Ağustos - Nice Kuşatması gerçekleşti.
- Nikolas Kopernik'in başyapıtı olan Göksel Kürelerin Devinimleri Üzerine adlı eseri ilk kez basıldı.
1544
1545
- Osmanlı ve Gürcü orduları arasında Sohoista Muharebesi gerçekleşti.
1546
- 15 Aralık - Osmanlı İmparatorluğu tarafından Basra'nın fethi gerçekleşti.
- Barbaros Hayreddin Paşa'dan sonra Sokollu Mehmet Paşa, Kaptan-ı Derya görevine getirildi.
- Cambridge'de Trinity College kuruldu.
1547
- Rusya Çarlığı (1547 - 1917) kuruldu.
- 28 Ocak - VI. Edward babası İngiltere Kralı VIII. Henry'nin ölümü üzerine İngiltere Kralı oldu.
1548
- 25 Ağustos - Osmanlı Padişahı I. Süleyman Van'ı Safevîlerden Osmanlı egemenliğine aldı. Van Kuşatması
1549
Doğumlar
1540
- 3 Haziran - II. Karl, Avusturya Arşidükü (ö. 1590)
- 18 Temmuz - II. János ya da János Zsigmond Zápolya, Erdel voyvodası, Transilvanya ve Macaristan Kralı (ö. 1571)
- tarihi bilinmeyen
- Cenâbî Mustafa Efendi, Osmanlı tarihçisi (ö. 1590 / 1591)
- Francis Drake, İngiliz korsan, denizci, kâşif, köle taciri, mühendis ve politikacı (ö. 1596)
- François Viète, Fransız matematikçi (ö. 1603)
- Joseph Justus Scaliger, İtalyan asıllı Fransız tarihçi (ö. 1609)
1541
- 25 Mart - I. Francesco de Medici, Toskana Büyük Dükü (ö. 1587)
- 28 Nisan - Gelibolulu Mustafa Âlî, Osmanlı şair, yazar ve tarihçi (ö. 1600)
- tarihi bilinmeyen
- Aziz Mahmud Hüdayi, Celvetiyye tarikatının kurucusu, veli (ö. 1628)
- El Greco, Maniyerist ressam, heykeltıraş ve mimar (ö. 1614)
1542
- 1 Ekim - Álvaro de Mendaña de Neira, İspanyol denizci (ö. 1595)
- 14 Ekim - Ekber Şah, 3. Babür İmparatoru (ö. 1605)
- 8 Aralık - Mary Stuart, İskoçya Kraliçesi (ö. 1587)
- tarihi bilinmeyen
- Hattori Hanzō, Japon Sengoku döneminin ünlü samuray ve ninja ustası (ö. 1596)
1543
- 31 Ocak - Tokugawa Ieyasu, Orta Çağ Japonya'sının en önemli shōgunlarından biri (ö. 1616)
- 1 Nisan - François de Bonne de Lesdiguières, Fransız general (ö. 1626)
- 21 Ağustos - Giovanni Bembo, Venedik Cumhuriyeti'nde "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 92. düka (ö. 1615)
- tarihi bilinmeyen
- Ayşe Hümaşah Sultan, Mihrimah Sultan ile Rüstem Paşa'nın kızı (ö. 1594)
- Şeref Han, Kürt devlet adamı ve tarihçi (ö. 1603)
1544
- 19 Ocak - II. François, Fransa Kralı, İskoçya Kraliçesi Mary Stuart'ın eşi (ö. 1560)
- 24 Mayıs - William Gilbert, İngiliz doktor, fizikçi ve doğa filozofu (ö. 1603)
- tarihi bilinmeyen
- Gevherhan Sultan, II. Selim'in kızı, Piyale Paşa'nın eşi ve III. Murad'ın kızkardeşi (ö. 1587'den sonra)
- Hasan Kâfî el-Akhisârî, Osmanlı Boşnak yazar (ö. 1616)
- Mariya Temryukovna, ilk Rus çarı IV. İvan'ın ikinci eşi (ö. 1569)
- Şah Sultan, Osmanlı Padişahı II. Selim ile hasekisi Nurbanu Sultan'ın kızı (ö. 1577)
1545
- Mart - Gaspare Tagliacozzi, İtalyan cerrah (ö. 1599)
- 28 Nisan - Yi Sun-sin, Joseon Hanedanı döneminde yaşamış bir Koreli amiral (ö. 1598)
- tarihi bilinmeyen
- Esmehan Sultan, II. Selim ile hasekisi Nurbanu Sultan'ın kızı (ö. 1585)
- Túpac Amaru, son İnka hükümdarı (ö. 1572)
- Yusuf Sinan Paşa, Osmanlı Sadrazamı (ö. 1606)
1546
- 4 Temmuz - III. Murad, 12. Osmanlı padişahı (ö. 1595)
- 14 Aralık - Tycho Brahe, Danimarkalı simyacı, matematikçi, astronom ve astrolog (ö. 1601)
- tarihi bilinmeyen
- Ebülmeyamin Mustafa Efendi, Osmanlı müderris, kadı, kazasker ve şeyhülislam (ö. 1606)
1547
- 29 Eylül - Miguel de Cervantes, İspanyol yazar (ö. 1616)
1548
- ? - Giardano Bruno, İtalyan filozof (ö. 1600).
