Alos
Alos veya Alosi (Gürcüce: ალოსი veya ალოისი), tarihsel Tao bölgesindeki köylerden biridir. Günümüzde Erzurum ilinin Olur ilçesine bağlı Atlı (eski adı Ori) köyünün bir mahallesidir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Alos veya Alosi köyünün bulunduğu Tao, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi, 1549 tarihli Gürcistan seferinin ardından Gürcülerden ele geçirmiştir.
Alos veya Alosi köyü, Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan Osmanlı cebe defterinde "Aldkos" (الدكوس) şeklinde yazılmıştır. Bu defterdeki kayda göre Alos veya "Aldkos" köyü, Ardanuç livasının Tavusker (Taoskari) nahiyesine bağlıydı. Hicri 1123 (1711/1712) tarihinde köyün hasılası 23.500 akçe idi ve burası Mahmud adında birine zeamet olarak verilmişti.[1]
Alos veya Alosi köyü, 1835 tarihli Osmanlı nüfus sayımında Çıldır Eyaleti'nin Tavusker sancağına bağlıydı. Askere alma ve vergi salma amacıyla sadece erkek nüfusunun tespit edildiği bu sayımda 8 hanede 20 erkek bulunuyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusunun yaklaşık 40 kişiden oluştuğu söylenebilir.[2]
Alos veya Alosi köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından savaş tazminatının bir parçası olarak Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 nüfus tespitinde Alos (Алосъ) şeklinde kaydettiği köy, bu sırada Oltu sancağının Oltu kazasına (uçastok) bağlı Tavusker nahiyesinin 21 köyünden biriydi. Nüfusu, 17'si erkek ve 18'i kadın olmak üzere, 7 hanede yaşayan ve tamamı Türk olarak kaydedilmiş olan 35 kişiden oluşuyordu.[3]
Alos veya Alosi köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde sehven Abos (آبوس) şeklinde kaydedilmiştir. Bu sırada köy, Erzurum vilayetinin Oltu kazasının Olur nahiyesine bağlıydı.[4] Daha sonraki nüfus sayımlarında ayrı bir köy olarak geçmemiş olması, bu tarihten kısa bir süre sonra Ori (Atlı) köyünde bir mahalle olarak bağlandığını göstermektedir. Bu yerleşim günümüzde de "Alos" adıyla Atlı köyünün bir mahallesi olup köyün merkezinin kuzeyinde bulunmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, Sıra no: 317.
- ^ Tao (ტაო), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 72. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Kars oblastı: 787.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 225.