John Goodenough
John B. Goodenough | |
|---|---|
_(cropped).jpg) Goodenough (2019) | |
| Doğum | John Bannister Goodenough 25 Temmuz 1922 Jena, Almanya |
| Ölüm | 25 Haziran 2023 (100 yaşında) Austin, Teksas, ABD |
| Milliyet | Amerikan |
| Eğitim | Yale Üniversitesi (Lisans) Chicago Üniversitesi (Lisansüstü, Doktora) |
| Ödüller |  Nobel Kimya Ödülü (2019) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Fizik |
| Etkilendikleri | Nevill Francis Mott John C. Slater Philip Warren Anderson Paul Hagenmuller |
| Etkiledikleri | Akira Yoshino C. N. R. Rao Michael M. Thackeray |
John Bannister Goodenough (d. 25 Temmuz 1922, Jena - ö. 25 Haziran 2023, Austin, Teksas), Amerikan malzeme bilimci, bir katı-hal fizikçisi ve Nobel Kimya Ödülü sahibi. Austin'deki Texas Üniversitesinde makina mühendisliği ve malzeme bilimi alanlarında profesör. Goodenough, lityum iyon pillerin geliştirilmesi ve tanımlanmasıyla, malzemelerdeki manyetik aşırı değişim işaretlerini tanımlayan Goodenough–Kanamori kurallarıyla ve bilgisayar RAM'lerinde yeni ufuklar açan geliştirmeleriyle geniş ölçüde tanınmıştır.
Goodenough, Amerikalı ebeveynlerin çocuğu olarak Jena, Almanya'da doğdu. Yale Üniversitesinde okurken ve mezun olduktan sonra, Goodenough II. Dünya Savaşı'nda Amerikan ordusu için askeri meteorolog olarak hizmet verdi. Doktorasını almak için Chicago Üniversitesinde fizik alanında devam etti, MIT Lincoln Laboratuvarı'nda araştırmacı ve daha sonra Oxford Üniversitesinde Anorganik Kimya Laboratuvarı başkanı oldu. 1986'dan beri UT Austin'de mühendislik okulunda profesör olarak görev yapmaktadır.
Ulusal Bilim Madalyası, Copley Madalyası, Fermi Ödülü, Draper Ödülü ve Japonya Ödülü'ne layık görüldü. Malzeme biliminde John B Goodenough Ödülü'ne adını verdi. 2019'da M. Stanley Whittingham ve Akira Yoshino ile birlikte Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldü ve 97 yaşında tarihin en yaşlı Nobel ödülü sahibi oldu.[1]
Hayatın erken dönemi ve eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]John Goodenough, Jena, Almanya'da Amerikalı Erwin Ramsdell Goodenough (1893–1965) ve Helen Miriam (Lewis) Goodenough'ın çocukları olarak dünyaya geldi.[2] Babası John'un doğduğu sıralarda Harvard İlahiyat Okulu'nda doktora çalışması üzerinde çalışıyordu ve daha sonra Yale Üniversitesinde din tarihinde profesör oldu. John'un kardeşi Pennsylvania Üniversitesinin son antropoloğu Ward Goodenough'du. Kardeşler Massachusetts'deki Groton'da yatılı okula gitti.[3] 1944 yılında John Goodenough, Kafatası ve Kemikler'in üyesi olduğu Yale'den Matematik dalında bir lisans, summa cum laude [latince] aldı.[4]
II. Dünya Savaşı'nda ABD Ordusunda bir meteorolog olarak görev yaptıktan sonra,[5] Goodenough yüksek lisans yapmak için Chicago Üniversitesine gitti ve 1952'de fizikte doktora derecesi aldı. Doktora şefi elektrik kırılım teorisyeni Clarence Zener'di, Enrico Fermi ve John A. Simpson'da dahil olmak üzere fizikçilerle çalıştı ve öğrenim gördü. Chicago'dayken tarih yüksek lisans öğrencisi Irene Wiseman ile tanıştı ve evlendi.[6]
Kariyer ve araştırma
[değiştir | kaynağı değiştir]
MIT Lincoln Laboratuvarı
[değiştir | kaynağı değiştir]Çalışmalarının ardından Goodenough, 24 yıl boyunca MIT Lincoln Laboratuvarında bir araştırma bilimcisi ve ekip lideriydi. Bu süre zarfında rastgele erişimli manyetik hafıza geliştirmekten sorumlu disiplinler arası bir ekibin parçasıydı. RAM konusundaki araştırma çabaları, Jahn-Teller distorsiyonu olarak da bilinen oksit malzemelerde ortak yörünge düzeni kavramlarını geliştirmesine ve daha sonra Goodenough – Kanamori kuralları olarak bilinen (Junjiro Kanamori ile birlikte) malzemelerde manyetik süper değişim kurallarını geliştirmesine yol açtı.[7]
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]25 Haziran 2023 tarihinde 100 yaşında hayatını kaybetti.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Specia (9 Ekim 2019). "Nobel Prize in Chemistry Honors Work on Lithium-Ion Batteries - John B. Goodenough, M. Stanley Whittingham, and Akira Yoshino were recognized for research that has "laid the foundation of a wireless, fossil-fuel-free society."". The New York Times. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2019.
- ^ Mattes, Eleanor Bustin (1997). Myth for Moderns: Erwin Ramsdell Goodenough and Religious Studies in America, 1938-1955. ISBN 9780810833395.
- ^ LeVine (5 Şubat 2015). "The man who brought us the lithium-ion battery at the age of 57 has an idea for a new one at 92". Quartz (yayıncılık). Atlantic Media Company. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2015.
- ^ Goodenough, John B. (2008). Witness to Grace. ISBN 9781462607570. 27 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Gregg (Yaz 2016). "His current quest". The University of Chicago Magazine. 9 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2018.
- ^ Olinto (9 Eylül 2019). "University of Chicago alum John B. Goodenough shares Nobel Prize for invention of lithium-ion battery". UChicago News (İngilizce). 9 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2019.
- ^ "Royal Society of Chemistry - John B Goodenough Award". Royal Society of Chemistry. 10 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2015.
- ^ "John Goodenough, Co-Inventor Of Rechargeable Li-ion Battery Inventor And Oldest Winner Of Nobel Prize, Passes Away". 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2023.
- Copley Madalyası sahipleri (2001-2050)
- 1922 doğumlular
- Jena doğumlular
- 2023'te ölenler
- Austin, Teksas'ta ölenler
- Yale Üniversitesinde öğrenim görenler
- Teksas Üniversitesi, Austin öğretim üyeleri
- Chicago Üniversitesinde öğrenim görenler
- Kuru kafa ve Kemikler Cemiyeti
- Nobel Kimya Ödülü sahipleri
- Ulusal Bilim Madalyası sahipleri
- Ulusal Bilimler Akademisi üyeleri
- Ulusal Mühendislik Akademisi üyeleri
- Fransız Bilimler Akademisi üyeleri
- Massachusetts Teknoloji Enstitüsü öğretim üyeleri
- Enrico Fermi Ödülü sahipleri
- Draper Ödülü sahipleri
- Amerikalı Nobel Ödülü sahipleri
- II. Dünya Savaşı'nda Amerikalı askerler
- Amerikalı malzeme bilimcileri
- Amerikalı mucitler
- 21. yüzyıl Amerikalı fizikçileri
- 20. yüzyıl Amerikalı fizikçileri
- Amerikan Fizik Topluluğu üyeleri
- Royal Society üyesi Amerikalılar
- 100 yaş üstü Amerikalı erkekler
- Royal Society'nin yabancı üyeleri