Angus Deaton
Angus Deaton | |
|---|---|
 Angus Deaton | |
| Doğum | Angus Stewart Deaton 19 Ekim 1945 Edinburgh, İskoçya, Birleşik Krallık |
| Milliyet | Britanyalı (İskoçya); Amerika Birleşik Devletleri |
| Mezun olduğu okul(lar) | Fitzwilliam Koleji, Cambridge Üniversitesi |
| Ödüller | Nobel Ekonomi Ödülü (2015) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Mikroekonomi |
| Çalıştığı kurumlar | Princeton University Bristol Üniversitesi Cambridge Üniversitesi |
Angus Stewart Deaton (19 Ekim 1945, Edinburgh, İskoçya, Birleşik Krallık), Britanyalı ve Amerikalı iktisat profesörü. Mikroiktisat konusunda araştırmalar ve eğitimcilik yapmaktadır.
Ekim 2015'te "Tüketim analizi, fakirlik ve iktisadî refah" konularındaki çalışmaları nedeniyle 2015 Nobel Ekonomi Ödülü almıştır.[1][2]
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Angus Deaton 19 Ekim 1945'te İskoçya'nın başkenti olan Edinburgh şehrinde doğdu. İlk eğitimini o ülkede tamamladı ve ikinci derece eğitimini o şehirde tanınmış bir paralı özel okul olan "Fettes Koleji"nde "kuruluş bursu" alarak tamamladı.
Sonra İngiltere'de Cambridge Üniversitesi kolejlerinden olan "Fitzwilliams Koleji"nde ekonomi okuyarak 1967'de BA ve 1971'de MA derecelerini alıp mezun oldu. Sonra aynı üniversitede doktora çalışmaları yaparak "Models of consumer demand and their application to the United Kingdom" (Tüketim talebi modelleri ve bunların Birleşik Krallık'ta uygulanması) adlı bir doktora tezini başarı ile sunup 1974'te D.Phil (Felsefe Doktoru) akademik unvanını kazandı. Bu dönemde Cambridge Üniversitesi Fiztzwilliam Koleji'nde akademik üye olarak çalıştı. Aynı zamanda bilimsel araştırmacı olarak "Uygulamalı İktisat Bölümü"nde tanınmış Britanyalı iktisat araştırmacıları olan Richard Stone ve "Terry Barker" ile birlikte ileri iktisat teorileri üzerinde bilimsel araştırmalar yaptı.
Angus Deaton bundan sonra 1976-1983 döneminde Bristol Üniversitesi "Ekonometri Profesörü" olarak görev yaptı.
1993'te ABD'nin Princeton Üniversitesi'nde akademik kariyerine devam etmiştir. Günümüzde Princeton Üniversitesi "Woodrow Wilson Ekolü"nde ve "Ekonomi Bölümü"nde Ekonomi ve Uluslararası İşler Dwight Eisenhower Profesörü unvanı ile akademik görev yapmaktadır.[3]
1990-1991 döneminde Birleşik Krallık'ta Cambridge Üniversitesi "Churchill Koleji"nde "Uluslararası Bilim Kurulu Üyesi" sıfatıyla misafir akademisyen olarak çalıştı.
Bilimsel çalışmaları ve onurlandırmalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Angus Deaton'un akademik iktisat bilimi sahasında iktisatçılar arasında ilgi uyandıran ilk çalışması, John Müllbauer ile birlikte geliştirdikleri ve 1980'de iktisat ilminin başta gelen akademik dergilerinden olan American Economic Review'da bastırdıkları "Hemen Hemen İdeal Talep Sistemi" (AIDS - Almost İdeal Demand System) adlı araştırma raporu idi. Bu araştırmada bu bilimciler tüketim talebinin gayet "zarafetli" (elegant) incelemesini yaparak belirli seçim aksiyomlarına uyan herhangi bir talep sisteminin (yakın bir yaklaşıkı olan) birinci derece çözüm şartlarını, bu konudaki diğer modellerin teorik bakımdan çekici olmayan niteliklerinden kaçınma sağlayarak ortaya atmışlardır.
Angus Deaton bundan sonraki bilimsel araştırmalarında iktisat ilminde tüketim ve tasarruf teorilerine ve tüketicilerin iktisadı refahının pratik olarak ölçülmesine temel katkılarda bulunmuştur. Günümüzde fakirliğin ölçülmesi için dayanılanan teorik temel taşı nitelikli metodoloji Angus Deaton tarafından kurulup geliştirilmiştir. Bir diğer araştırmasındna Angus Deaton, "beklenmeyen daimi gelir şokları"na rağmen tüketimin gayet aşırı derecede düzgünlük göstermesi gözlemine dayanan "Deaton Paradoksu"nu formüle etmiştir. Bu mikroekonomi araştırma konuları yanında Angus Deaton makroekonomi alanından "global fakirlik ölçülmesi", "sağlık iktisadi" ve "iktisadi gelişme" konularıda derin araştırmalar yapmıştır.
