Avusturya-Çin ilişkileri
 | |
 Avusturya |
 Çin |
|---|---|
Avusturya-Çin ilişkileri,[a] Avusturya ile Çin arasında hem tarihî olarak sürdürülmüş hem de günümüzde sürdürülmeye devam eden ikili ilişkileri içerir. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Avusturya Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) devletleri oluşturmaktadır.
Çin'in Viyana'da bir büyükelçiliği,[1] Avusturya'nın ise Pekin'de bir büyükelçiliği ve Çengdu, Guangzhou, Hong Kong ve Şanghay şehirlerinde başkonsoloslukları var.[2]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Avusturya-ÇHC ilişkilerinin kurulması öncesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Avusturya ile Çin arasındaki ticarî ilişkiler 1781 yılına dayanır. 1869 yılında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile Çing Hanedanı arasında yapılan bir anlaşmanın neticesinde ilk ülke arasında diplomatik ilişkiler kuruldu, 1871 yılındaysa bunlar resmen yürürlüğe girdi.[3] 1881'de Qing Hanedanı, Avusturya-Macaristan'a imparatorluk bakanları göndermeye başladı. İlki, 5 Nisan 1881'de atanan Li Fengbao idi. Çing Hanedanı'nın Avusturya-Macaristan'a gönderdiği imparatorluk bakanları ilk başta yarı zamanlı olarak bu görevde bulundular, fakat 1902'de bu tam zamanlı ve resmî bir elçilik görevi olarak değiştirildi.[4] Avusturya-Macaristan ise 1896 yılında Pekin'de bir elçilik kurdu. Bu elçiliğin konumu, günümüz Çin Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü'nün bulunduğu yerdir.[3] 1900 yılı Uluslararası Elçiliklerin Kuşatması sırasında Avusturya-Macaristan, çatışmaya katılan ülkelerden biriydi.
6 Ekim 1913 tarihinde Avusturya-Macaristan, Çin Cumhuriyeti'ni tanıdı. Bunun ardından Shen Ruilin, Çin Cumhuriyeti'nin Avusturya-Macaristan'a atadığı ilk ve tek büyükelçi oldu.[5] 1917 yılında Çin, Birinci Dünya Savaşı'nda savaşan İtilaf Devletleri taraftarı oldu ve İttifak devleti olan Avusturya-Macaristan'a savaş ilân etti; dolayısıyla, iki ülke arasındaki ilişkilere son verildi. Savaş sonrasında ise 1920 yılında Birinci Avusturya Cumhuriyeti kuruldu ve Avusturya ile Çin arasında ilişkiler yeniden kuruldu.[5]
1938 yılında Avusturya, Nazi Almanyası tarafından ilhak edildi, böylece Çin Cumhuriyeti ile Avusturya arasındaki ilişkiler tekrar kesilmiş oldu. İkinci Dünya Savaşı sonrasında bu ilişkiler kısa bir süre için yeniden kuruldu, ancak 1949 yılında Çin Halk Cumhuriyeti kurulduktan sonra Avusturya Pekin'deki büyükelçiliğini kapattı;[3] Çin İç Savaşı'nı kaybetmenin sonucu olarak Tayvan Adası'na çekilmeye zorunda kalmış Çin Cumhuriyeti devleti de ertesi yıl Viyana'daki büyükelçiliğini kapattı.[5] Buna rağmen, Avusturya'nın 28 Mayıs 1971'de en sonunda Çin Halk Cumhuriyeti ile diplomatik ilişkiler kurmasına dek, Avusturya ile anakaradan kovulmuş Çin Cumhuriyeti devleti arasındaki ilişkilere devam edildi.
