Alcide d'Orbigny
Alcide Charles Victor Marie Dessalines d'Orbigny | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 6 Eylül 1802 Couëron, Fransa |
| Ölüm | 30 Haziran 1857 (54 yaşında) Pierrefitte-sur-Seine |
| Milliyet | Fransız |
| Kariyeri | |
| Dalı | Doğa Tarihi |
Alcide Charles Victor Marie Dessalines d'Orbigny (6 Eylül 1802 - 30 Haziran 1857), zooloji (malakoloji dahil), paleontoloji, jeoloji, arkeoloji ve antropoloji dahil olmak üzere birçok alanda katkılarda bulunan bir Fransız doğa bilimcidir.
D'Orbigny, bir gemi doktoru ve amatör doğa bilimcinin oğlu olarak Couëron'da (Loire-Atlantique) doğdu. Aile, 1820'de La Rochelle'e taşındı ve burada deniz faunasını ve özellikle "foraminiferler" adını verdiği mikroskobik canlıları incelerken doğa tarihine olan ilgisi gelişti.
Paris'te jeolog Pierre Louis Antoine Cordier (1777–1861) ve Georges Cuvier'in öğrencisi oldu. Hayatı boyunca Cuvier'in teorisini takip edecek ve Lamarkizme karşı kalacaktı.
Güney Amerika dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]D'Orbigny, 1826 ile 1833 yılları arasında Güney Amerika'daki Paris Müzesi için bir görev için seyahat etti. Venezuela, Kolombiya, Ekvador, Peru, Bolivya, Şili, Arjantin, Paraguay ve Brezilya'yı ziyaret etti ve 10.000'den fazla doğa tarihi örneğinden oluşan muazzam bir koleksiyonla Fransa'ya döndü. Bulgularının bir kısmını La Relation du Voyage dans l'Amérique Méridionale pendant les annés 1826 à 1833'te (Paris, 1824–47, 90 fasikülde) anlattı. Diğer örnekler müzedeki zoologlar tarafından tanımlandı.
Çağdaşı Charles Darwin, 1832'de Güney Amerika'ya geldi ve kendisinden önce geldiğini duyunca, D'Orbigny'nin muhtemelen "tüm iyi şeylerin kaymağını" topladığını söyledi..[1] Darwin daha sonra D'Orbigny's Voyage'ı "en önemli eser" olarak adlandırdı.[2] D'Orbigny'nin Darwin'in bazı örneklerini anlatmasıyla yazışmaya devam ettiler.
1834'te Paris Société de Géographie Altın Madalya ile ödüllendirildi.[3] Güney Amerika Paleosen pantodont Alcidedorbignya onun onuruna adlandırıldı.[4]
1840 ve sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]
1840'ta d'Orbigny, Fransız fosillerinin metodik tanımını yapmaya başladı ve La Paléontologie Française'i (8 cilt) yayımladı. 1849'da, yaklaşık 18.000 türü tanımladığı ve tanımları stratotiplerine dayanan jeolojik aşamaları inşa eden biyostratigrafik karşılaştırmalarla "Stratigrafik Paleontolojiye Önsöz" olarak tasarlanan, yakından ilişkili bir Prodrome de Paléontologie Stratigraphique yayımladı.
1853'te Paris Museum National d'Histoire Naturelle'de paleontoloji profesörü oldu ve paleontolojiyi stratigrafideki kullanımlarından bağımsız bir bilim olarak zoolojiyle ilişkilendiren Cours élémentaire'i yayımladı.[5] Paleontoloji kürsüsü özellikle onun onuruna yaratılmıştır. d'Orbigny koleksiyonu, Salle d'Orbigny'de bulunur ve genellikle uzmanlar tarafından ziyaret edilir.[6]
Jeolojik zaman ölçeklerini tanımladı ve bugün hala Toarcian, Callovian, Oxfordian, Kimmeridgian, Aptian, Albian ve Senomanian gibi kronostratigrafik referans olarak kullanılan çok sayıda jeolojik tabaka tanımladı. Paris yakınlarındaki küçük Pierrefitte-sur-Seine kasabasında öldü.
