Andrew Wiles

Sir

Andrew Wiles

KBE FRS
Sir; Andrew Wiles; KBE FRS
	Wiles, 2005 yılında Institute for Advanced Study'de Pierre Deligne için düzenlenen 61. doğum günü konferansında
Doğum	Andrew John Wiles; 11 Nisan 1953 (72 yaşında); Cambridge, İngiltere, Birleşik Krallık
Milliyet	Britanyalı
Eğitim	King's College School, Cambridge; The Leys School
Mezun olduğu okul(lar)	Oxford Üniversitesi (MA); Cambridge Üniversitesi (PhD);
Tanınma nedeni	Yarı kararlı eliptik eğriler için Taniyama-Shimura varsayımının kanıtlanması ve böylece Fermat'ın Son Teoreminin ispatlanması; Iwasawa teorisinin temel varsayımının kanıtlanması
Ödüller	Whitehead Ödülü (1988); Rolf Schock Ödülü (1995); Ostrowski Ödülü (1995); Fermat Ödülü (1995); Wolf Ödülü (1995/6); Royal Medal (1996); NAS Award in Mathematics (1996); Foreign Associate of the National Academy of Sciences (1996); Cole Ödülü (1997); MacArthur Fellowship (1997); Wolfskehl Ödülü (1997); IMU Silver Plaque (1998); Kral Faysal Uluslararası Bilim Ödülü (1998); Shaw Ödülü (2005); Abel Ödülü (2016); Copley Madalyası (2017); De Morgan Madalyası (2019);
Kariyeri
Dalı	Matematik
Çalıştığı kurumlar	Oxford Üniversitesi; Princeton Üniversitesi;
Tez	Reciprocity Laws and the Conjecture of Birch and Swinnerton-Dyer (1979)
Doktora; danışmanı	John Coates
Doktora öğrencileri	Manjul Bhargava; Brian Conrad; Ehud de Shalit; Fred Diamond; Ritabrata Munshi; Karl Rubin; Christopher Skinner; Richard Taylor; Vinayak Vatsal;

Sir Andrew John Wiles, KBE, FRS, (d. 11 Nisan 1953), İngiliz matematikçi. Oxford Üniversitesi'nde Royal Society araştırma profesörüdür.

11 Nisan 1953 tarihinde Cambridge - İngiltere'de doğmuştur. 1974 yılında Cambridge Üniversitesi'nde tamamladığı lisans eğitiminin ardından, 1979'da yine aynı okulda doktora çalışmasını yaptı. Hâlen ABD'de Princeton Üniversitesi'nde profesör olarak görev yapmaktadır.

"Herhangi x, y ve z pozitif tamsayıları için, $x^{n}+y^{n}=z^{n}$ ifadesini sağlayan ve 2'den büyük bir n doğal sayısı yoktur" biçimindeki Fermat'ın Son Teoremi olarak bilinen matematik problemini, 1637 yılında ortaya atılmasından 357 yıl sonra, 1994'te Richard Taylor ile birlikte çözmesiyle ünlenmiştir.

10 yaşındayken yerel halk kütüphanesinde bir matematik kitabında karşılaştığı Fermat'ın Son Teoremi çok ilgisini çekmişti. Belki de matematikçi olmasına yol açan bu problemi çözmek için çalışmaya daha o yıllarda başladı.

Ödülleri

Schock Ödülü (1995)
Royal Society of London tarafından verilen Madalya - (1996)
Cole Ödülü (1996)
Wolf Ödülü (1996)
Kral Faysal Ödülü (1998)
Clay Araştırma Ödülü (1999)
Britanya İmparatorluğu Şövalyeliği (2000)
Shaw Ödülü (2005)
Abel Ödülü (2016)
Copley Madalyası (2017)

Kaynakça

^ ^a ^b Anon (2017). ",". Who's Who (online Oxford University Press bas.). A & C Black, an imprint of Bloomsbury Publishing plc. doi:10.1093/ww/9780199540884.013.39819. (üyelik veya Birleşik Krallık halk kütüphanesi üyeliği gereklidir)
^ Castelvecchi, Davide (2016). "Fermat's last theorem earns Andrew Wiles the Abel Prize". Nature. 531 (7594): 287. Bibcode:2016Natur.531..287C. doi:10.1038/nature.2016.19552 . PMID 26983518.
^ "Mathematician Sir Andrew Wiles FRS wins the Royal Society's prestigious Copley Medal". The Royal Society. 10 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2017.
^ ^a ^b Mathematics Genealogy Project'te Andrew Wiles
^ Wiles, Andrew John (1978). Reciprocity laws and the conjecture of Birch and Swinnerton-Dyer (PhD tez). University of Cambridge. OCLC 500589130. EThOS uk.bl.ethos.477263 – Cambridge University Library vasıtasıyla.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Andrew Wiles ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

Princeton Üniversitesinde "Wiles" (PDF). 16 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.

