Asahi Linux
 | |
 Asahi Linux'un Arch Linux ARM mimarili, KDE Plasma 5 arayüzlü sistemin ekran görüntüsü | |
| Geliştirici(ler) |
|
|---|---|
| İşletim sistemi ailesi | Linux (Unix-benzeri) |
| Platform desteği | Apple silicon (AArch64) |
| Web sitesi | https://asahilinux.org/ |
Asahi Linux, Apple silicon donanımlı Mac'lere Linux'u taşımayı ve onların macOS'tan farklı bir işletim sistemi çalıştırmasını amaçlayan bir projedir. Proje Hector Martin tarafından başlatıldı ve onun tarafından yönetilmektedir. Çalışmalar, Apple'ın 2022'de ilk alfa sürümüyle birlikte Apple silikona geçişi resmi olarak duyurmasından birkaç ay sonra, 2021'in başlarında başladı. Proje, Apple'ın tescilli donanım yazılımının belgelenmemesi nedeniyle zorlu hale getirildi.[2][3]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Geçişin Apple tarafından 2020'nin sonlarında duyurulmasından bu yana Linux'un Apple silicon üzerinde çalıştırılmasına ilgi vardı. Bundan kısa bir süre sonra, Linux'un yaratıcısı Linus Torvalds, Apple M1 Mac eğer Linux çalıştırıyorsa kullanmak için ilgi duyduğunu dile getirdi, ancak bunun gerçekleşmesi için çalışmanın çok zahmetli olduğunu düşündü.[4]
Martin projeyi Aralık 2020'de duyurdu ve ayda yaklaşık 4.000 dolarlık bir finansman sağladıktan bir ay sonra resmen başladı. Açık kaynaklı grafik sürücü yığını Panfrost'u geliştiren Alyssa Rosenzweig, Apple silikon grafik işleme birimini (GPU) desteklemek için projeye katıldı.[5]
Geliştiriciler, Apple silicon'un işlemci mimarisi (AArch64) için derlenen Linux çekirdeğini başlatmaya çalışmanın, önyükleme işleminde kullanılan tescilli Apple kodunun işlevselliğini çözmeyi gerektirdiğinden, zor olacağını hemen fark ettiler. Çalışma zaman alıcıydı ve geliştirmeyi senkronize tutmak ve gerilemeleri önlemek için ana Linux çekirdek geliştiricilerine çekme istekleri göndermek de dahil olmak üzere yılın çoğunu aldı. Ancak, daha sonra Martin ve diğerlerinin GitHub'da yayınladığı, önceden belgelenmemiş önyükleme işleminin kapsamlı ve kapsamlı bir açıklamasına yol açtı.[2][6]
Proje, 18 Mart 2022'de Asahi Linux yükleyicisinin deneysel bir alfa sürümünü yayınladı. Yükleyici, önyüklenebilir bir USB sürücüsü aracılığıyla Apple silikon desteği ile OpenBSD veya alternatif Linux dağıtımlarını yüklemek için Arch Linux ARM tabanlı masaüstü veya minimal ortam veya temel bir UEFI ortamı seçeneği sunar.[3] Bir UEFI kabuğu başlatabilmesine rağmen, Microsoft Windows'un önyüklenmesi desteklenmez ve tescilli Windows çekirdeğini değiştirmeyi gerektireceğinden bunu yapmak için herhangi bir plan yoktur.[7]
Tüm Apple silikon destekli Mac'ler için tam destek, ilk alfa sürümünün ardından bir veya iki yıl daha beklenmiyor.[8] Temmuz 2022'de Asahi Linux ekibi, M1 Ultra, Mac Studio desteği ve M2 MacBook Pro için erken başlangıç desteği içeren bir güncelleme yayımladı.[9]
Destek
[değiştir | kaynağı değiştir]Asahi Linux şu anda alfa yazılımı olarak kabul edilmektedir. Bir grafik kullanıcı arabirimi görüntüleyebilmesine rağmen, şu anda herhangi bir grafik hızlandırmayı desteklememektedir, çünkü bu, Apple siliconun tescilli GPU'su için sıfırdan aygıt sürücüleri oluşturmayı içerir.[10] Ancak Apple silikonunun performansı, temel bir XOrg masaüstünü kabul edilebilir bir hızda çalıştırmak için yeterlidir.[10][11] HDMI video çıkışı yalnızca Apple silikon Mac mini'de desteklenir ve Apple silikon MacBook'larda Thunderbolt video çıkışı desteği yoktur.[10]
Asahi Linux çekirdeği 16K sayfa desteği ile derlenmiştir. Bu, web tarayıcısı Chromium ve Rust derleyicisi gibi bazı popüler yazılım sürümlerinin çalışmadığı anlamına gelir.[10]
Tepkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Proje iyi karşılandı. The Register'daki bir inceleme, hala alfada olan bir yazılım için şaşırtıcı derecede iyi çalıştığını söyledi.[11] Benzer şekilde, Ars Technica'daki bir inceleme, proje yaşam döngüsünün başlarında zaten desteklenen donanım miktarından etkilendi.[8]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Apple cihazlarda Linux
- Tersine mühendislik
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "About Asahi Linux". 17 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022.
- ^ a b Mayank (15 Mart 2021). "Porting Linux to Apple M1 Macs is proving trickier than previously imagined". TechRadar. 21 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2021.
- ^ a b "The first Asahi Linux Alpha Release is here! – Asahi Linux". asahilinux.org (İngilizce). 20 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2022.
- ^ "Linus Torvalds would like to use an M1 Mac for Linux, but…". ZDNet. 24 Kasım 2020. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022.
- ^ "Linux on Apple's Arm silicon Macs? This crowdfunded project wants to give it a try". ZDnet. 8 Ocak 2021. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021.
- ^ "Apple Silicon Subsystems - Platform Initialisation and Boot". GitHub (İngilizce). 9 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2022.
- ^ "Windows support?". Asahi Linux GitHub. 21 Mayıs 2021. 5 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022.
- ^ a b "Asahi Linux is reverse-engineering support for Apple Silicon, including M1 Ultra". Ars Technica. 25 Mart 2022. 5 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi5 Nisan 2022.
- ^ "Linux distro for Apple silicon Macs is already up and running on the brand-new M2". Ars Technica. 18 Temmuz 2022. 19 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- ^ a b c d Jacob Crume (21 Mart 2022). "Asahi Linux Distro Improves Apple M1 Support With First Alpha Release". It's FOSS. 21 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022.
- ^ a b "We take Asahi Linux alpha for a spin on an M1 Mac Mini". The Register. 22 Mart 2022. 5 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi5 Nisan 2022.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Resmi internet sitesi 21 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kurulum videosu 20 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Kurucular |  | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Yönetim Kurulu |
| ||||
| Yöneticiler |
| ||||
| Servisler |
| ||||
| Ürünler |
| ||||
| Şirketler |
| ||||
| ilgili | |||||