Afganistan İç Savaşı (1989-1992) - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Kaynakça

Afganistan İç Savaşı (1989-1992)

  • العربية
  • تۆرکجه
  • Български
  • বাংলা
  • Cymraeg
  • English
  • Español
  • Eesti
  • فارسی
  • Français
  • हिन्दी
  • Bahasa Indonesia
  • İtaliano
  • ქართული
  • 한국어
  • پنجابی
  • پښتو
  • Português
  • Русский
  • Simple English
  • Српски / srpski
  • Svenska
  • Українська
  • اردو
  • Oʻzbekcha / ўзбекча
  • Tiếng Việt
  • მარგალური
  • 中文
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Afganistan İç Savaşı
Afganistan Savaşı (1978-2021)

Sovyet güçlerinin çekilmesinin ardından, 1989 yılındaki Afganistan Demokratik Cumhuriyeti haritası
Tarih25 Şubat 1989-27 Nisan 1992
(3 yıl, 2 ay, 2 gün)
Bölge
Afganistan
Sonuç
  • Mücahitler kazandı ve Afganistan Demokratik Cumhuriyeti son buldu
  • Savaş, Mücahitler arasındaki bir iç savaşla devam etti
Taraflar
Afganistan Afganistan Demokratik Cumhuriyeti
Destekleyenler:
 Sovyetler Birliği (1991'e kadar)

Mücahitler

  • Cemiyet-i İslami
    • Şura-i Nazar
  • Hizb-i İslami Gulbeddin
    • Mektebu'l Hidemat
  • Hizb-i İslami Halis
  • İttihad-i İslami
  • İslami Devrim Hareketi
  • Cebhe-i Necat-i Millî
  • Afganistan Millî İslam Cephesi
  • Afganistan İslami Hareketi

Afganistan İslami Birlik Partisi
Afganistan Afganistan Ulusal İslam Hareketi (1992'den itibaren) Destekleyenler:
 ABD
 Suudi Arabistan
 Pakistan

  • Servislerarası İstihbarat

 Çin

  • Çin Halk Kurtuluş Ordusu[1]
Komutanlar ve liderler

Afganistan Muhammed Necibullah  (esir)
Afganistan Abdürreşîd Dostum (1992'ye kadar) (AWOL)
Afganistan Şahnavaz Tanay (1990'a kadar)

Afganistan Muhammed Aslam Vatancar

Burhaneddin Rabbani
Ahmed Şah Mesud
Nekib Alikozai
İsmail Han
Gulbeddin Hikmetyar
Fadıl el-Hak Mücahid Abdullah Azzam (ölü)
Usame bin Ladin
Yunus Halis
Abdulhak
Hacı Abdülkadir
Celaleddin Hakkani
Abdurresul Seyyaf
Muhammed Nebi Muhammedi
Sibgatullah Müceddidi
Ahmed Geylani
Abdurrahim Vardak
Asıf Muhsini
Abdulali Mezari
Ali Beheşti

Afganistan Abdürreşîd Dostum (1992'den itibaren)
Güçler
Afgan Ulusal Ordusu
55.000 (1989)[2]
Başkanlık Muhafızları
10.000 (1989)[2]
ADC kontrolündeki tüm güçler
~160.000 (1991),[3]
Milis kuvvetler
~170.000 (1991)[3]
Bilinmiyor