ÇHC ile Avusturya arasındaki diplomatik ilişkilerin resmen kurulmasından önce, 1964 yılında her iki devlette karşılıklı olarak ticarî temsilciliklerin kurulmasına dair belgeler imzalanmıştı.[6]
Avusturya-ÇHC ilişkilerinin kurulması sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]
.jpg)
.jpg)
28 Mayıs 1971'de ÇHC ile Avusturya Cumhuriyeti arasında diplomatik ilişkiler kuruldu. Eylül 1971'de iki devlet birbirlerinin ülkelerine diplomat göndermeye başladı.[6]
Çin Halk Cumhuriyeti ile Avusturya arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasından bu yana iki ülke arasındaki ilişkiler iyi bir gelişme ivmesi göstermiş ve çeşitli alanlarda işbirliği hızlanmıştır.[6] Eylül 1985'te Avusturya Cumhurbaşkanı Rudolf Kirchschläger, Çin'e devlet ziyaretinde bulunmuş ilk Avusturya devlet başkanı oldu;[6] Nisan 1993'te ise Şansölye Franz Vranitzky, Çin'i ziyaret etmiş ilk hükûmet başkanı oldu.[6] Çin başbakanı Li Peng, Haziran 1994'te Avusturya'yı ziyaret etmiş ilk Çin hükûmet başkanı,[6] Çin Devlet Başkanı Jiang Zemin ise Mart 1999'da gerçekleştirdiği devlet ziyaretiyle Avusturya'yı ziyaret etmiş ilk Çin devlet başkanı oldu.[6]
20 Eylül 2007'de Avusturya Şansölyesi Alfred Gusenbauer'ın Dalay Lama ile yaptığı buluşma,[8] Avusturya-Çin ilişkilerinin gerginliğe uğramasına sebep oldu. 2 Mayıs 2008'de Gusenbauer, bu ilişkilerin normale dönmesini sağlamak maksadıyla ÇHC'nin Avusturya Büyükelçisi Wu Ken ile buluştu; buluşma sırasında Avusturya'nın Çin ile ilişkilerini geliştirmeyi önemsediğini, "Tek Çin politikası"nı desteklediğini ve Tayvan ve Tibet'in Çin toprağı olduğunu ifade etti.[9] Buna rağmen, 26 Mayıs 2012'de Şansölye Werner Faymann da Dalay Lama ile buluştu[10] ve Avusturya-Çin ilişkilerinin tekrar zarar görmesine neden oldu.[6]
Temmuz 2019, Ekim 2019 ve Ekim 2020'de Avusturya Hükümeti, Çin Hükümeti'nin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde yaşayan Uygurlar ve diğer Türk Müslüman azınlıklara uyguladığı sistematik baskılar[b] konusunda birçok ülke tarafından duyulan endişeleri açıkça ifade eden ortak bildirilerin imzacısı olmuştur. Ekim 2020 bildirisi Hong Kong ulusal güvenlik kanununu da kapsamaktadır.[11][12][13]
Ekonomik ilişkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Çin'in Viyana Büyükelçiliği'ne bağlı bir "Ekonomi ve Ticaret Ofisi" var;[c][1] Avusturya Ekonomi Odası (WKÖ) ise Çin'in Çengdu, Hong Kong, Pekin ve Şanghay şehirlerinde "Dış Ticaret Merkezleri" (Almanca: AußenwirtschaftsCenter) ve Guangzhou, Şenyang ve Xi'an şehirlerinde "Dış Ticaret Ofisleri" (AußenwirtschaftsBüro) işletmektedir.[14]
Kültürel ilişkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]1998 yılından bu yana, Çin Ulusal Geleneksel Orkestrası her yıl Viyana'daki Altın Salon'da bir "Yeni Yıl Konseri" düzenlemektedir. Çin Ulusal Senfoni Orkestrası da Avusturya'da performans sergilemeye davet edilmiştir. Viyana Johann Strauss Orkestrası, Viyana Erkek Çocuk Korosu, Viyana Filarmoni Orkestrası ve Viyana Devlet Operası da Çin ziyaretlerinde bulunmuşlardır.[6] 1999'da Çin Merkez Televizyonu ile Avusturya Yayın Kuruluşu, Pekın Saray Müzesi'nin Meridyen Kapısı'nda bine yakın Alman, Avusturyalı, Çinli ve İsviçreli sanatçının katıldığı ve dört ülkenin televizyon kanallarında canlı olarak yayınlanmış ortak bir sahne gösterisi düzenledi.[6]
Kasım 2001'de Çin ile Avusturya, kültür işbirliğine dair ortak bir anlaşma imzaladılar.[6]
Viyana ve Graz üniversitelerinde Konfüçyüs enstitüleri işletilmektedir.[6]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Avusturya-Çin ilişkileri ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
- Avusturya'nın dış ilişkileri
- Çin'in dış ilişkileri
- Avrupa Birliği-Çin ilişkileri
- Çin-Macaristan ilişkileri
- Şanghay Uluslararası İmtiyaz Bölgesi
- Tientsin Avusturya-Macaristan İmtiyaz Bölgesi
Dipnot
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Almanca: Chinesisch-österreichische Beziehungen; Çince (basitleştirilmiş): 中国–奥地利关系; Çince (geleneksel): 中國–奧地利關係; pinyin: Zhōngguó Aòdìlì guānxì ya da kısaca 中奥关系 / 中奧關係 Zhōng Aò guānxì
- ^ Bakınız: Sincan yeniden eğitim kampları; Uygur Soykırımı
- ^ Tam adı "Çin Halk Cumhuriyeti Avusturya Cumhuriyeti Büyükelçiliği Ekonomi ve Ticaret Ofisi"; Almanca: Wirtschafts- und Handelsabteilung der Botschaft der Volksrepublik China in der Republik Österreich; Çince: 中华人民共和国驻奥地利共和国大使馆经济商务处
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Ausländische Vertretungen in Österreich. China" [Avusturya'daki Dış Temsilcilikler. Çin.] (Almanca). Avrupa ve Dışişleri Bakanlığı (Avusturya). 28 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2021.
