Çağlayan, Fındıklı
| Çağlayan | |
|---|---|
 | |
 Köyden bir görünüm | |
 Rize'nin konumu | |
  Çağlayan Çağlayan'ın Rize'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Rize |
| İlçe | Fındıklı |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 252 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 509 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0464 |
| İl plaka kodu | 53 |
| Posta kodu | 53740 |
Çağlayan, Rize ilinin Fındıklı ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Çağlayan köyünün eski adı Ab-ı Ulya'dır. Bir Laz köyü olan Ab-ı Ulya, "yukarı dere" anlamına gelir.[4] Köyün adı 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesi ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Âb-ı Ulya (آب علیا) olarak geçer. Bugün Çağlayan Deresi adını taşıyan akarsuyun aşağı kısmında, yine bir Laz köyü olan Ab-ı Süfla (آب سفلا) bulunuyordu. Daha geç tarihte "Abusüfla" biçiminde de yazılan bu köyün adı Aksu olarak değiştirilmiştir. Bu yerleşme günümüzde Fındıklı kasabasının bir mahallesidir.[5][6]
Ab-ı Ulya köyünün bulunduğu Lazistan bölgesi, Antik Çağ'da Kolheti Krallığı'nın sınırları içinde bulunuyordu. Osmanlılar bu bölgeyi, Trabzon İmparatorluğu'nu 1461'de ortadan kaldırdıktan sonra, 1547 yılında tamamen ele geçirmiştir.[7]
Ab-ı Ulya, Trabzon Eyaleti sınırları içindeyken, 1867'de, yeni kurulan Trabzon vilayetinin Lazistan sancağının bir köyü haline geldi. 1876 Trabzon vilayeti salnamesinde bu sancağa bağlı Hopa kazasının Arhavi nahiyesinin bir köyü olarak geçer. Köyün nüfusu 71 hanede yaşayan 171 kişiden oluşuyordu. Hane başına yaklaşık 2,4 kişi düşmesi, köyün sadece erkek nüfusunun tespit edildiğini göstermektedir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün nüfusunun 342 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Tarımla geçinen Ab-ı Ulya'da hayvan varlığı olarak 352 koyun ve keçi, 5 beygir ve 3 kısrak, 217 inek ve 6 öküz tespit edilmiştir.[8] Kültür tarihçisi Nikolay Marr, 1910 yılında, Abu Deresi'nin iki kolu boyunca sıralanmış Laz köyleri arasında Ab-ı Ulya'yı da sayar.[4]
Ab-ı Ulya, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde, Rize vilayetinin Hopa kazasının Viçe nahiyesine bağlıydı.[6] 1935 genel nüfus sayımında "Abuülya" olarak yazılmış olan köy, Çoruh vilayetinin Hopa kazasının Viçe nahiyesinin köylerinden biriydi ve köyün nüfusu 668 kişiden oluşuyordu.[9] Ab-ı Ulya, 1940 genel nüfus sayımında da "Abusüfla" olarak geçmesine rağmen, 1950 genel nüfus sayımında Çağlıyan (sonradan Çağlayan) olarak kaydedilmiştir. Bu iki tarih arasında köyün adının Çağlıyan olarak değiştirilmiş olduğu anlaşılmaktadır. Köy 1940 yılında Çoruh vilayetinin Hopa kazasının Viçe nahiyesine, 1950 yılında da Çoruh ilinin Fındıklı ilçesinin merkez nahiyesine bağlıydı.[10][11] Adının değiştirilmesine rağmen, köyün eski adı yeni adıyla birlikte "Çağlayan (Abuülya)" biçiminde bir süre daha resmî kayıtlarda kullanılmıştır.[12]
Köyde birçok tarihi Laz konağı bulunmaktadır. Şevket Ataç Konağı, Hurşit Ataç Konağı, Ali Hacaloğlu Konağı, İhsan Oktay Konağı, Kazım Okman Konağı, Mustafa Hacaloğlu Konağı, Şatıroğlu Konağı ve Uzunhasanoğlu Konağı bu konaklardan en bilinenleridir.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Çağlayan köyü, Rize il merkezine 66 km, Fındıklı ilçe merkezine 6 km uzaklıktadır.[13]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2020 | 509[2] |
| 2019 | 520[2] |
| 2018 | 487[2] |
| 2017 | 488[2] |
| 2016 | 500[2] |
| 2015 | 497[2] |
| 2014 | 474[2] |
| 2013 | 500[2] |
| 2012 | 426[2] |
| 2011 | 531[2] |
| 2010 | 503[2] |
| 2009 | 489[2] |
| 2008 | 477[2] |
| 2007 | 494[2] |
| 2000 | 345[13] |
| 1990 | 767[13] |
| 1985 | 827[13] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Caglayan, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Rize Fındıklı Çağlayan Köy Nüfusu". Nufusune.com. 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b Nikolay Marr, Lazistan'a Yolculuk (Çeviri: Yulva Muhurcişi), İstanbul, 2016, s. 77, ISBN 9786055753634.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 368, ISBN 9789157871117.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 622.
- ^ ,,კოლხური (მეგრულ-ლაზური) ენა", (Hazırlayanlar) Rusudan Amirecibi-Mullen (editör), Nana Danelia, İnga Gundua, Tiflis, 2006, s. 22. 19 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 99940-61-43-7
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 371, ISBN 9789157871117.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 2" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Temmuz 2021.
- ^ "1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1944, s. 169" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Temmuz 2021.
- ^ [1950 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1954, s. 137.]
- ^ "1980 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1981" (PDF). 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Temmuz 2021.
- ^ a b c d "Çağlayan Köyü". YerelNet.org.tr. 29 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.