Akaretler Mustafa Kemal Müzesi
Akaretler Mustafa Kemal Müzesi, İstanbul'da Mustafa Kemal Atatürk'ün ailesinin bir süre yaşadığı evde 2010'da ziyarete açılan müze.
Beşiktaş İlçesi'ndeki Akaretler semtine adını veren Akaretler Sıra Evleri'nden birisidir. I. Dünya Savaşı sırasında Selanik'ten ayrılıp İstanbul'a gelen Zübeyde Hanım için oğlu Mustafa Kemal, 76 numaralı evi (bugünkü numarası 36) kiralamış; kendisi de cepheden ayrılıp İstanbul'a geldiği günlerde orada kalmıştır. Pera Palas 101 numaralı oda ve Atatürk’ün Şişli’deki evi gibi, kurtuluş planlarının yapıldığı karargâhlardan birisi olan ev, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından müze olarak düzenlenip ziyarete açılmıştır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Sultan Abdülaziz döneminde, Dolmabahçe Sarayı Akaretleri (Lojmanları) olarak inşa edilen Akaretler Sıra Evleri'nden biri olan 76 numaralı evi Mustafa Kemal Paşa, I. Dünya Savaşı sırasında Selanik'ten ayrılıp İstanbul'a gelen Zübeyde Hanım için kiralamıştır. 170 metrekarelik bir alanda 510 metrekarelik bir bina olan açık sarı renkteki cumbalı evin 7 odası ve bodrum katından arkaya açılan bir bahçesi vardı.[1][2]
Zübeyde Hanım bu evde kızı Makbule ve manevi evlatları ile yaşadı. Mustafa Kemal Paşa, Doğu Cephesi’nde görevliyken tanıyıp evlat edindiği öksüz çocuklardan biri olan ve ona bıraktığı Abdurrahim’i bu evde büyüttü; evin bodrumunda Abdurrahim'in süt ihtiyacı için inek besledi.[3]
Mustafa Kemal Paşa Akaretler'deki evde kalıcı olarak ikamet etmedi ama Abdurrahim Tuncak’ın belirttiğine göre cephelerden İstanbul’a geldiğinde, farklı tarihlerde bu evde 470 günden fazla kaldı. Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasında sonra cepheden 13 Kasım 1918'de döndüğünde ise Şişli'deki üç katlı evi kiraladı ve ailesiyle oraya yerleşti. Zübeyde Hanım, Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışından sonra Şişli'deki evden ayrılıp yeniden Akaretler'deki eve döndü.
Zübeyde Hanım ve ailesinin yaşadığı 76 numaralı evin kapı numarası 1941 yılında binalar yeniden numaralandırıldığında 78 oldu; günümüzde ise 36 numaradadır.[2] 1941'de Akşam gazetesinde yayımlanan bir habere göre o tarihte evde Albay Münir Bey oturmaktaydı.[4]
Akaretler Sıra Evleri 1990'larda apart otele dönüşmek üzere restorasyon geçirdi. Çeşitli sorunlar nedeniyle uzayan restorasyon 2008 yılında tamamlanabildi. Ev, 2010 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından müze olarak düzenlendi.[5] Müzede çeşitli video gösterileri, belgeseller ve filmlerle Balkan Savaşları, göç ve Milli Mücadele anlatılmaktadır.[6]
Ankara'daki kopyası
[değiştir | kaynağı değiştir]Akaretler'deki evin bir bir kopyası 1998 yılında Başkent Üniversitesi içinde inşa edilmiştir. Abdurrahim Tuncak'ın bağışladığı ve Mustafa Kemal Paşa'ya ait olan bavul, bornoz gibi bazı özel eşyalar Ankara'daki bu yapıda bulunan Abdurrahim Tuncak Atatürk Evi Müzesi"'nde sergilenir.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Şencan, Evrim. "Akaretler Atatürk Evi" (PDF). Başkent Üniversitesi.
- ^ a b "76 numaranın tabelası 20 yıl sonra yerinde". Milliyet. 13 Aralık 2021. 29 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2025.
- ^ Tezcan, Semih (15 Şubat 2009). "Atatürk'ün Akaretler'de Oturduğu Ev". Cumhuriyet. 21 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2025.
- ^ "Tarihî bir bina... Beşiktaşta Akaretlerde 78 numaralı ev..." (PDF). Akşam. 10 Kasım 1941.
- ^ "'Akaretler Mustafa Kemal Müzesi' açılışa hazır". Cumhuriyet. 5 Haziran 2010. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2025.
- ^ Şahin, Mehmet Altuğ (2020). "Akaretler Mustafa Kemal Müzesi". Türkiye Turizm Ansiklopedisi. 2 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2025.
- ^ Yazıcı, Nevin (13 Nisan 2021). "Atatürk Müzeleri". Atatürk Ansiklopedisi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2025.