Ölümler
1540
- 23/24 Nisan - İbrâhim Gülşenî, mutasavvıf ve şair
- 22 Mayıs - Francesco Guicciardini, İtalyan tarihçi, diplomat ve devlet adamı (d. 1483)
- 22 Temmuz - I. János veya János Zápolya, Erdel voyvodası, Macaristan Kralı (d. 1487)
- 28 Temmuz - Thomas Cromwell, Kral VIII. Henry döneminde İngiltere Parlamento Şansölyesi, İngiltere Kilisesi'nin Kral VIII. Henry 'den sonra en yetkili yöneticisi (d. 1485)
- 23 Ağustos - Guillaume Budé, Fransız hümanist (d. 1467)
- 14 Kasım - Rosso Fiorentino, İtalyan ressam (d. 1494)
- tarihi bilinmeyen
- Taçlı Begüm, Safevî Devleti Şahı I. İsmail'in eşi ve Elkas Mirza'nın annesi
1541
- 26 Haziran - Francisco Pizarro, Peru'daki İnka topraklarını ele geçiren İspanyol işgalci komutan (d. 1471 / 1476)
- 1 Eylül - Gül Baba, Bektaşi Babası, derviş ve şair
- 24 Eylül - Paracelsus ya da Phillipus Theophratus Bombastus von Hohenheim, İsviçreli doktor ve kimyager (d. 1493)
- 18 Ekim - Margaret Tudor, Kral VII. Henry ve Yorklu Elizabeth'in kızı, VIII. Henry ve Mary Tudor'un ablası (d. 1489)
- 24 Aralık - Andreas Karlstadt, Protestan Reformu döneminde yaşamış, Alman Hristiyan teolog (d. 1486)
- tarihi bilinmeyen
- Gazi Hüsrev Bey, Kanuni Sultan Süleyman devrinde Bosna'da uzun süre görev yapan sancak beyi (d. 1480)
- Johann Georg Faust, Alman simyacı ve doktor (d. 1480)
- Kara Davud, Osmanlı dönemi bilim insanı
1542
- 13 Şubat - Catherine Howard, İngiltere Kraliçesi ve Kral VIII. Henry'nin 5. eşi (d. 1520 - 1525)
- 15 Temmuz - Lisa del Giocondo, İtalyan Rönesansı sırasında Leonardo da Vinci tarafından Mona Lisa adıyla tablosu yapılan, Floransa'da yaşayan Gherardini ailesinin bir üyesi (d. 1479)
- 29 Ağustos - Cristóvão da Gama, Portekizli denizci ve asker (d. 1516)
- 16 Eylül - II. Diego de Almagro, Panamalı suikastçı (d. 1520)
- 11 Ekim - Sir Thomas Wyatt, İngiliz diplomat ve lirik şair (d. 1503)
- 14 Aralık - V. James, İskoçya kralı (d. 1512)
- tarihi bilinmeyen
- Ahmet Kazani, din bilgini (d. 1461)
- Girolamo Aleandro, baş papazlık yapmış İtalyan din adamı (d. 1480)
- Hernando de Soto, İspanyol gezgin (d. 1496 / 1497)
- Pedro Reinel, Portekizli kartograf
1543
- 3 Ocak - Juan Rodríguez Cabrillo, İspanyol-Portekizli kâşif (d. 1499)
- 13 Şubat - Johann Eck, Protestan Reformu döneminde yaşamış, Katoliklik savunucusu Alman Hristiyan teolog (d. 1486)