- ^ "Österreichische Vertretungen. China" [Avusturya'nın Temsilcilikleri. Çin.] (Almanca). Avrupa ve Dışişleri Bakanlığı (Avusturya). 28 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2021.
- ^ a b c "奥地利中国关系" [Avusturya-Çin ilişkileri] (Çince). Avusturya'nın Çin Büyükelçiliği. 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2015.
- ^ 中国第一历史档案馆. 《清季中外使领年表》 [Qing Hanedanlığı'ndaki Çin ve Yabancı Elçilerin Kronolojisi] (Çince). Zhonghua Shuju.
- ^ a b c "十六 中國駐國外使節名録 (1911——1949)" [Yurtdışındaki Çin Elçileri (1911-1949)] (Çince). 9 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2015.
- ^ a b c d e f g h i j k l "中奥雙邊關系" [Çin ile Avusturya'nın ikili ilişkileri] (Çince). Çin Halk Cumhuriyeti'nin Avusturya Cumhuriyeti Büyükelçiliği. 10 Nisan 2013. 10 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2015.
- ^ Xú Mèngxī (徐梦溪) (10 Nisan 2018). "中评现场：奥地利外长学习中文向王毅问好" [Avusturya Dışişleri Bakanı Çince öğrendi, Wang Yi'yi selamladı] (Çince). 中国评论通讯社. 28 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2020.
- ^ "達賴喇嘛訪問奧地利 與總理舉行會晤" [Dalay Lama, Avusturya Şansölyesi ile buluşmak için Avusturya'yı ziyaret etti] (Çince). Dalay Lama Tibet Dini Vakfı (財團法人達賴喇嘛西藏宗教基金會). 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2015.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "外交部发言人秦刚就中奥关系答记者问" [Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Qin Gang'ın Çin-Avusturya İlişkilerine Dair Açıklamaları] (Çince). Çin Dışişleri Bakanlığı. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2015.
- ^ "奧地利總理會晤達賴喇嘛 維也納舉行歐洲聲援西藏大型集會" [Avusturya Başbakanı Dalai Lama ile bir araya geldi, Viyana Tibet ile dayanışma içinde büyük çaplı bir Avrupa mitingi düzenledi] (Çince). Tibet'in Sesi (西藏之聲). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2015.
- ^ "Joint Statement" [Ortak Bildiri] (PDF) (İngilizce). İnsan Hakları İzleme Örgütü. 8 Temmuz 2019. 12 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2021.
- ^ "Joint Statement, Delivered by UK Rep to UN, on Xinjiang at the Third Committee Dialogue of the Committee for the Elimination of Racial Discrimination" [Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesi Üçüncü Komite Diyalogunda İngiltere Temsilcisi tarafından BM'ye iletilen Ortak Açıklama] (İngilizce). ABD'nın BM Temsilcisi (United States Mission to the United Nations). 29 Ekim 2019. 13 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2021.
- ^ "Joint Statement on the Human Rights Situation in Xinjiang and the Recent Developments in Hong Kong, Delivered by Germany on Behalf of 39 Countries" [Almanya Tarafından 39 Ülke Adına Sunulan Sincan'daki İnsan Hakları Durumu ve Hong Kong'daki Son Gelişmeler Hakkında Ortak Açıklama] (İngilizce). ABD'nın BM Temsilcisi (United States Mission to the United Nations). 6 Ekim 2020. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2021.
- ^ "AUSSENWIRTSCHAFT China". wko.at (Almanca). Avusturya Ekonomi Odası. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Avusturya'nın Çin Büyükelçiliği (Almanca ve Çince)
- Avusturya'nın Çengdu Başkonsolosluğu (Almanca ve Çince)
- Avusturya'nın Hong Kong Başkonsolosluğu (Almanca ve Çince)
- Avusturya'nın Şanghay Başkonsolosluğu (Almanca ve Çince)
- Çin Halk Cumhuriyeti'nin Avusturya Cumhuriyeti Büyükelçiliği (Almanca ve Çince)
- Çin'in Avusturya büyükelçiliğine bağlı Ekonomi ve Ticaret Ofisi (Almanca ve Çince)
| Afrika |  | ||
|---|---|---|---|
| Amerika | |||
| Asya | |||
| Avrupa |
| ||
| Diplomatik misyonlar | |||
.svg)