Felaketçilik
[değiştir | kaynağı değiştir]Georges Cuvier'in bir öğrencisi olan D'Orbigny, felaketçiliğin dikkate değer bir savunucusuydu.[7]
Fosil kayıtlarındaki yirmi yedi felaketi tanıdı.[8] Bu, "ardışık yaratımlar doktrini" olarak bilinmeye başlandı.[8][9] Fosil kayıtlarını Yaratılış anlatısıyla uzlaştırmaya çalıştı. Hem tekdüze jeologlar hem de ilahiyatçılar, onun birbirini izleyen yaratımlar fikrini reddettiler.[9]
Paleontolog Carroll Lane Fenton, dünya çapında yirmi yedi yaratılış fikrinin yaratılışçılar için bile "saçma" olduğunu belirtti.[10] L. Sprague de Camp, "Alcide d'Orbigny, fikri saçmalığa taşıdı. Doğaüstüne sürüklenen d'Orbigny, yirmi yedi ayrı olayda Tanrı'nın yeryüzündeki tüm yaşamı yok ettiğini ve yepyeni bir yaratılışla baştan başladığını savundu."[11]
Takson
[değiştir | kaynağı değiştir]Aşağıdaki cins ve türler de dahil olmak üzere birkaç zoolojik ve botanik takson onun onuruna adlandırılmıştır.
- Alcidedorbignya - Muizon & Marshall, 1992 – soyu tükenmiş bir Pantodonta memeli cinsi
- Alcidia - Bourguignat, 1889 – bir deniz salyangozu cinsi
- Ampullaria dorbignyana - Philippi, 1851 – bir tatlı su salyangozu türü
- Apostolepis dorbignyi - Schlegel, 1837 – bir oyuk yılanı türü[12]
- Asthenes dorbignyi - Reichenbach, 1853 - bir furnariidae kuş türü
- Bachia dorbignyi - A.M.C. Duméril & Bibron, 1839 – bir kertenkele türü[12]
- Cadomites orbignyi - de Grossouvre, 1930 – Bathonian'dan bir ammonoidea türü[13]
- Chaunus dorbignyi - (A.M.C. Duméril & Bibron, 1841) – bir kurbağa türü
- Haminoea orbignyana - A. de Férussac, 1822 – bir deniz salyangozu türü
- Hecticoceras, (Orbignyceras) - C. Gérard & H. Contaut, 1936 – Callovian'dan bir ammonit alt cinsi[14]
- Liolaemus dorbignyi - Koslowsky, 1898 – bir kertenkele türü[12]
- Lystrophis dorbignyi - A.M.C. Duméril, Bibron & A.H.A. Duméril, 1854 – bir yılan türü[12]
- Nerocila orbignyi - (Guérin, 1832) – bir ektoparazitik tespih böceği türü
- Orbignya - Mart. ex Endl. – Orbignya speciosa türünü içeren bir palmiye cinsi (Mart. ex Spreng.), yaygın olarak Brezilya palmiye ağacı veya Portekizcede babaçu olarak bilinir
- Pinna dorbignyi - Hanley, 1858 – bir bivalvia yumuşakça türü
- Potamotrygon orbignyi - (Castelnau, 1855) – bir tatlı su vatoz türü
- Quadracythere orbignyana - (Bosquet, 1852) – bir deniz ostrakodu türü
- Rhinodoras dorbignyi - (Kner, 1855) – bir tür dikenli yayın balığı
- Sepia orbignyana - A. de Férussac in d'Orbigny, 1826 – pembe mürekkepbalığı olarak bilinen bir mürekkepbalığı türü
- Subdiscosphinctes orbignyi - Hantzpergue, 1987 – Kimmeridgiyen'den bir ammonit türü[15]
- Trachemys dorbigni - (A.M.C. Duméril & Bibron, 1835) – bir tatlı su kaplumbağası türü
Yukarıdaki listede, parantez içindeki bir takson yazarı veya binom otoritesi, türün orijinal olarak türün şu anda atandığı cinsten başka bir cinste tanımlandığını gösterir.
Yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- d'Orbigny, Alcide (1843). Paléontologie française. Description zoologique et géologique de tous les animaux mollusques & rayonnés fossiles de France. 3. Paris: Arthus Bertrand. s. 807. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2013.
Standart yazar kısaltması A.D.Orb., bir botanik isimden alıntı yaparken bu kişiyi yazar olarak belirtmek için kullanılır.[16]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "letter: 192, Darwin, C. R. to Henslow, J. S. [26 Oct–] 24 Nov 1832". Darwin Correspondence Project. 13 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015.
- ^ "letter: 391, Darwin, C. R. to Jenyns, Leonard, 3 Dec [1837]". Darwin Correspondence Project. 9 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015.
- ^ "Grande Médaille d'or des Explorations et Voyages de Découverte" (Fransızca). Société de géographie. 6 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2014.
- ^ "Alcidedorbignya". Paleofile.com. 14 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2013.
- ^ "Conception et suites de la Paléontologie française d'Alcide d'Orbigny", Comptes Rendus Paleologiques 1.7 (December 2002) pp. 599–613.
- ^ Agnès Lauriat-Rag, "La collection d'Invertébrés fossiles d'Alcide d'Orbigny et la salle d'Orbigny", Comptes Rendus Paleologiques 1.7 (December 2002) pp. 615–627.
- ^ Huggett, Richard J. (1998). Catastrophism: Asteroids, Comets and Other Dynamic Events in Earth History. Verso. p. 95. 1-85984-129-5
- ^ a b Singer, Charles Joseph. (1931). The Story of Living Things: A Short Account of the Evolution of the Biological Sciences. Harper & Bros. p. 232
- ^ a b Prothero, Donald R. (2013). Bringing Fossils to Life: An Introduction to Paleobiology. Columbia University Press. p. 223. 978-0-231-15893-0
- ^ Fenton, Carroll Lane. (1933). The World Of Fossils. D. Appleton-Century Company. p. 162
- ^ De Camp, Lyon Sprague. (1968). The Great Monkey Trial. Doubleday p. 184. 0-385-04625-1
- ^ a b c d Beolens et al.
- ^ (Fransızca) de Grossouvre (A.), 1930. Note sur le Bathonien moyen. Livre jubilaire. Centenaire de la Société Géologique de France, t. 2, pp. 361–387 · [1] 22 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ (Fransızca) Gérard C. & Contaut H., « Les ammonites de la zone à Peltoceras athleta du Centre-Ouest de la France », Mémoires de la Société géologique de France, Paris, vol. 29, 1936, p. 100
- ^ (Fransızca) Pierre Hantzpergue, Les ammonites kimméridgiennes du haut-fond d'Europe occidentale. Biochronologie, systématique, évolution, paléogéographie, Cahiers de paléontologie, éditions du CNRS, 1989, p. 428
- ^ International Plant Names Index. A.D.Orb.
La Gazette des Français du Paraguay, Alcide d'Orbigny – Voyageur Naturaliste pour le Muséum d'Histoire Naturelle dans le Cone Sud – Alcide d'Orbigny – Viajero Naturalista para el Museo Nacional de Historia Natural de Francia en el Cono Sur – Bilingue Français Espagnol – numéro 7, année 1, Asuncion Paraguay.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Beolens, Bo; Watkins, Michael; Grayson, Michael (2011). The Eponym Dictionary of Reptiles. Baltimore: Johns Hopkins University Press. xiii + 296 pp. 978-1-4214-0135-5. ("D'Orbigny", p. 74, "Orbigny", p. 195).
- Taylor, W. Thomas; Taylor, Michael L. (2011). "Alcide d'Orbignyi". Aves: A Survey of the Literature of Neotropical Ornithology. Baton Rouge: Louisiana State University Libraries. 156 pp. 978-0615453637.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Alcide d'Orbigny çalışmaları – Gutenberg Projesi
- Internet Archive'daki Alcide d'Orbigny tarafından oluşturulan ya da hakkındaki eserler
- Gallica 18 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Digital versions of some d'Orbigny works. Search at Recherche.
- Dictionnaire Universel d'Histoire Naturelle