Afganistan İç Savaşı'nın 1989-1992 yılları arasındaki kısmı, 1978'den beri devam eden Afganistan Savaşı'nın, Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a yaptığı askerî müdahalenin ardından ülkedeki güçlerini çekmesinin sona erdiği 15 Şubat 1989'dan, Peşaver Anlaşması'nın uygulamaya konulması sonrasında, Afganistan'daki yeni geçiş hükûmetinin göreve başlaması için belirlenen 28 Nisan 1992'e kadar olan bölümüdür. Afganistan Mücahitleri İslam Birliği adıyla birleşen ve Afganistan Demokratik Cumhuriyeti hükûmetine karşı mücadele eden Mücahitler bu mücadeleyi kazanmış ve hükûmetin düşmesi sonucu Afganistan İslam Devleti ilan edilmiştir.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Starr, S. Frederick (15 Mart 2004). "Xinjiang: China's Muslim Borderland". M.E. Sharpe. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2017 – Google Books vasıtasıyla. 
  2. ^ a b Katz, Mark N. "Lessons of the Soviet Withdrawal from Afghanistan" (İngilizce). Middle East Policy Council. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020. 
  3. ^ a b Barfield, Thomas (2010). Afghanistan: A Cultural and Political History (İngilizce). Princeton University Press. s. 245. ISBN 1400834538. 4 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020. 
  • g
  • t
  • d
El-Kaide
Liderleri
Mevcut
  • Eymen ez-Zevahiri
  • Ebu Hayri el-Mısri
  • Ebu Muhammed el-Mısri
  • Seyfü'l Adl
  • Ebu Musab Abdulvedud
  • Kasım er-Rimi
  • Ahmed Umar
  • Asım Umar
  • Yasin es-Suri
Eski
  • Usame bin Ladin
  • Ebu Yahya el-Libi
  • Halid Şeyh Muhammed
  • Anwar al-Awlaki
  • Samir Khan
  • Yunus el-Moritani
  • Muhammed Atıf
  • Fazıl Abdullah Muhammed
  • Ebu Ferec el-Libi
  • Atiye Abdurrahman
  • Ebu Lays el-Libi
  • Fehd el-Kuso
  • İlyas Keşmiri
  • Abdullah Said el-Libi
  • Usame el-Kini
  • Ahmed Salim Suveydan
  • Ahmed Muhammed Hamid Ali
  • Ebu Cihad el-Mısri
  • Muhsin Musa Matvaliye Atva
  • Midhat Mursi
  • Said el-Mısri
  • Hasan Gül
  • Ebu Ubeyde el-Benşiri
  • Velid bin Attaş
  • Abdurrahim en-Neşiri
  • Ebu Musab es-Suri
  • Ebu Ali el-Harisi
  • Halid Habib
  • Abdulhadi el-Iraki
  • Ebu Cihad en-Nubi
  • Ebu Hafs el-Moritani
  • Süleyman Ebu Geyt
  • Ebu Enes al-Libi
  • Ebu Muhammed el-Cevlani
  • Ebu Musab ez-Zerkavi
  • Ebu Eyyub el-Mısri
  • Ebu Ömer el-Bağdadi
  • Ebu Bekir el-Bağdadi
  • Ömer el-Faruk
  • Ahmed Abdi Godani
  • Adnan Şükricuma
  • Adam Yahiye Gadahn
  • Haris bin Gazi en-Nazari
  • İbrahim er-Rubeyş
  • Nasır el-Ansi
  • Nasır el-Vuheyşi
  • Muhsin el-Fazlı
  • Ebu el-Kassam
Saldırıları
  • 1992 Yemen'deki otel saldırıları
  • 1993 Dünya Ticaret Merkezi saldırısı
  • El-Huber Kuleleri saldırısı (iddia)
  • 1998 Amerika Birleşik Devletleri büyükelçilikleri saldırıları
  • 2000 milenyum saldırıları planı (gerçekleşmedi)
  • USS Cole saldırısı
  • 11 Eylül saldırıları
  • El-Griba sinagogu saldırısı
  • Feyleke saldırıları
  • 2002 Bali saldırıları
  • 2002 Mombasa saldırıları
  • 2003 Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası saldırısı
  • 2003 Riyad saldırıları
  • 2003 Kazablanka saldırıları
  • 2003 Marriott Hotel saldırıları
  • 2003 İstanbul saldırıları
  • 2004 el-Huber katliamı
  • 7 Temmuz 2005 Londra saldırıları
  • 21 Temmuz 2005 Londra saldırıları
  • 2005 Bali saldırıları
  • 2005 Amman saldırıları
  • 2005 Hanekin saldırıları
  • 2006 el-Askeri Camii saldırısı
  • Kasım 2006 Medine es-Sadr saldırıları
  • 11 Nisan 2007 Cezayir saldırıları
  • 2007 el-Askeri Camii saldırısı
  • 2007 Yezidi toplulukları saldırıları
  • 2008 Kerbela saldırısı