[whoswho-1] Anon (2017). ",". Who's Who (online Oxford University Press bas.). A & C Black, an imprint of Bloomsbury Publishing plc. doi:10.1093/ww/9780199540884.013.39819. (üyelik veya Birleşik Krallık halk kütüphanesi üyeliği gereklidir)

[natureAbel-2] Castelvecchi, Davide (2016). "Fermat's last theorem earns Andrew Wiles the Abel Prize". Nature. 531 (7594): 287. Bibcode:2016Natur.531..287C. doi:10.1038/nature.2016.19552 . PMID 26983518.

[Copley-3] "Mathematician Sir Andrew Wiles FRS wins the Royal Society's prestigious Copley Medal". The Royal Society. 10 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2017.

[mathgene-4] Mathematics Genealogy Project'te Andrew Wiles

[wphd-5] Wiles, Andrew John (1978). Reciprocity laws and the conjecture of Birch and Swinnerton-Dyer (PhD tez). University of Cambridge. OCLC 500589130. EThOS uk.bl.ethos.477263 – Cambridge University Library vasıtasıyla.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

g t d Wolf Matematik Ödülü kazananlar
1970'ler	Israel Gelfand / Carl L. Siegel (1978) Jean Leray / André Weil (1979)
1980'ler	Henri Cartan / Andrey Kolmogorov (1980) Lars Ahlfors / Oscar Zariski (1981) Hassler Whitney / Mark Krein (1982) Shiing-Shen Chern / Paul Erdős (1983/84) Kunihiko Kodaira / Hans Lewy (1984/85) Samuel Eilenberg / Atle Selberg (1986) Kiyosi Itô / Peter Lax (1987) Friedrich Hirzebruch / Lars Hörmander (1988) Alberto Calderón / John Milnor (1989)
1990'lar	Ennio de Giorgi / Ilya Piatetski-Shapiro (1990) Lennart Carleson / John G. Thompson (1992) Mikhail Gromov / Jacques Tits (1993) Jürgen Moser (1994/95) Robert Langlands / Andrew Wiles (1995/96) Joseph Keller / Yakov G. Sinai (1996/97) László Lovász / Elias M. Stein (1999)
2000'ler	Raoul Bott / Jean-Pierre Serre (2000) Vladimir Arnold / Saharon Shelah (2001) Mikio Sato / John Tate (2002/03) Grigory Margulis / Sergei Novikov (2005) Stephen Smale / Hillel Furstenberg (2006/07) Pierre Deligne / Phillip A. Griffiths / David B. Mumford (2008)
2010'ler	Dennis Sullivan / Shing-Tung Yau (2010) Michael Aschbacher / Luis Caffarelli (2012) George Mostow / Michael Artin (2013) Peter Sarnak (2014) James G. Arthur (2015) Richard Schoen / Charles Fefferman (2017) Alexander Beilinson / Vladimir Drinfeld (2018) Jean-Francois Le Gall / Gregory Lawler (2019)
2020'ler	Simon K. Donaldson / Yakov Eliashberg (2020) George Lusztig (2022) Ingrid Daubechies (2023)

g t d Schock Ödülü sahipleri
Felsefe & mantık	Willard Van Orman Quine (1993) Michael Dummett (1995) Dana Scott (1997) John Rawls (1999) Saul Kripke (2001) Solomon Feferman (2003) Jaakko Hintikka (2005) Thomas Nagel (2008) Hilary Putnam (2011) Derek Parfit (2014) Ruth Millikan (2017) Saharon Shelah (2018) Dag Prawitz / Per Martin-Löf (2020) David Kaplan (2022)
Matematik	Elias M. Stein (1993) Andrew Wiles (1995) Mikio Sato (1997) Yuri I. Manin (1999) Elliott H. Lieb (2001) Richard P. Stanley (2003) Luis Caffarelli (2005) Endre Szemerédi (2008) Michael Aschbacher (2011) Yitang Zhang (2014) Richard Schoen (2017) Ronald Coifman (2018) Nikolai G. Makarov (2020) Jonathan Pila (2022)
Müzik	Ingvar Lidholm (1993) György Ligeti (1995) Jorma Panula (1997) Kronos Quartet (1999) Kaija Saariaho (2001) Anne Sofie von Otter (2003) Mauricio Kagel (2005) Gidon Kremer (2008) Andrew Manze (2011) Herbert Blomstedt (2014) Wayne Shorter (2017) Barbara Hannigan (2018) György Kurtág (2020) Víkingur Ólafsson (2022)
Görsel sanatlar	Rafael Moneo (1993) Claes Oldenburg (1995) Torsten Andersson (1997) Herzog & de Meuron (1999) Giuseppe Penone (2001) Susan Rothenberg (2003) SANAA / Kazuyo Sejima + Ryue Nishizawa (2005) Mona Hatoum (2008) Marlene Dumas (2011) Anne Lacaton / Jean-Philippe Vassal (2014) Doris Salcedo (2017) Andrea Branzi (2018) Francis Alÿs (2020) Rem Koolhaas (2022)