650'ler
| Binyıllar: | 1. binyıl |
|---|---|
| Yüzyıllar: | |
| Onyıllar: | |
| Yıllar: |
650'ler, 1 Ocak 650 günü başlayıp 31 Aralık 659 günü sona eren onyıldır.
Olaylar
650
- Hırvatlar ve Sırplar, Balkanlara göç etti .
- Hazar Kağanlığı, Dinyeper'den Hazar Denizi'ne kadar uzanır ve Hazar kıyısında İtil şehrini başkent yapar. Kuzeye doğru Volga'nın kaynaklarına kadar uzanır. Yöneticileri, görünüşe göre hem Müslümanlardan hem de Hıristiyanlardan bağımsızlıklarını iddia etmek için Yahudi dinini kabul ediyor (yaklaşık tarih).
- Abdurrahman bin Rabia komutasındaki bir Raşidun ordusu, Balanjar (Kuzey Kafkasya) şehri yakınlarında Hazarlar tarafından yok edildi. Savaş sırasında her iki taraf da birbirine karşı mancınık kullandı (yaklaşık tarih).
651
İran
[değiştir | kaynağı değiştir]- Pers Kralı III. Yezdigirt, Merv yakınlarındaki bir değirmenci kulübesinde müritleri tarafından öldürüldü ve hem Arap fethine karşı Pers direnişini hem de Sasani İmparatorluğu'nu sona erdirdi.
Arap Halifeliği
[değiştir | kaynağı değiştir]- Abdullah bin Amir komutasındaki Raşidun ordusu Afganistan'ı işgal eder ve Horasan'daki (modern İran) ana kaleleri ele geçirir. Müslüman Araplar, barışçıl bir şekilde teslim olan Belh ve Herat şehirlerini işgal eder.
- Sad bin Abi Vakkas liderliğindeki bir elçilik, denizaşırı bir yoldan başkent Chang'an'a varır. İlk Çin camisinin kurulmasını emreden İmparator Gao Zong tarafından karşılanırlar.
- Kuran, Halife Osman ibn Affan tarafından günümüzdeki biçiminde derlendi. Metin, kopyalarının yapıldığı ve Arap dünyasının şehir merkezlerinde ilan edildiği model haline gelir.
652
- Büyük Vahşi Kaz Pagodası, Tang hanedanlığı zamanında yapıldı.
- Arap-Bizans savaşları: Abdullah ibn Sa'ad komutasındaki bir Arap filosu, İskenderiye kıyılarında Bizans filosunu (500 gemi) yendi.
- Dongola Kuşatması: Abdullah ibn Sa'ad komutasındaki bir Raşidun ordusu (5.000 erkek), Makuria Krallığı'nda (modern Sudan) Dongola'yı kuşattı.
- Osman ibn Affan, Mısır'daki Hıristiyan Nübyeliler ile Müslümanlar arasında altı asır süren bir antlaşma yaptı.
- Muhammed'in sahabisi Abdurrahman bin Avf, ölümünde (yaklaşık tarih) 30.000 köleyi azat etti.
653
Bizans İmparatorluğu
[değiştir | kaynağı değiştir]- İmparator II. Constans, Suriye valisi Muaviye ile yaptığı ateşkesin ardından Ermenistan'ı gönüllü olarak Araplara teslim etti. Muaviye Ermenilere fiili özerklik verir ve nakharar Theodor Rshtuni'yi Ermenistan'ın hükümdarı olarak atar.
- Muaviye, Rodos Heykeli'nin (Antik Dünyanın Yedi Harikasından biri) dağınık parçalarını alarak ve madeni para yapmak için bronz hurdayı yok ettiği Suriye'ye geri göndererek Rodos'a bir baskın düzenler.
654
- İslam Devleti orduları Rodos'u fethetti
655
- Zâtüssavârî Muharebesi gerçekleşti.
656
- 7 Kasım - Cemel Savaşı gerçekleşti.
- Ali bin Ebu Talib halife oldu.
657
- Sıffın Savaşı gerçekleşti.