  • 2008 Danimarka'nın İslamabad elçiliği saldırısı
  • Vanat Muharebesi
  • Northwest Airlines'ın 253 sayılı uçuşuna saldırı girişimi
  • Chapman Üssü saldırısı
  • 2010 Pune saldırısı
  • Ayn Emnas rehine krizi
  • 2012 San'a saldırısı
  • 2012 Bingazi saldırısı
  • İn Amenas rehine krizi
  • Westgate alışveriş merkezi saldırısı
  • Charlie Hebdo saldırısı
  • Garissa Üniversitesi saldırısı
  • 2015 Bamako otel saldırısı
  • 2016 Ouagadougou saldırıları
  • 2016 Grand-Bassam saldırısı
Savaşları
  • Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi
  • Belucistan Çatışması
  • Afganistan İç Savaşı (1989-1992)
  • Afganistan İç Savaşı (1992-1996)
  • Afganistan İç Savaşı (1996-2001)
  • Afganistan Savaşı (2001-2021)
  • Irak Savaşı
  • Somali İç Savaşı
  • Veziristan Savaşı (insansız hava aracı saldırıları)
  • Mağrip İsyanı (2002-günümüz)
  • Suriye İç Savaşı
    • İsyancılar arasındaki çatışmalar
  • Afganistan Savaşı (2015-günümüz)
  • Yemen İç Savaşı
    • Yemen'deki el-Kaide ayaklanması
    • Yemen'deki Husi ayaklanması
Bağlı gruplar
  • Abdullah Azzam Tugayları
  • Arap Yarımadası el-Kaidesi
  • Bosna-Hersek el-Kaidesi
  • Ebu Hafsa el-Mısri Tugayları
  • El-Kaide Kürt Taburları
  • El-Murabitun
  • El-Nusra Cephesi
  • Hurras-el Din
    • 2012-2016
  • Eş-Şebab
  • Hint Altkıtası el-Kaidesi
  • Horasan Grubu
  • Irak el-Kaidesi
    • 2004-2006
  • Irak İslam Devleti
    • 2006-2013
  • Irak ve Şam İslam Devleti
    • 2013-2014
  • Mağrip el-Kaidesi
  • Mısır İslam Cihadı
  • Mücahit Şura Meclisi
    • 2006
  • Sina Yarımadası el-Kaidesi
  • Tanzim Kaide el-Cihad
  • Tevhidu'l Cihad
  • Türkiye yapılanması
Medya
  • El-Kaide El Kitabı
  • En-Neda
  • Es-Sahab
  • Usame bin Ladin'in fetvası
  • Inspire
  • El-Hansa
  • Kuala Lumpur el-Kaide Zirvesi
  • Vahşetin Yönetimi
  • Savut el-Cihad
  • Uluslararası Hayırseverler Vakfı
  • Kaide el-Cihad
  • Küresel İslami Medya Cephesi
Video ve ses
  • Usame bin Ladin'in ses kayıtları ve videoları
  • Eymen ez-Zevahiri'nin ses kayıtları ve videoları
Diğer
  • CIA desteği iddiaları
  • g
  • t
  • d
Soğuk Savaş sonrası Asya'da çatışmalar
Güney Asya
Hindistan
  • Keşmir Sorunu (1947-günümüz)
    • 2013 Hindistan-Pakistan sınır çatışmaları
    • 2014-2015 Hindistan-Pakistan sınır çatışmaları
    • 2016-2018 Hindistan-Pakistan sınır çatışmaları
    • Kargil Savaşı (1999)
    • Keşmir İsyanı (1989-günümüz)
  • Kuzeydoğu Hindistan İsyanı (1964-günümüz)
  • Naksalit-Maoist İsyanı (1967-günümüz)
  • Hindistan'daki dini şiddet
  • Pencap İsyanı (1981-1995)
Pakistan
  • Afganistan-Pakistan sınır çatışmaları
  • Keşmir Sorunu (1947-günümüz)
    • 2013 Hindistan-Pakistan sınır çatışmaları
    • 2014-2015 Hindistan-Pakistan sınır çatışmaları
    • 2016-2018 Hindistan-Pakistan sınır çatışmaları
    • Kargil Savaşı (1999)
    • Keşmir İsyanı (1989-günümüz)
  • Belucistan Çatışması (2004-günümüz)
  • Veziristan Savaşı (2004-günümüz)
  • Sind İsyanı (2010-günümüz)
Sri Lanka
  • JVP ayaklanması (1971)
  • Sri Lanka İç Savaşı (1983–2009)
  • JVP ayaklanması (1987-1989)
Diğerleri
  • 2011-2013 Maldivler siyasi krizi
  • Nepal İç Savaşı (1996–2006)
  • Operation All Clear (2003-2004)
Doğu Asya
Çin
  • Üçüncü Tayvan Boğazı Krizi (1996)
  • Uygur Sorunu (1960'lar-günümüz)
  • 2008 Tibet huzursuzluğu (2008)
Kore (Kuzey
ve Güney)
  • Kore Sorunu
    • Deniz sınırı olayları
    • 1994 Kuzey Kore nükleer krizi
    • 2017-2018 krizi
Tayvan
  • Tayvan Boğazı Krizi (1996)
Güneydoğu Asya
Kamboçya
  • Kamboçya-Tayland sınır anlaşmazlığı (2008-2011)
Endonezya
  • Papua çatışması (1969-günümüz)
  • Doğu Timor çatışmaları
