Hoşvani
Hoşvani (Gürcüce: ხოშვანი), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Olur ilçesine bağlı Yeşilbağlar köyünün sınırları içinde ortadan kalkmış bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Hoşvani (ხოშვანი) adı, Gürcüce Hoşovani'den (ხოშ–ოვანი) gelir.[1] Gürcü dilinde "hoşi" (ხიში), Farsçadan girmiş bir kelimedir.[2]
Hoşvani köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ın bir parçası olan Tao bölgesinde yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi, 16. yüzyılda, 1549 tarihli Gürcistan seferinin ardından Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyün kilisesi olan Hoşvani Kilisesi de bu dönemden kalmış olmalıdır.[3]
Hoşvani köyü, 1574 tarihli Osmanlı mufassal defterinde, Gürcistan Vilayeti içinde, Ardahan-i Büzürg livasının Panaskerti nahiyesine bağlıydı. Nüfusu 3 Hristiyan haneden oluşuyordu.[4] 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Hoşvan (جوشوان) şeklinde kaydedilmiş olan köy, bu sırada Penek livasının Panaskerti nahiyesine bağlıydı. Köyün nüfusu aynı kalmıştı. Köyde buğday, arpa ve darı tarımı ile şarapçılık yapılıyor, koyun besleniyordu.[5][6]
Hoşvani köyü, sonraki kayıtlarda yer almamıştır. Nitekim Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili 1907 yılında "Hoşevanki" (ხოშევანქი) adıyla sadece köyün eski kilisesinden söz etmiştir. Takaişvili, Hoşevanki Kilisesi'nin Norpeti (ნორპეტი) köyüne üç kilometre mesafede küçük bir vadide bulunduğunu, Norpeti Kilisesi tamamen yıkılmışken, buradaki eski kilisenin daha iyi korunmuş olduğunu yazmıştır.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Tao (ტაო), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 790. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ "ხოში" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt ISBN 0-9535878-3-5
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 272 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Tao (ტაო), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 88. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: გამოკვლევა: წიგნი III), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 588". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2025.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: თარგმანი: წიგნი II), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 391". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2025.
- ^ "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce), Paris, 1938, s. 72". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2025.