630'lar
| Binyıllar: | 1. binyıl |
|---|---|
| Yüzyıllar: | |
| Onyıllar: | |
| Yıllar: |
630'lar, 1 Ocak 630 günü başlayıp 31 Aralık 639 günü sona eren onyıldır.
Olaylar
630
- 11 Ocak - Mekke'nin Fethi gerçekleşti.
- 21 Mart - İmparator Herakleios, en kutsal Hıristiyan emanetlerinden biri olan Gerçek Haç'ı Kudüs'e iade etti. Hristiyanlar tarafından reddedilen Monotelitizm'i tanıtmaya çalışıyor.
- Herakleios, tüm Yahudilerin Hıristiyan olması gerektiğine dair bir kararname çıkarır; bunu Kudüs çevresinde ve Celile'de bir Yahudi katliamı izler, hayatta kalanlardan bazıları Dera bölgesine kaçar.
- 27 Mart -[1] Yin Dağları'nda meydana gelen Yinshan Muharebesi'nde (陰山之戰 / 阴山之战) Li Ching komutasındaki Tang ordusu İllig Kağan komutasındaki Doğu Göktürk Kağanlığı'nı yendi.[2][3][4]
- Ekim - Tebük Seferi gerçekleşti.
- Huneyn Muharebesi gerçekleşti.
- Taif Seferi gerçekleşti.
- Doğu Göktürk Kağanlığı dağıldı (kuruluşu 581)
631
- İmparator Herakleios, İskenderiye patriği olan Kiros'u Mısır valisi (dioikesis) olarak atadı. Kıpti Hristiyanlara karşı 10 yıllık bir zulüm dönemi başladı.
- Kral II. Hüsrev'in kızı olan Azarmidoht, kız kardeşi Boranduht'un yerine Sasani İmparatorluğu'nun hükümdarı oldu.
- Birkaç ay saltanat sürdükten sonra Azarmidoht'un yerine IV. Hüsrev geçti ve Sasanilerin yeni hükümdarı (şahı) olur.
632
- 27 Ocak - Bir Halkalı Güneş tutulması meydana geldi.
- 23 Şubat - Muhammed, Veda Hutbesini gerçekleştirdi.
- 8 Haziran - Ebu Bekir ilk halife seçildi.
- 16 Haziran - 8 yaşındaki III. Yezdicerd, Sasani İmparatorluğu'nun kralı (şahı) olarak tahta çıktı. Sasani hanedanlığının (İran) son hükümdarı olacaktır.
- Büyük Bulgar Hanlığı kuruldu (dağılışı 668).
- Râşidîn Halifeliği kuruldu (dağılışı 661).
633
- 18 Mart - Arap Yarımadası, Ebû Bekir'in merkezi otoritesi altında birleştirildi. Bu olay, İran'ın fethi ve Sasani Hanedanlığının düşüşüne zemin hazırladı.
- Nisan - Zincirler Muharebesi gerçekleşti.
- Mayıs - Hîre Muharebesi gerçekleşti.
- Ridde Savaşları: Râşidîn Halifeliğiğinin halifesi Ebu Bekir, Necran (Yemen) bölgesinde yaşayan Arap Kinde kabilesine karşı askeri bir sefer başlatır.
- Hristiyan misyonerler Çin'e yerleşmeye başladı. Doğu Süryani Kilisesi'nin piskoposu Alopen, Tang Hanedanlığı'na Nasturi Hristiyanlığı vaaz ediyor.
634
- Ocak - Firaz Muharebesi: Halid bin Velid komutasındaki Râşidîn Halifeliği ordusu (15.000 asker), Mezopotamya'da (Irak) Bizans İmparatorluğu, Pers İmparatorluğu ve Arap Hristiyanların (Halid'in ordusundan en az 10 kat daha büyük) birleşik güçlerini yendi.
- Şubat - Dathin Muharebesi: Yezid bin Ebu Süfyan komutasındaki Raşidun kuvvetleri, Gazze çevresinde Bizans kuvvetlerini yendi. Müslümanların zaferi, Bizans içinde zulüm gören bir azınlık olan yerel Yahudiler tarafından kutlandı.
- Haziran - Karyeteyn Muharebesi gerçekleşti.
- 30 Temmuz - Ecnadeyn Muharebesi: Theodore komutasındaki Bizans kuvvetleri (Müslüman kaynaklara göre 90.000 asker), Beit Shemesh (günümüz İsrail) yakınlarında Raşidun Halifeliği tarafından yenildi. Emesa'da bulunan İmparator Herakleios savaşın sonucunu duyunca Antakya'ya kaçtı.
- Köprü Muharebesi: Bahman Jadhuyih komutasındaki Pers kuvvetleri (10.000 asker) Müslüman Arapları Fırat nehrinde (Kufe yakınlarında) yendi. Fillerin görüntüsü Müslümanları paniğe kaptırdı ve birçoğu öldürüldü. Bahman, kaçan Arap ordusunu takip etmedi.
635
636
- 15-20 Ağustos - Yermük Muharebesi: Hâlid bin Velîd komutasındaki Raşidun Halifeliği'nin ordusu, Bizans İmparatorluğu ordularını kesin bir şekilde yenerek Müslümanların Suriye'yi fethini etkili bir şekilde tamamladı. Bu, askeri tarihin en kesin savaşlarından biri olarak kabul edilecek ve Muhammed'in ölümünden sonra Müslümanların ilk büyük fetih dalgasını başlatacaktır.