Angus Deaton Birleşik Krallık'ta iktisatçılar için akademik otoriter bir yayın olan ve yılda iki defa yayımlanan "Kraliyet Ekonomi Cemiyeti Haber Mektupları" adlı yayında "Amerika Mektupları" adlı "blog/makale"yi yazmaktadır.[4]
Angus Deaton'un ilk akademik onuru 1978'de aynı tip tüketim konusunda hazırladığı bir diğer makale için Ekonometrik Cemiyeti tarafından daha önceki 5 yıl içinde Econometrica akademik dergisinde bastırılan uygulamalı bilim konulu makalelerden seçilen ve iki yılda bir verilmeye başlanan ve o yıl ilk defa verilen "Frisch Madalyonu"dur. 2012'de "BBVA Vakfı Bilgi Sınırları" (BBVA Foundation Fronteirs of Knowledge) Ödülü; 2014'te Tufts Üniversitesi "Global Gelişme ve Çevre Enstitüsü" (GDEA: Global Development And Environment Institute) Leontief Ödülü (James K. Galbraith ile birlikte) ve 12 Ekim 2015'te Nobel Ekonomi Ödülü kazanmıştır.
Deaton İskoçya'da en yüksek bilimsel akademi olan "Royal Society of Edinburg" üyesi olarak; Birleşik Krallık'ın yüksek bilimsel akademisinden biri olan "British Academy"den ve ABD'de başta gelen bilimsel akademi olan "American Academy of Arts and Sciences"ta "Bilim Kurulu Üyesi" olarak ve Nisan 2014'te "American Philosophy Society" üyesi olarak; Nisan 2015'te ABD "National Academy of Sciences" üyesi olarak şereflendirilmiştir. Tor Vergata Roam Üniversitesi, Londra Üniversitesi Üniversite Koleji ve St Andrews Üniversitesi'nden şeref doktorası ile şereflendirilmiştir. 2007'de American Economic Association Başkanı seçilmiştir.
Şeref üyelikleri ve ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Britanya Akademisi" (British Academy) Bilim Kurulu Üyesi.
- İskoçya'da "Edinburgh Kraliyet Cemiyeti" (Royal Society of Edinburgh) Bilim Kurulu Üyesi.
- "Amerikan Sanatlar ve Bilimler Akademisi" (American Academy of Arts and Sciences) Bilim Kurulu Üyesi.
- "Ekonometrik Cemiyeti" (Econometric Society) Bilim Kurulu Üyesi.
- 1978: "Ekonometrik Cemiyeti" Frisch Madalyonu.
- 2009: "Amerikan Ekonomik Birliği" (AEA American Economic Assosiation) Başkanı.
- 2012: "BBVA Vakfı Bilgi Sınırları" (BBVA Foundation Frontiers of Knowledge) Ödülü
- 2014: Tufts Üniversitesi "Global Gelişme ve Çevre Enstitüsü" (GDEA: Global Development And Environment Institute) Leontief Ödülü (James K. Galbraith ile birlikte)
- 2014 Nisan: "Amerikan Felsefe Cemiyeti" (American Philisophy Society) Üyesi.
- 2015 Nisan: ABD "Ulusal Bilimler Akademisi" (National Academy of Sciences) Üyesi.
- 2015 Ekim: Nobel Ekonomi Ödülü
Şeref doktoraları
[değiştir | kaynağı değiştir]Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Deaton, Angus; John, Muellbauer (1980). Economics and Consumer Behavior (İktisat ve Tüketici Davranışı) (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press.
- Deaton, Angus (1992). =Understanding Consumption (Tüketimin Anlaşılması). Clarendon Lectures in Economics (İngilizce). Oxford: Clarendon Press.
- Deaton, Angus (1997). =The Analysis of Household Surveys: A Microeconometric Approach to Development Policy (Hanehalkları Anketleri:Gelişme Politikasına Bir Mikroiktisat Yaklaşımı) (İngilizce). Baltimore: Johns Hopkins University Press for the World Bank.
- Deaton, Angus; Kozel, Valerie (2005). =The Great Indian Poverty Debate (Büyük Hindistan Fakirlik Tartışması ) (İngilizce). New Delhi: Macmillan India Ltd.
- Deaton, Angus (2013). =The Great Escape: Health, Wealth, and the Origins of Inequality (Büyük Firar: Sağlık, Zenginlik ve Eşitsizliğin Başlangıç Noktaları) (İngilizce). Princeton: Princeton University Press.
Seçilmiş bilimsel makaleleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynak şahsi akademik websitesinde akademik yayımları listesi[5]
Seçilmiş popüler makaleleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynak şahsi akademik websiteside popüler yazıları listesi[6]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "The Prize in Economic Sciences 2015". nobelprize.org (İngilizce). 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2015.
- ^ Wearden, Graeme. "Nobel prize in economics won by Angus Deaton - live". the Guardian (İngilizce). 13 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2015.
- ^ Rising, Malın (12 Ekim 2015). "Scottish economist Angus Deaton wins Nobel economics prize". Yahoo News (İngilizce). Associated Press. 6 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2015.
- ^ "Letters from America". 26 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2015.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Princeton Üniversitesi'nde resmi websitesi 1 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- VIAF - Virtual International Authority File (Uluslararası Otorite Dosyası) No:85162145: [1] 14 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