658
- İmparator II. Constans, Balkan Yarımadası'na bir sefer düzenledi ve Makedonya'da Avarları yenilgiye uğrattı. Geçici olarak Bizans egemenliğini yeniden tesis etti ve bir kısmını Raşidun Halifeliğine karşı savaşmak üzere Anadolu'ya yerleştirdi.
- İslam orduları, Erivan şehrini ele geçirdi.
659
- Arap-Bizans Savaşı: İmparator II. Constans, Raşidin Halifeliği ile bir barış anlaşması imzaladı. Bu anlaşmayı savunmasını güçlendirmek için kullandı ve Bizans'ın Ermenistan üzerindeki kontrolünü sağlamlaştırdı. Constans, Anadolu'daki bölgesel komutayı bölen temaları kurdu.
- Constans II, oğlu Herakleios'u kardeşi Tiberius ile birlikte ortak imparator (Augustus) rütbesine yükseltti.
- Nehrevan Muharebesi: Irak'taki Nehrevan şehrinde halife Ali bin Ebu Talib ile Hariciler arasında gerçekleşti.
- Batı Göktürk Kağanlığı, Çin yönetimi altına girdi.
Doğumlar
652
- IV. Konstantinos, Bizans imparatoru (ö. 685)
653
- Kâsım bin Muhammed, Ebu Bekir'in torunu (ö. 721/725 civarı)
- Tâvûs bin Keysân, Fars müfessir, muhaddis ve düşünür (ö. 724)
655
- Papa VI. Ioannes (ö. 705)
659
- Zeynelâbidîn, İslam peygamberi Muhammed'in torunu olan Hüseyin'in oğullarından biri (ö. 713)
Ölümler
651
- III. Yezdicerd, Sasani İmparatorluğu'nun yirmi dokuzuncu ve son kralı
- Aşina Po-luo-men, Doğu Göktürk Kağanlığı'nın son kağanı olan İl Kağan'ın oğlu (d. 610)
- Ériş Kül Kağan, Batı Göktürk Kağanı
652
- Abbas bin Abdülmuttalib, sahabe (d. 566)
- Abdurrahman bin Avf, sahabe (d. y. 580)
- Ebu Süfyan, Mekke'nin fethi sırasında Müslüman olmuş olan sahabe (d. 565)
- Ebu Zer el-Gıfârî, İslam'ı ilk kabul eden sahabelerden biri
653
- Abdullah bin Mesud, sahabi ve ilk dönem din alimi
- Yukuk Kağan, Batı Göktürk Kağanlığı'nın son dönemlerinde ülkeye hükmeden Türk kağanı
654
- 24 Kasım - İmparator Kōtoku, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 36. imparatoru (d. 596)
- tarihi bilinmeyen
- Arfaja al-Bariqi, sahabe (d. 598)
- Ubade bin Samit, sahabe (d. 583)
- Ubeyy bin Kâb, sahabe ve ilk dönem müfessir, muhaddis ve fakihlerinden
655
- 16 Ekim - Papa I. Martinus
- Lübabe bint Haris, sahabi (d. 593)
656
- 17 Haziran - Osman bin Affan, Dört Büyük Halife'den üçüncüsü (d. 574/576)
- tarihi bilinmeyen
- Huzeyfe bin Yeman, sahabe
- Selman-ı Farisî, İslamiyet'i kabul eden İran asıllı ilk sahabe (d. 568)
- Talha bin Ubeydullah, sahabe (d. 598)
- Zübeyr bin Avvâm, sahabe (d. 594)
657
- 31 Ekim - II. Clovis, Neustrasya ve Burgonya Kralı (d. 634)
- tarihi bilinmeyen
- Ammar bin Yasir, sahabe (d. 570)
- Veysel Karani, Yemenli Müslüman ve mistik (d. 594)
658
- İl-Kullıg İşbara Kağan, Batı Göktürk Kağanlığı hükümdarı (d. 620'den önce)
- Mâlik el-Eşter, Yemenli Arap komutan
- Muhammed bin Ebû Bekir, Ebu Bekir'in oğlu, Mısır valisi (d. 632)
659
- III. İşoyab, Doğu Asur Kilisesi Katolikosu olarak görev yapmış din adamı