Angola Portekizcesi

Angola Portekizcesi
Angola Portekizcesi
português angolano; português de Angola
Etnisite	Angolalılar
Konuşan sayısı	12 milyon (nüfusun %48'i) (2016); 26 milyon (nüfusun %71'i Bantu dilleriyle birlikte evde Portekizce konuşuyor) (2014)
Dil ailesi	Hint-Avrupa İtalik Latin Batı Romen İber-Romen Batı İber Galiçya-Portekizce Portekizce Angola Portekizcesi; ; ; ; ; ; ; ;
Önceki formlar	Eski Latince Klasik Latince Halk Latincesi Galiçya-Portekizce Angola Portekizcesi; ; ; ;
Yazı sistemi	Latin
Dil kodları
ISO 639-3	–
Glottolog	Yok

Angola Portekizcesi (Portekizce: português angolano veya português de Angola) Angola'da konuşulan Portekizce lehçesine verilen addır. 2005 yılında nüfusun %60'ı tarafından konuşuluyordu. %20'sinin ile birinci diliydi. 2016 CIA World Fact Book verilerine göre nüfusun %47'sine tekabül eden yaklaşık 12,3 milyon kişinin ana dilidir. Birçok ebeveyn çocuklarını Portekizce konuşarak yetiştiriyor. 2014 nüfus sayımına göre nüfusun %71'i evde bir Bantu diliyle birlikte Portekizce konuşurken bu oran kentlerde %85, kırsal kesimde ise %49 olabiliyor.^[2]

Fonoloji

Ağız ünlüleri^[3]
	Ön	Merkez	Arka
Kapalı	i	ɨ	u
Yarı kapalı	e		o
Yarı açık	ɛ	ɐ	ɔ
Açık		a

Geniz ünlüleri^[3]
	Ön	Merkez	Arka
Kapalı	ĩ		ũ
Orta	ẽ		õ
Açık		ã

Ağızsı ikili ünlüler
		Bitiş
		/i/	/u/
Başlangıç	/a/	[aj]	[aw]
	/ɛ/	[ɛj]	[ɛw]
	/e/	[ej]	[ew]
	/i/		[iw]
	/ɔ/	[ɔj]
	/o/	[oj]
	/u/	[uj]

Genizsi ikili ünlüler
		Bitiş
		/j̃/	/w̃/
Başlangıç	/ã/	[ãj̃]	[ãw̃]
	/ẽ/	[ẽj̃]
	/õ/	[õj̃]
	/ũ/	[ũj]

Farklılıklar

Çoğu kelime diğer lehçelerle aynı olsa da bölgesel kelime farkları ve argo kelime farklılıkları görülür.

Angola	Portekiz	Brezilya	Türkçe
bazar	ir embora, bazar (argo)	ir embora, vazar (argo)	gitmek/eve gitmek
cacimba	poço	cacimba, poço	kuyu
chuinga	pastilha elástica, chiclete	chiclete	sakız
garina	rapariga, miúda, garina, gaja (argo)	garota, guria (güneyde)	kız
jinguba	amendoim	amendoim	yer fıstığı
machimbombo	autocarro	ônibus	otobüs
candongueiro	carrinha	van	furgon
ngongo	país	país	ülke
musseque	bairro da lata	favela	gecekondu

Luanda'daki Portekizce konuşan genç nesil arasında daha geniş bir argo kullanımı yaygındır. Lehçeden ziyade topluluk değişkesi olarak tanımlanır. Göç ve gelişmekte olan argo sebebiyle Portekiz'deki genç nesil de kolaylıkla benimseyebilir. Lizbon'daki Angolalılar sosyal ve grup olarak kullanmak için yeni kelimeler türetmeye yatkındır ve Angola'dan yeni göç edenler bunları genellikle anlayamaz. Yeni göç edenler exportados ("ihraç edilenler") olarak bilinir. Aşağıdaki listede önce Luanda sonra da standart Portekizce verilmiştir:

não tem maka – não tem problema ("sorun değil")
está anduta – está fácil ("kolay")
apanhar uma tona – apanhar uma bebedeira ("sarhoş olmak")
kota – velho ("yaşlı"; Angolalılar arasında aslen saygılı bir kelimedir ve kullanımdadır; Portekizli genç nesil tarafından bazen kibarca olsa da yaşlılara karşı argo veya aşağılayıcı olarak kullanılabilir.)
iofé – feio ("çirkin"; hecelerin değiştirilmesiyle elde edilen bir argo olabilir; bkz. verlan).
mboa – mulher ("kadın").
piô, candengue – criança ("çocuk")
pitéu – comida ("yemek"; Portekizliler arasında "lezzetli yemek" anlamına gelir).
latona – mulata ("melez kadın").
mboio – comboio ("tren" için kısaltma).
tape – televisão ("televizyon").
bila, bilau – camisa ("gömlek").
bóter – carro ("araba").

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ "Ethnologue report on Angola". 24 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b "Angola: Português é falado por 71,15% de angolanos (censo de 2014)". Observatório da Língua Portuguesa (Portekizce). Lusa. 7 Nisan 2016. 7 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2022.
^ ^a ^b Undolo (2014), s. 185.

[Ethn-1] "Ethnologue report on Angola". 24 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[observa-2] "Angola: Português é falado por 71,15% de angolanos (censo de 2014)". Observatório da Língua Portuguesa (Portekizce). Lusa. 7 Nisan 2016. 7 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2022.

[FOOTNOTEUndolo2014185-3] Undolo (2014), s. 185.

[1]

[2]

[3]