- 24 Mayıs - Nikolas Kopernik, Güneş Sistemi'nin tarifini yapmış, gezegenlerin güneşin merkezde olduğu sabit yörüngeler üzerinde hareket ettiğini kabul eden günmerkezlilik yasasını savunmuş matematik, astronomi ve harita bilgini (d. 1473)
- 19 Temmuz - Mary Boleyn, Anne Boleyn'in kardeşi, Kral VIII. Henry'nin metresi (d. 1499)
- 6 Kasım - Şehzade Mehmed, Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman ile eşi Hürrem Sultan'ın ilk oğlu (d. 1521)
- tarihi bilinmeyen
- III. Mütevekkil, Abbasi soyundan gelen son İslam halifesi
- Ahmad Gran, Etiyopya'yı egemenliği altına almış bir İslam hareketinin önderi (d. y. 1506)
- Ali Vasi Çelebi, Türk yazar ve hattat
- Hans Holbein, Alman ressam (d. 1497)
- Malkoçoğlu Yahyapaşazade Bali Bey ya da Malkoçoğlu, Kanuni Sultan Süleyman dönemi akıncılarından
1544
- 25 Eylül - Valerius Cordus, Eteri bulan Alman psikolog ve botanikçi (d. 1515)
- 29 Kasım - Jungjong, Joseon Krallığı'nın 11. kralı (d. 1488)
1545
- 23 Mayıs - Şir Şah, Surîler hükümdarı (d. 1473)
- 8 Ağustos - Injong, Joseon Kralı (d. 1515)
- 22 Ağustos - Charles Brandon, Suffolk Dükü (d. 1484)
- Eylül - Hans Baldung, Alman ressam (d. 1484)
- 9 Kasım - Pietro Lando, Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 78'inci düka (d. 1462)
- tarihi bilinmeyen
- Alejo Fernández, İspanyol ressam (d. 1475)
- Divane Hüsrev Paşa, Osmanlı devlet adamı
1546
- 18 Şubat - Martin Luther, Alman keşiş, teolog, üniversite profesörü, Protestanlığın babası (d. 1483)
- 4 Temmuz - Barbaros Hayreddin Paşa, Osmanlı Devleti tarihinin ünlü Türk denizcilerinden, Akdeniz'de Osmanlı egemenliğini pekiştiren Kaptan-ı Derya (d. 1478)
- 1 Ağustos - Pierre Favre, Savoie asıllı katolik din adamı - Cizvitler'in tarikatının kurucularındandı (d. 1506)
- 12 Ağustos - Francisco de Vitoria, İspanyol sömürgeciliğine karşı Amerika Yerlilerinin haklarını savunan ve haklı savaş kavramını daraltmaya çalışan İspanyol ilahiyatçı (d. y. 1486)
- 1 Kasım - Giulio Romano, İtalyan ressam (d. y. 1499)
- Kasım - Francisco de Orellana, İspanyol kâşif ve fatih (d. 1511)
- tarihi bilinmeyen
- IV. Petru Rareș, Boğdan Voyvodası (d. 1487)
- Zâtî, Divan Edebiyatı şairi (d. 1471)
1547
- 28 Ocak - VIII. Henry, İngiltere Kralı (d.1491)
- 2 Aralık - Hernán Cortés, İspanyol denizci (d.1485)
1548
- 1 Nisan - I. Zygmunt, Jagiellon Hanedanı üyesi Lehistan kralı; Litvanya Büyük Dükü (d. 1467)
1549
- 21 Aralık - Marguerita de Navarre, Fransız Rönesans yazarı ve Kral I. Francis'in kardeşi (d. 1492)