    • Endonezya işgali (1975-1999)
    • 1999 krizi
  • Açe Ayaklanması (1976-2005)
  • Doğu Endonezya Mücahitleri isyanı (2015-günümüz)
Myanmar
  • Myanmar iç çatışması (1948-günümüz)
    • Karen çatışması
    • Kaçin çatışması
    • Arakan İsyanı
    • İç savaş (2021-günümüz)
Tayland
  • Güney Tayland çatışmaları (2004-günümüz)
  • Kamboçya-Tayland sınır anlaşmazlığı (2008-2011)
Doğu Timor
  • Doğu Timor çatışmaları
    • Endonezya işgali (1975-1999)
    • 1999 krizi
    • 2006 krizi
Diğerler
  • Laos İsyanı (1975-2008)
  • Filipinler iç çatışması (1969-günümüz)
    • Komünist
    • Moro
  • Vietnam'a karşı FULRO isyanı (1964-1992)
Orta Asya
Afganistan
  • Afganistan-Pakistan sınır çatışmaları
  • Afganistan Savaşları
    • 1989-1992
    • 1992-1996
    • 1996-2001
    • 2001-2021
    • Afganistan'da cumhuriyetçi isyan
Kazakistan
  • 2020 Dungan-Kazak etnik çatışmaları
Kırgızistan
  • 1990 Oş olayları
  • 2010 Kırgızistan Devrimi
  • 2010 Güney Kırgızistan olayları
Tacikistan
  • Tacikistan İç Savaşı (1992-1997)
  • Tacikistan İsyanı (2010-2015)
Özbekistan
  • Fergana Olayları (1989)
  • Andican olayları (2005)
Batı Asya
Azerbaycan
  • Dağlık Karabağ sorunu (1988-2023)
    • 1988-1994 Savaşı
    • 2016 Savaşı
    • 2020 Savaşı
    • Eylül 2023 çatışmaları
Bahreyn
  • Bahreyn Ayaklanması (2011)
İran
  • İran'da Kürt ayrılıkçılığı
    • KDPI İsyanı (1989-1996)
    • İran-PJAK çatışması (2004-2011)
    • Batı İran çatışmaları (2016-günümüz)
  • Huzistan'da Arap ayrılıkçılığı (1922-günümüz)
  • İran-Suudi Arabistan vekâlet savaşları (1979-günümüz)
    • Katif çatışması
  • İran-İsrail (1985-günümüz)
    • Güney Lübnan (1985-2000)
    • 2006 Lübnan Savaşı
    • Suriye arenası (2012-günümüz)
  • Sistan ve Belucistan İsyanı (2004-günümüz)
Irak
  • Irak-Kürt (1918-2003)
    • Kürt İç Savaşı (1994-1997
  • Irak çatışması
    • İslamcı isyan (2001-2003)
    • Irak Savaşı (2003-2011)
    • Irak İsyanı (2011-2013)
    • Irak İç Savaşı (2013-2017)
    • IŞİD isyanı (2017-günümüz)
İsrail
  • İsrail-Filistin (1948-günümüz)
    • İkinci İntifada (2000-2005)
    • Gazze-İsrail (2006-günümüz)
  • İran-İsrail (1985-günümüz)
    • Suriye arenası (2012-günümüz)
Lübnan
  • Güney Lübnan çatışması (1985-2000)
  • 2006 Lübnan Savaşı
  • 2008 Lübnan çatışması
Filistin
  • İsrail-Filistin (1948-günümüz)
    • İkinci İntifada (2000-2005)
    • Gazze-İsrail (2006-günümüz)
    • Fetih-Hamas çatışması (2006-günümüz)
Suudi Arabistan
  • İran-Suudi Arabistan vekâlet savaşları (1979-günümüz)
    • Katif çatışması
    • 2019-2023 Basra Körfezi krizi
Suriye
  • Suriye İç Savaşı (2011-günümüz)
    • Bölgesel sıçrama
Türkiye
  • DHKP-C çatışması (1990-günümüz)
  • Türkiye-PKK çatışması (1978-günümüz)
  • Türkiye-IŞİD çatışması (2013-günümüz)
Yemen
  • İç Savaş (1994)
  • El-Kaide (1998-günümüz)
  • Husi (2004-2014)
  • Güney Yemen (2009-günümüz)
  • Yemen Krizi (2011-günümüz)
    • Husi Darbesi (2014-2015)
    • İç Savaş (2014-günümüz)
Kıtalararası
çatışma
  • Sina Ayaklanması (2011-günümüz)
İlgili konular
  • Terörizmle Savaş
  • Doğal Kararlılık Operasyonu
  • Arap Baharı
  • Arap Kışı
  • Renkli devrimler
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Afganistan_İç_Savaşı_(1989-1992)&oldid=34733263" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
  • Afganistan İç Savaşı
  • 1980'lerde Afganistan
  • 1990'larda Afganistan
  • 1989'da çatışmalar
  • 1990'da çatışmalar
  • 1991'de çatışmalar
  • Sayfa en son 10.12, 3 Şubat 2025 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Afganistan İç Savaşı (1989-1992)
Konu ekle