- 16-19 Kasım - Kadisiye Muharebesi: Raşidun ordusu, Rüstem Ferruhzâd komutasındaki Sasani kuvvetlerini Kadisiye'de (Güney Mezopotamya) bozguna uğrattı.
- Kasım - Kudüs Kuşatması başladı.
637
- Nisan - Kudüs'ün Fethi gerçekleşti.
- Temmuz-Ekim - Halep Kuşatması gerçekleşti.
- Ekim - Demirköprü Muharebesi gerçekleşti.
- Kadisiye Savaşı sonrasında Tizpon, Dört büyük halife ordusu tarafından ele geçirildi.
638
- Arap-Bizans Savaşı: Halid bin Velid komutasındaki Raşidun ordusu Anadolu'ya girerek güçlü bir Bizans direnişi olmadan Kahramanmaraş, Caesarea Cappadociae, Sebastia ve Malatya (Toros Dağları'nın batısı) şehirlerini fethetti. Arap kuvvetleri Ermenistan'a girerek Ağrı ovasına kadar Edessa ve Amida şehirlerini ele geçirdi.
- Maraş Kuşatması gerçekleşti.
- İli Nehri Antlaşması yapıldı.
- Amvâs Veba Salgını
- Tang Hanedanı Çin'iyle evlilik yoluyla ittifak arayan Tibet İmparatorluğu, Songzhou'ya bir saldırı düzenledi ancak saldırı Çin kuvvetleri tarafından püskürtüldü. Ancak bu saldırı Çin Prensesi Wencheng'in Tibet hükümdarı Songtsän Gampo ile evlenmesiyle sonuçlandı.
639
- 19 Mayıs - Kürşad yani Chieh-she-shuai ve yandaşları Tang imparatoru Tai Tsung'un yaz sarayı Chiucheng Sarayını bastılar.
- 16 Temmuz - Hicretin gerçekleştiği sene 1 kabul edilerek, Hicri takvim oluşturuldu.
Doğumlar
630
- 7 Kasım - II. Konstans, Bizans imparatoru (ö. 668)
- tarihi bilinmeyen
631
- İmparator Temmu, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 40. imparatoru (ö. 686)
632
- Muhammed bin Ebû Bekir, Ebu Bekir'in oğlu, Mısır valisi (ö. 658)
634
- I. Germanos, Rum Ortodoks patriği (ö. 732)
- II. Clovis, Neustrasya ve Burgonya Kralı (ö. 657)
635
- Papa II. Benedictus, papa (ö. 685)
637
- Said bin Müseyyeb, hadis, tefsir ve fıkıh alanında tabiin'in önde gelen müçtehidlerinden biri (ö. 715)
- Muhammed bin Hanefiyye, Ali'nin oğlu (ö. 700)
638
Ölümler
630
- 27 Nisan - III. Erdeşîr, Sasani İmparatorluğu çocuk hükümdarı (d. 621)
- 9 Haziran - Şehrbârâz, Sasani İmparatorluğu hükümdarı
- tarihi bilinmeyen
- Abdullah bin Zülbicâdeyn, sahabe
- I-ch'eng, İmparator Wen'in kızlarından olup Göktürkler ile barışı sağlamak için Yami Kağan ile evlendirilen Sui Hanedanı prensesi
631
- Bağatur Sepi Kağan, Batı Göktürk Kağanı
- Reyhâne bint Zeyd, İslam peygamberi Muhammed'in eşi
- Ümmü Gülsüm bint Muhammed, İslâm peygamberi Muhammed'in kızı
632
- 3 Haziran - Esved el-Ansî, kahin, İslam'a göre sahte peygamber
- 8 Haziran - Muhammed, İslam dininin peygamberi (d. y. 570)
- 5 Ağustos - Fatıma bint Muhammed, İslam peygamberi Muhammed'in kızı, Ali bin Ebu Talib'in eşi
- tarihi bilinmeyen
- VI. Hürmüz, Sasani hükümdarı
- Muhsin bin Ali, Ali bin Ebu Talib ile Fatıma Zehra'nın oğlu
- Müseylime, 7. yüzyılda Arabistan'da peygamberliğini ilan etmiş din kurucusu, İslam'a göre sahte peygamber
633
- Ebû Dücâne, sahabe
- Ebu Huzeyfe, sahabe
634
- 23 Ağustos - Ebû Bekir, İslam peygamberi Muhammed'in sahabesi ve Dört Halife'nin ilki (d. 573)
- tarihi bilinmeyen
- Fadl bin Abbas, sahabe
- İl Kağan, Doğu Göktürk Kağanlığı'nın son hükümdarı
635
- Hind bint Utbe, sahabe
636
- Abdullah bin Ümmü Mektum, sahabe
638
- 12 Ekim - I. Honorius, papa
- 9 Aralık - I. Sergios, Rum Ortodoks patriği
- tarihi bilinmeyen
- Ebu Ubeyde bin Cerrah, sahabe (d. 583)
- Kubrat, Büyük Bulgarya Hanı (d. 584)
639
- 19 Mayıs - Kürşad yani Chieh-she-shuai, Göktürk tigini
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Yıl: 貞觀四年, Ay: 二月, Gün: 甲辰 Academia Sinica 22 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Çince)
- ^ Tang Kitabı, Cilt 3 (Çince)
- ^ Ou-yang Hsiu v.s., Yeni Tang Kitabı, Cilt 93 (Çince)
- ^ Ssu-ma Kuang, Tzu chih t'ung chien, Cilt 193 (Çince)